Từ ngày 1/1/2021, Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án (HGĐTTTA) có hiệu lực thi hành. Để triển khai luật có hiệu quả, thời gian qua, TAND tỉnh đã chỉ đạo TAND các huyện, thị xã, thành phố tích cực chuẩn bị về cơ sở vật chất, tuyển chọn hòa giải viên đảm bảo đúng quy định, sớm đưa luật này đi vào cuộc sống.
Nâng hiệu quả giải quyết án
Theo Phó Chánh án TAND tỉnh Lương Quang, Luật HGĐTTTA năm 2020 được thông qua ngày 16/6/2020 tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIV và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2021. Bộ luật này gồm 4 chương, 42 điều. Phạm vi điều chỉnh của luật quy định nguyên tắc, chính sách của Nhà nước về HGĐTTTA; quyền, nghĩa vụ của hòa giải viên tại tòa án, các bên tham gia HGĐTTTA; trách nhiệm của tòa án trong hoạt động hòa giải, đối thoại; trình tự, thủ tục hòa giải, đối thoại và công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành tại tòa án.
Cũng theo ông Quang, hòa giải, đối thoại theo quy định của luật này được thực hiện trước khi tòa án thụ lý vụ án về tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động hay việc yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn; vụ án hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính. Luật này không áp dụng đối với hoạt động hòa giải, đối thoại đã được luật khác quy định.
Còn theo luật sư Nguyễn Hương Quê, Chủ nhiệm Đoàn luật sư Phú Yên, Luật HGĐTTTA được xây dựng đáp ứng các yêu cầu đặt ra trong việc hoàn thiện thể chế pháp luật và cải cách tư pháp theo chủ trương của Đảng, Nhà nước. Đồng thời cũng là giải pháp hữu hiệu, tạo thêm cơ chế để các bên tự nguyện hòa giải, đối thoại nhằm giải quyết các mâu thuẫn, tranh chấp dân sự, hành chính hiệu quả hơn.
“Các vụ án dân sự, hành chính thường có tính chất phức tạp, kéo dài, nếu không được giải quyết kịp thời thì quan hệ dân sự, hành chính sẽ trở nên gay gắt hơn. Do đó, hòa giải, đối thoại là cách để thu hẹp những bất đồng, củng cố lại mối quan hệ, tháo ngòi căng thẳng và tranh chấp giữa các bên để hai bên tìm thấy tiếng nói chung. Mặt khác, hoạt động đối thoại, hòa giải còn góp phần làm giảm áp lực trong công tác thụ lý, giải quyết tranh chấp, giúp tăng hiệu quả công việc tại tòa án”, luật sư Quê nhấn mạnh.
Sớm đưa luật vào cuộc sống
Ông Nguyễn Văn Thanh, Chánh Văn phòng TAND tỉnh cho biết: Thời gian đến, TAND hai cấp ở Phú Yên sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức phổ biến, tuyên truyền Luật HGĐTTTA và văn bản quy định chi tiết thi hành luật trên các phương tiện thông tin đại chúng để sớm đưa luật này vào cuộc sống, góp phần nâng cao tỉ lệ giải quyết và hòa giải thành các vụ việc tại tòa.
Song song đó, đến nay, TAND tỉnh cũng đã lựa chọn 31 người để bổ nhiệm hòa giải viên nhiệm kỳ 2021-2023. Trong đó có 5 hòa giải viên TAND tỉnh, còn lại là TAND cấp huyện, thị xã, thành phố. Số hòa giải viên bổ nhiệm lần này theo Luật HGĐTTTA, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác tư pháp và cải cách tư pháp trên địa bàn tỉnh.
Cũng theo ông Thanh, việc bổ nhiệm hòa giải viên HGĐTTTA giúp TAND hai cấp trong tỉnh thực hiện tốt nhiệm vụ xét xử, nhất là việc hòa giải thành, đối thoại thành mà không cần xét xử, tiết kiệm thời gian, công sức của các bên. Từ đó góp phần hàn gắn mâu thuẫn, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân, ngăn ngừa tranh chấp trong tương lai, tạo sự đồng thuận xây dựng khối đoàn kết trong nhân dân.
Bên cạnh việc bổ nhiệm hòa giải viên, TAND hai cấp cũng chuẩn bị cơ sở vật chất cơ bản để các trung tâm hòa giải, đối thoại tại TAND hai cấp sớm đi vào hoạt động trong thời gian đến.
Luật sư Phạm Hồng Phúc, hòa giải viên của TAND TX Đông Hòa chia sẻ: “Vừa qua, TAND tối cao tổ chức khóa bồi dưỡng nghiệp vụ hòa giải, đối thoại tại tòa án cho các hòa giải viên bằng hình thức trực tuyến. Bên cạnh đó, các hòa giải viên đã được nghe thẩm phán TAND tối cao, giảng viên Học viện Tòa án giới thiệu cụ thể, chi tiết về Luật HGĐTTTA và các văn bản thi hành; truyền đạt các kỹ năng hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính… giúp hòa giải viên có thêm kinh nghiệm, kiến thức khi trực tiếp hòa giải, đối thoại trong các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính”.
“Việc không trực tiếp tiến hành các hoạt động tố tụng khi giải quyết các vụ việc tạo thuận lợi để các thẩm phán, thư ký tòa án tập trung nghiên cứu giải quyết các vụ việc phức tạp nâng cao chất lượng xét xử, tạo thuận lợi cho công tác thi hành án dân sự khi không phải tổ chức cưỡng chế thi hành án, nhất là trong bối cảnh biên chế thẩm phán, cán bộ tòa án không được tăng mà còn phải tinh giản hiện nay. Song song đó, hòa giải, đối thoại thành dựa trên công tác dân vận cũng góp phần tạo sự đồng thuận, xây dựng khối đoàn kết trong nhân dân, triệt tiêu những mâu thuẫn có thể phát sinh khi các tranh chấp phải giải quyết bằng việc mở phiên tòa, góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí, công sức của Nhà nước và nhân dân”, Phó Chánh án TAND tỉnh Lương Quang cho biết thêm.
VĂN TÀI
