Hiện nay, tội phạm lợi dụng không gian mạng để lừa đảo trực tuyến diễn biến rất phức tạp, gây thiệt hại lớn về kinh tế, gây bức xúc trong dư luận.

Các đối tượng lừa đảo dùng rất nhiều chiêu trò, thủ đoạn tinh vi để lừa đảo chiếm đoạt tài sản (LĐCĐTS) của những người nhẹ dạ, cả tin hoặc thiếu hiểu biết.

Lừa đảo bủa vây

Tháng 3 vừa qua, chị P.T.N.D (phường 8, TP Tuy Hòa) đến Công an TP Tuy Hòa trình báo về việc bị đối tượng lừa tiền khi đăng ký làm nhà phân phối cho Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Hồng Hưng (Công ty Hồng Hưng) có trụ sở tại huyện Bình Chánh (TP Hồ Chí Minh). Sau khi nhập dầu ăn với số tiền trên 65 triệu đồng và chuyển tiền vào tài khoản của Công ty Hồng Hưng thì chị D không liên lạc được với công ty này nữa.

Từ nguồn tin báo tố giác tội phạm của chị D, bằng các biện pháp nghiệp vụ, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh phát hiện nhóm đối tượng ở tỉnh An Giang có dấu hiệu hành vi hoạt động LĐCĐTS trên không gian mạng nên phối hợp cùng Công an TP Tuy Hòa tung nhiều mũi trinh sát tiến hành xác minh, làm rõ các tình tiết liên quan tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Lực lượng công an đã phát hiện Nguyễn Phú Hộ (SN 1990, trú phường Châu Phú B, TP Châu Đốc, tỉnh An Giang) là đối tượng LĐCĐTS trong vụ án này nên tiến hành bắt giữ khi đối tượng đang ở An Giang.

Hộ khai nhận, Công ty Hồng Hưng làm ăn thua lỗ, ngừng hoạt động từ tháng 12/2021 nhưng Hộ không làm thủ tục giải thể. Để có tiền tiêu xài, Hộ đăng bài tuyển giám sát cho công ty trên Facebook, kèm theo hứa hẹn chế độ tiền lương, phụ cấp hấp dẫn để tìm người đăng ký làm nhà phân phối cho công ty, sau đó yêu cầu họ chuyển tiền cọc, rồi chiếm đoạt, chặn liên lạc. Với thủ đoạn này, ngoài chiếm đoạt tiền của chị D, Hộ còn chiếm đoạt hơn 408 triệu đồng của 4 bị hại khác ở Sóc Trăng, Khánh Hòa, Trà Vinh, Bình Thuận.

Tiếp đến tháng 4, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đã chủ trì phối hợp với công an các tỉnh Phú Yên, Bình Dương, Bình Phước, Long An, Tiền Giang, Bến Tre triệt phá đường dây chuyên thu thập, sử dụng thông tin cá nhân để mở, bán tài khoản ngân hàng trái phép cho các đối tượng hoạt động LĐCĐTS, tổ chức đánh bạc, đánh bạc, rửa tiền... với số lượng rất lớn.

Qua đó, lực lượng công an bắt giữ, khởi tố 5 đối tượng, thu giữ 15 máy tính, 83 điện thoại di động, 4.671 thẻ sim điện thoại cùng nhiều vật chứng khác. Theo kết quả điều tra, trung bình mỗi tháng các đối tượng này tạo lập trái phép và đưa ra thị trường khoảng 20.000 tài khoản các loại, trong đó chủ yếu là tài khoản ngân hàng và một số tài khoản chứng khoán...

Hiện nay, sự phát triển của công nghệ, internet, mạng xã hội… mở ra nhiều phương thức mới giúp người dân, doanh nghiệp có cơ hội tương tác, kết nối nhiều hơn.

Tuy nhiên, đây cũng là những kênh bị tội phạm “mượn đường” thực hiện nhiều vụ LĐCĐTS với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, khó lường như: Lừa đảo khóa sim điện thoại vì chưa chuẩn hóa thuê bao; giả danh giáo viên/nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu; giả danh các công ty tài chính, ngân hàng; lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng; lừa đảo tuyển cộng tác viên online; đánh cắp tài khoản mạng xã hội, nhắn tin lừa đảo; lừa đảo cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice; giả mạo trang thông tin điện tử, cơ quan, doanh nghiệp; lừa đảo tình cảm, dẫn dụ đầu tư tài chính, gửi bưu kiện, trúng thưởng; lừa đảo đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp; giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện khống chế, nói dối về việc có liên quan đến các vụ án đang điều tra để tạo áp lực và đánh vào sợ hãi của nạn nhân… Sau đó, đối tượng yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào một tài khoản cụ thể hoặc cung cấp thông tin cá nhân… để LĐCĐTS của nạn nhân.

Phòng tránh cách nào?

Ông Nguyễn Văn Nam, một người dân ở phường Phú Đông (TP Tuy Hòa) bày tỏ: Hiện nay, tình trạng lừa đảo qua mạng quá nhiều khiến tôi cũng như mọi người hết sức lo ngại. Để phòng tránh việc này, tôi nghĩ mọi người cần phải nâng cao tinh thần cảnh giác, cập nhật thường xuyên thông tin của các cơ quan chức năng về các phương thức, thủ đoạn lừa đảo để tự bảo vệ chính mình không rơi vào bẫy của tội phạm.

Trước tình trạng lừa đảo qua mạng gia tăng, diễn biến phức tạp như hiện nay, thượng tá Đào Như Sâm, Trưởng phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh chia sẻ: Công an Phú Yên liên tục cảnh báo, hướng dẫn cách nhận diện và phòng tránh các thủ đoạn, phương thức lừa đảo phổ biến, nhưng không ít người dân vẫn bị lừa. Để tránh bị lừa đảo qua mạng, người dân không nên kết bạn với người lạ qua Facebook, Zalo, Viber...

Bởi một khi đã chấp nhận kết bạn qua các ứng dụng này, người dùng rất dễ bị các đối tượng lừa đảo thao túng tâm lý dẫn đến cài đặt ứng dụng giả mạo theo hướng dẫn của chúng. Ngoài ra, người dùng không nên cài đặt hay tải bất kỳ ứng dụng nào theo hướng dẫn của người lạ gửi đến qua tin nhắn SMS, tin nhắn trên các nền tảng xã hội hoặc từ các website do họ cung cấp; cần nâng cao tinh thần cảnh giác, chủ động tìm hiểu cập nhật các thông tin, dấu hiệu nhận diện lừa đảo từ các cơ quan chức năng chia sẻ để biết cách bảo vệ bản thân an toàn khi tham gia internet.

Để không bị lừa trên mạng còn phụ thuộc vào khả năng tư duy xử lý của mỗi người, đó là đừng vội tin tưởng những gì thấy trên thế giới số, phải hết sức cẩn trọng khi dùng mạng xã hội. Nếu thấy link lạ, không nên nhấn vào ngay mà nên kiểm tra đối chiếu. Người dân không nên để lộ thông tin cá nhân trên mạng. Khi thấy có dấu hiệu đáng ngờ, người dân cần báo ngay cho công an nơi cư trú hoặc cơ quan chức năng để giải quyết, xử lý... 

NGỌC QUỲNH