Năm 2008, Viện KSND Tối cao sơ kết công tác kháng nghị phúc thẩm các bản án, quyết định của tòa án theo thủ tục phúc thẩm. Đây là cơ sở để Viện trưởng Viện KSND Tối cao ban hành Chỉ thị 04 ngày 17/5/2012 về tăng cường kháng nghị phúc thẩm dân sự, hành chính. Có thể nói, Chỉ thị 04 ra đời đã tạo động lực đẩy mạnh công tác kháng nghị phúc thẩm các bản án, quyết định của tòa án theo thủ tục phúc thẩm trong toàn ngành nói chung và Viện KSND Phú Yên nói riêng.
Quán triệt Chỉ thị 04 của Viện KSND Tối cao, Viện KSND tỉnh đã tổ chức hội nghị triển khai thực hiện nghiêm túc chỉ thị này và ở 9 viện kiểm sát cấp huyện. Bên cạnh đó, hàng năm, căn cứ vào Nghị quyết 37/2012/QH13 và 63/2013/QH13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tình hình thực tiễn ở địa phương, công tác kháng nghị phúc thẩm dân sự, hành chính đều được đưa vào chương trình, kế hoạch của đơn vị với những chỉ tiêu và giải pháp cụ thể. Đó là các chỉ tiêu “Nâng cao chất lượng, số lượng kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm đảm bảo căn cứ chính xác được viện kiểm sát cấp trên chấp nhận từ 90% trở lên và tòa án chấp nhận từ 85% trở lên. Hạn chế việc rút kháng nghị không quá 10% trên tổng số kháng nghị”, hoặc “Kiểm sát chặt chẽ quá trình giải quyết vụ án của tòa án, kịp thời phát hiện vi phạm để kháng nghị, kiến nghị hoặc báo cáo kháng nghị, đảm bảo 20% án bị cải sửa, hủy có kháng nghị của viện KSND cùng cấp; ít nhất 10% án cải sửa, hủy của từng đơn vị viện KSND cấp huyện có kháng nghị của Viện KSND tỉnh. Hạn chế thấp nhất các bản án, quyết định của tòa án bị hủy do lỗi của kiểm sát viên không làm tốt công tác kiểm sát”.
Ngoài ra, trong giao ước thi đua hàng năm, ngành đều dành “điểm cộng” cho các đơn vị có số lượng và chất lượng kháng nghị đạt cao so với chỉ tiêu đề ra, đồng thời trừ điểm nghiêm minh đối với các chỉ tiêu không đạt. Đặc biệt năm 2013 và 2014, toàn ngành Kiểm sát đã chọn công tác kiểm sát giải quyết án dân sự, hành chính làm khâu đột phá, trong đó then chốt là đề ra các giải pháp thực hiện có hiệu quả công tác kháng nghị, kiến nghị, nhất là tăng cường hướng về cơ sở và các đơn vị có các vụ, việc tranh chấp khiếu kiện phức tạp.
Kết quả qua 2 năm thực hiện Chỉ thị 04, Viện KSND 2 cấp tỉnh và huyện đã ban hành 67 kháng nghị, tăng 43 vụ so với cùng kỳ trước khi có Chỉ thị 04, tòa án đã đưa ra xét xử 56 vụ được viện KSND cấp trên chấp nhận 56/56 vụ chiếm tỉ lệ 100%, tòa án xét xử chấp nhận 50 vụ chiếm tỉ lệ 89,28%. Viện KSND 2 cấp cũng đã ban hành 166 kiến nghị khắc phục vi phạm, 24 thông báo rút kinh nghiệm. Có thể nói, việc kiểm sát án dân sự, hành chính, trong đó có công tác kháng nghị trong thời gian qua đã cùng với các cơ quan tư pháp bảo vệ được quyền và lợi ích chính đáng của các bên trong quan hệ tranh chấp dân sự, hành chính, cơ bản hoàn thành trọng trách của Đảng và của ngành giao, góp phần ổn định trật tự an toàn xã hội, tạo đà kinh tế tăng trưởng, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị địa phương.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác kháng nghị phúc thẩm vẫn còn một số tồn tại. Cụ thể là một số lãnh đạoở cácđơn vị cấp huyện chưa thật sự quan tâm đến công tác này. Vì vậy, số lượng kháng nghị có tăng nhưng chỉ tập trung ở một số đơn vị, có đơn vị kháng nghị rất ít trong khi án của các huyện này lại nhiều vi phạm bị cấp phúc thẩm sửa, hủy án. Chất lượngmột sốkháng nghị chưa cao nên chưa được tòa cấp phúc thẩm chấp nhận, phải báo cáo theo thủ tục giám đốc thẩm, có trường hợp phải rút kháng nghị.
Để tiếp tục duy trì và nâng cao hiệu quả công tác này, Viện KSND tỉnh nhận thấy cần phải thường xuyên quán triệt ý nghĩa và tầm quan trọng của Chỉ thị 04 ngày 17/5/2012 của Viện trưởng Viện KSND Tối cao về tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm dân sự, hành chính để tiếp tục thực hiện có hiệu quả. Không ngừng củng cố và hoàn thiện tổ chức bộ máy và nhân lực, kịp thời bổ sung biên chế, tăng cường lực lượng, đặc biệt là cán bộ có chức danh pháp lý cho công tác này.
Công tác kiểm sát các hoạt động tư pháp trong lĩnh vực dân sự, hành chính mang tính đặc thù bởi quan hệ pháp luật điều chỉnhrất đa dạng, sâu rộng và phức tạp, liên quan đến nhiều quy phạm pháp luật điều chỉnh khác như: Bộ luật Dân sự, Bộ luật Lao động, các luật Hôn nhân - Gia đình, Thương mại, Đất đai, Thi hành án dân sự, Pháp lệnh án phí, lệ phí tòa án và các thông tư, nghị quyết hướng dẫn có liên quan… Việc vận dụng thông qua nhiều văn bản luật cho một vụ việc nên đòi hỏi cán bộ, kiểm sát viên ngoài năng lực, chuyên môn, kiến thứccòn rất cầnkinh nghiệm, yêu ngành, yêu nghề, tận tâm với công việcmới có thểhoàn thành được nhiệm vụ.
Để không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm trong thời gian đến, Viện KSND tỉnh kiến nghịViệnKSND Tối caocần phối hợp vớiTANDTối cao ban hành thông tư liên tịch quy định việc thực hiệnkiến nghị của viện, nhất làcác kiến nghị về việc không gửi, gửi không đúng thời hạn các bản án, quyết định. Song song đó, kiến nghị về việc không chuyển hồ sơ choviện kiểm sáttheo yêu cầu nhằm nâng cao hơn nữa tính pháp lýcủacác văn bản kiến nghị củaviệntrong tố tụng dân sự. Đồng thời tăng cường hơn nữa việcmở các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên đề liên quan đến công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ, việcdân sự, hành chính để nâng cao nghiệp vụ, nhất là các quan hệ tranh chấp đất đai, cũng như kịp thời có văn bản hướng dẫn những khó khăn, vướng mắc, thông báo những tồn tạitrong quá trình thực hiện công tác nghiệp vụ nhằm giúp cácviệnKSND cácđịa phương thực hiện được thống nhấtvà rút kinh nghiệm chung…
LÊ TRUNG HƯNG
Phó viện trưởng Viện KSND tỉnh
