Phối hợp chưa chặt chẽ, thiếu thốn về cơ sở vật chất, nhân lực cùng những bất cập trong công tác quản lý là những rào cản đối với hoạt động giám định tư pháp (GĐTP). Thực tế đó đặt ra yêu cầu phải tăng cường công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị có liên quan để nâng cao hiệu quả trên từng lĩnh vực giám định.
Theo thống kế của Sở Tư pháp, trên địa bàn tỉnh hiện có 2 tổ chức GĐTP công lập trong lĩnh vực pháp y, kỹ thuật hình sự (Trung tâm Pháp y và Phòng Kỹ thuật hình sự) và 11 tổ chức GĐTP theo vụ việc. Trong đó có 60 giám định viên tư pháp và 33 giám định tư pháp theo vụ việc.
Tuy nhiên, chất lượng hoạt động GĐTP trong thời gian qua trên một số lĩnh vực còn hạn chế; kết luận giám định trong một số vụ việc chưa đáp ứng thời gian theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng…
Bên cạnh đó, đội ngũ giám định viên tư pháp còn thiếu trên một số lĩnh vực, đặc biệt là xây dựng, pháp y, kỹ thuật, ngân hàng… Trong khi đó, công tác tuyển dụng, thu hút còn gặp nhiều khó khăn, nhất là với giám định pháp y; công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động GĐTP còn nhiều bất cập.
Theo quy định của Luật GĐTP, Sở Tư pháp có trách nhiệm giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về GĐTP ở địa phương, nhưng chưa có những quy định rõ ràng về cơ chế, đầu mối quản lý. Trong khi đó con người, cơ sở vật chất lại do các ngành khác trực tiếp quản lý. Hơn nữa, GĐTP là hoạt động mang tính nghề nghiệp đặc thù nên việc hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ, thanh tra, kiểm tra của cơ quan tư pháp gặp rất nhiều khó khăn…
Theo ông Đỗ Thái Phong, Phó Trưởng ban trực Ban Nội chính Tỉnh ủy, hiện nay quan hệ phối hợp giữa cơ quan trưng cầu giám định, tổ chức thực hiện giám định chưa được thường xuyên, chặt chẽ, chưa có sự thống nhất ngay từ khi trưng cầu giám định về các nội dung cần giám định. Bên cạnh đó, quá trình phối hợp cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ giám định chưa được kịp thời…, gây khó khăn, ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng và kết quả giám định.
Vướng mắc điển hình là các tổ chức, cá nhân GĐTP còn hạn chế, còn tư tưởng ngại va chạm; chất lượng kết luận GĐTP trong một số trường hợp chưa đảm bảo, kết luận chung chung, không rõ ràng yêu cầu giám định, làm ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ điều tra.
Trong khi đó, về phía cơ quan quản lý hoạt động GĐTP, thể chế về GĐTP chưa quy định rõ về các trường hợp tổ chức được quyền từ chối giám định; chưa có chế tài xử lý đối với các tổ chức, cá nhân làm sai lệch kết quả giám định, cũng như chưa có cơ chế khuyến khích, thu hút các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện GĐTP…
Để nâng cao hoạt động GĐTP, theo lãnh đạo các cơ quan Nội chính, Tư pháp, cần tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về GĐTP. Trong đó trọng tâm là ban hành quy chế phối hợp liên ngành giữa Sở Tư pháp, Công an tỉnh, Viện KSND tỉnh, TAND tỉnh và một số cơ quan, tổ chức có liên quan; quy chế phối hợp giữa cơ quan trưng cầu GĐTP với cơ quan, tổ chức được trưng cầu và thực hiện giám định. Cùng với đó là thực hiện thẩm định hồ sơ bổ nhiệm giám định viên tư pháp, rà soát lập và công bố danh sách người GĐTP, tổ chức GĐTP theo vụ việc…
Có làm được như vậy mới đáp ứng tốt các yêu cầu của hoạt động tố tụng, công tác phòng, chống tham nhũng, gắn với thực hiện cải cách hành chính, cải cách tư pháp, cũng như khắc phục những hạn chế, bất cập hiện nay…
LỆ VĂN
