Bà Nguyễn Thị Hồng ở TX Sông Cầu hỏi: Chồng tôi mất không để lại di chúc, tài sản để lại gồm một ngôi nhà gắn liền quyền sử dụng đất thuộc sở hữu chung của vợ chồng. Vợ chồng tôi có ba người con (hai gái, một trai), đều đồng ý để tôi đứng tên sở hữu tài sản. Vậy tôi phải làm những thủ tục gì để được sở hữu tài sản trên?
Trả lời:
Theo quy định của pháp luật, khi một người chết không để lại di chúc thì di sản của người đó được chia theo quy định của pháp luật về “thừa kế theo pháp luật”. Có nghĩa là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất được chia đều mỗi người một phần. Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm cha, mẹ, vợ, chồng, con của người chết. Người được hưởng thừa kế theo pháp luật tiến hành thủ tục khai nhận di sản thừa kế hoặc phân chia di sản thừa kế. Mục đích của hai việc này là chuyển di sản thừa kế của người chết sang những người thừa kế còn sống. Đối với trường hợp bà hỏi, thì đây là việc khai nhận di sản thừa kế. Hình thức này có thể hiểu là tài sản vẫn được giữ nguyên. Sau khi khai nhận khối tài sản đó thuộc sở hữu của người thừa kế, nếu tài sản thuộc sở hữu của một số người thì họ là đồng sở hữu chung hợp nhất. Thủ tục khai nhận di sản thừa kế được thực hiện tại phòng công chứng. Phòng công chứng căn cứ vào đơn yêu cầu của bà và hồ sơ xin khai nhận thừa kế để ra thông báo niêm yết tại trụ sở UBND xã, phường, thị trấn nơi có tài sản hoặc nơi cư trú cuối cùng của người chết. Sau thời hạn 30 ngày, thời gian niêm yết, nếu không có tranh chấp, khiếu nại gì thì công chứng viên sẽ lập văn bản khai nhận di sản thừa kế theo quy định.
Trong trường hợp cụ thể của bà nêu trên, nếu trước khi chết, chồng bà không lập di chúc cũng như thực hiện các hình thức chuyển dịch khác để định đoạt phần sở hữu của ông trong giá trị ngôi nhà và đất trên. Căn cứ theo quy định pháp luật tại Điều 678, 679 Bộ luật Dân sự thì 1/2 giá trị ngôi nhà và đất là di sản thừa kế theo pháp luật của những người được hưởng thừa kế ở hàng thừa kế thứ nhất. Căn cứ theo quy định pháp luật, bà và ba người con được nhận di sản thừa kế là 1/2 giá trị ngôi nhà và đất trên. Do bà không nói rõ là cha, mẹ chồng của bà còn sống hay đã chết, nếu còn sống thì họ được hưởng thừa kế ở hàng thừa kế thứ nhất.
Căn cứ theo quy định của pháp luật, mỗi người thừa kế được hưởng một phần giá trị bằng nhau của giá trị di sản. Nếu các con của bà đồng ý ký vào văn bản nhường toàn quyền hưởng di sản thừa kế của chồng bà là 1/2 giá trị ngôi nhà và đất cho bà được nhận. Các thủ tục còn lại là đăng ký sang tên sở hữu theo quy định pháp luật.
Luật sư NGÔ MINH TÙNG
