Hiện nay, thuốc giả được sản xuất từ nước ngoài và vận chuyển lậu vào Việt Nam, chủ yếu qua đường biên giới phía Tây Nam và phía Bắc. Sau khi vận chuyển được trót lọt vào thị trường trong nước, các đối tượng dán tem giả lên các gói thuốc, hộp thuốc để tiêu thụ.
Thuốc giả bị cơ quan chức năng thu giữ – Ảnh: VOV
Từ năm 2006 đến nay, tình trạng thuốc giả, thuốc nhập lậu kém chất lượng có chiều hướng gia tăng. Thuốc giả không chỉ trôi nổi trên thị trường tự do mà đã vượt qua nhiều “hàng rào” kiểm soát vào các bệnh viện. Trong một cuộc lấy mẫu gần đây, Bộ Y tế đã phát hiện 97 mẫu thuốc không đạt chất lượng trong tổng số 22.000 mẫu thuốc của 5 hãng kinh doanh dược phẩm vi phạm (chiếm 7,5%). Phần lớn những thuốc không đạt chất lượng kiểm định này đều là thuốc nhập lậu, không có hóa đơn chứng từ. Tỉ lệ này cao gấp đôi so với cùng kỳ năm 2005. Đây là con số đáng báo động đối với các nhà quản lý về công tác kiểm định các mặt hàng dược phẩm.
Những năm trước, thuốc giả chủ yếu được sản xuất trong nước với thủ đoạn đóng gói lại hoặc thay đổi nhãn, bao bì của các thuốc sản xuất trong nước và thuốc nhập khẩu; nhiều thuốc giả được lưu hành tại các vùng sâu, vùng xa nhằm tránh sự phát hiện của các cơ quan chức năng. Thời gian gần đây, tính chất của các vụ thuốc giả ngày càng phức tạp, tinh vi, khó nhận biết hơn: Các thuốc bị làm giả chủ yếu là biệt dược, ngoại nhập đắt tiền như: Clamoxyl, Postinor2… Các vụ thuốc giả bị cơ quan chức năng bắt giữ đều có giá trị lớn và có nguồn gốc nhập lậu. Hầu hết loại thuốc này đều được các đối tượng sử dụng kỹ thuật công nghệ cao, mẫu mã bao bì được in ấn giống với mẫu mã bao bì thuốc thật, rất khó phân biệt được bằng mắt thường.
Cùng với thuốc tân dược nhập lậu còn có rất nhiều các loại thuốc đông y có nguồn gốc từ Trung Quốc, được vận chuyển qua biên giới, không được kiểm soát đầy đủ và đồng bộ. Mặc dù Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) thông báo chưa phát hiện được vụ thuốc giả nào nhập khẩu nhưng thực tế cho thấy thuốc giả chủ yếu có nguồn gốc từ nước ngoài, được nhập khẩu vào Việt
Trong khi đó, hiệu quả của cơ chế kiểm định, giám sát thị trường thuốc trong nước còn nhiều hạn chế, gây khó khăn cho công tác kiểm tra, xử lý của các cơ quan chức năng. Ví dụ: Phương thức lấy mẫu công khai như hiện nay chủ yếu do hệ thống kiểm nghiệm từ TW đến địa phương thực hiện, do vậy, chỉ có thể lấy được các mẫu thuốc bày bán công khai tại quầy thuốc, hiệu thuốc, kho thuốc. Còn các loại thuốc giả đều được cất giấu, ngụy trang kỹ lưỡng, khó phát hiện và không thể lấy mẫu được. Mặt khác, tình trạng mua bán tân được không có hóa đơn chứng từ cũng gây nhiều khó khăn cho việc điều tra nguồn gốc giai đoạn mà thuốc giả xâm nhập vào quá trình lưu hành thuốc. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu thuốc còn thiếu hợp tác với các cơ quan chức năng khi phát hiện ra thuốc của mình bị làm giả bởi họ lo sợ nếu thông tin bị lộ ra ngoài thì sẽ ảnh hưởng tới uy tín cũng như mức tiêu thụ sản phẩm. Tiến sĩ Trịnh Văn Lâu - Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm Bộ Y tế cho rằng: “Tình hình buôn bán thuốc nhập lậu diễn biến phức tạp trong hệ thống lưu thông phân phối thuốc, ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh. Tính chất quy mô buôn bán thuốc nhập lậu ngày càng tinh vi, khó nhận biết. Thực trạng trên đòi hỏi phải có sự chỉ đạo chặt chẽ của Chính phủ, có sự phối hợp giữa các bộ, ngành có liên quan ví dụ như Công an, Hải quan, Quản lý thị trường, Y tế, Quân đội…”
Hiện nước ta đã có Ban thường trực phòng chống buôn bán hàng lậu và hàng giả từ cấp TW đến địa phương. Chính phủ cũng đã ban hành các văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương. Tuy nhiên, hiện nay chưa có quy định bằng văn bản để điều phối hoạt động của các cơ quan chức năng trong công tác phòng chống thuốc giả, cơ chế tiếp nhập và phản hồi thông tin từ doanh nghiệp, cán bộ y tế và người dân. Chủ yếu các cơ quan hoạt động riêng rẽ theo từng chuyên ngành, chưa có sự phối hợp trao đổi thông tin đầy đủ, dẫn đến tình trạng không hiệu quả trong phối hợp giữa các cơ quan chức năng.
Để ngăn chặn tình trạng thuốc giả xâm nhập vào thị trường, bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và có biện pháp xử lý mạnh đối với các trường hợp vi phạm buôn bán, nhập lậu thuốc tân dược giả, thuốc tân dược không có nguồn gốc.
Theo VOV
