Hội thẩm Nhân dân (HTND) có địa vị pháp lý và vai trò quan trọng trong công tác xét xử. Để nâng cao chất lượng hoạt động của HTND, TAND tỉnh thường xuyên tổ chức tập huấn nghiệp vụ cũng như cung cấp cho hội thẩm những tài liệu, văn bản pháp luật cần thiết để góp phần nâng cao chất lượng công tác xét xử.

Vai trò quan trọng

Khi tham gia xét xử ở cấp sơ thẩm, HTND chiếm 2/3 hoặc 3/5 trong hội đồng xét xử, và khi xét xử, hội thẩm ngang quyền với thẩm phán khi ra các phán quyết về vụ án. Thời gian qua, HTND đã tham gia tích cực vào công tác xét xử các vụ án của TAND hai cấp ở Phú Yên, góp phần quan trọng trong việc đảm bảo cho vụ án được xét xử công bằng, khách quan, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Toàn tỉnh hiện có 202 HTND cấp tỉnh và cấp huyện, đa số đều hoạt động kiêm nhiệm trong các cơ quan, ban ngành, đoàn thể của tỉnh, của huyện hoặc là người đã nghỉ hưu, có uy tín, phẩm chất chính trị, có khả năng nghiên cứu, áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử. Những đơn vị có HTND đang công tác đa phần tạo điều kiện thuận lợi để hội thẩm tham gia xét xử theo lịch của tòa án. Trước khi tham gia, các hội thẩm dành nhiều thời gian nghiên cứu hồ sơ, trao đổi với thẩm phán chủ tọa phiên tòa. Và trong quá trình xét xử, các vị đã nêu cao vai trò, trách nhiệm cùng thẩm phán là chủ tọa phiên tòa tiến hành các hoạt động tố tụng đúng quy định pháp luật.

Trong năm 2022, TAND hai cấp Phú Yên đã giải quyết 5.372 vụ việc các loại, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của HTND. Quá trình tham gia xét xử tại tòa án, các HTND tích cực nghiên cứu hồ sơ; có quan điểm độc lập khi tham gia xét xử để đưa ra các phán quyết bảo đảm khách quan, đúng pháp luật.

Ông Đinh Công Danh, Trưởng đoàn HTND tỉnh, nguyên Phó Trưởng ban thường trực Ban Dân vận Tỉnh ủy, là người đã tham gia 2 nhiệm kỳ HTND. Bản thân ông ý thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình nên luôn nỗ lực cố gắng trau dồi kỹ năng, kiến thức pháp luật, không ngừng học hỏi kỹ năng, kinh nghiệm. Với mỗi vụ án, ông không chỉ nghiên cứu hồ sơ vụ án đã được cung cấp, mà còn tích cực tìm hiểu các quy định pháp luật liên quan, để góp phần cùng hội đồng xét xử đưa ra những phán quyết thấu tình, đạt lý, đúng quy định pháp luật, không kết án oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của cá nhân, tổ chức.

Tích cực bồi dưỡng nghiệp vụ

Xác định vai trò quan trọng của HTND trong công tác xét xử, thời gian qua, TAND tỉnh đã chú trọng công tác nâng cao chất lượng HTND hai cấp. Hàng năm, ngoài cung cấp cho hội thẩm những tài liệu, văn bản pháp luật cần thiết để tham gia công tác xét xử, TAND tỉnh tích cực tổ chức các đợt tập huấn, bồi dưỡng cho hội thẩm TAND hai cấp. Mới đây, vào đầu tháng 11/2022, TAND tỉnh tiếp tục tổ chức tập huấn nghiệp vụ xét xử cho các HTND hai cấp do PGS.TS Phạm Minh Tuyên, Giám đốc Học viện TAND Tối cao cùng với đội ngũ giảng viên Học viện TAND Tối cao bồi dưỡng những kỹ năng nghiệp vụ nghiên cứu hồ sơ, tham gia xét xử các vụ án hình sự, dân sự, hành chính, hôn nhân gia đình; về địa vị pháp lý của thẩm phán và HTND trong chiến lược cải cách tư pháp; đồng thời thảo luận và giải đáp thắc mắc của các vị hội thẩm...

Thực tế cho thấy, đa phần HTND hiện nay đều đương chức, kiêm nhiệm nhiều công việc ở các cơ quan, ban ngành. Do đặc thù kiêm nhiệm nên chủ yếu tập trung vào công việc chuyên môn, không có nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu tham gia xét xử. Thêm vào đó, trình độ kiến thức luật pháp của đa số HTND có hạn, các văn bản pháp luật thường cập nhật, sửa đổi bổ sung... Bà Trần Thị Binh, Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh nói: Các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ như thế này giúp chúng tôi kịp thời cập nhật các văn bản quy phạm pháp luật mới; trang bị kỹ năng nghiên cứu hồ sơ, xem xét chứng cứ và các tài liệu liên quan, kỹ năng tham gia thẩm vấn tại phiên tòa, kỹ năng nghị án. Qua đó nâng cao kiến thức, trau dồi kỹ năng tham gia xét xử, giao lưu học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Chúng tôi mong muốn thời gian tới tiếp tục tham gia các lớp tập huấn như thế này để nâng cao nghiệp vụ xét xử, trau dồi các kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn... để cùng hội đồng xét xử thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình.

NGỌC QUỲNH