Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) được Quốc hội khóa XI thông qua tại kỳ họp thứ 9 ngày 29/6/2006 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2007. Bộ luật này hiện đang được triển khai mạnh mẽ ở Phú Yên.
Trợ giúp pháp lý lưu động tại xã Ea Bá (Sông Hinh) - Ảnh: ĐỨC THÔNG
Điều 3 và Điều 10 của Luật TGPL quy định: “Trợ giúp pháp lý là việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho người nghèo, người có công với cách mạng, người dân tộc thiểu số thường trú ở vùng có điều kiện kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn, người già cô đơn, người tàn tật và trẻ em không nơi nương tựa nhằm giúp họ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình, nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật, góp phần bảo vệ công lý, bảo đảm công bằng xã hội, phòng ngừa, hạn chế tranh chấp và vi phạm pháp luật. Trợ giúp pháp lý giúp cho người dân được xóa nghèo về pháp luật, giúp họ bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình, nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật”.
TRIỂN KHAI ĐỒNG BỘ LUẬT TGPL
Sau khi Luật TGPL ra đời, ngày 13/1/2006 Thủ tướng Chính phủ đã ra Chỉ thị số 35/2006/CT-TTg về việc triển khai thi hành Luật TGPL. Trên cơ sở đó, Bộ Tư pháp ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai thi hành Luật TGPL. Ngày 12/1/2007, Chính phủ ban hành Nghị định số 07/2007/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật TGPL. Ngày 31/1/2007 UBND tỉnh Phú Yên đã ban hành Chỉ thị số 04/2007/CT-UBND về việc triển khai thực hiện Luật TGPL. Theo đó, UBND tỉnh giao cho Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật do UBND các cấp ban hành không còn phù hợp với Luật TGPL, kiến nghị cơ quan thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ. Xây dựng Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 35/2006/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị số 04/2007/CT-UBND của UBND tỉnh. Phối hợp với Tòa án nhân dân tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và Công an tỉnh ban hành văn bản phối hợp hướng dẫn việc thực hiện TGPL có liên quan đến hoạt động tố tụng. Hướng dẫn, thông tin, bồi dưỡng nghiệp vụ, chỉ đạo phát triển trợ giúp viên pháp lý và cộng tác viên TGPL; kiểm tra chất lượng vụ việc TGPL. Hướng dẫn các địa phương duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động Câu lạc bộ TGPL. Rà soát các tổ chức tham gia TGPL trên địa bàn, bảo đảm tổ chức này hoạt động phù hợp với Luật TGPL.
UBND tỉnh giao cho Sở Nội vụ chủ trì, phối hợp với Sở Tư pháp, Sở Tài chính thẩm định về tổ chức, biên chế bộ máy Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh và các chi nhánh. Giao cho Chủ tịch UBND huyện, thành phố tổ chức học tập, quán triệt Luật TGPL và các văn bản dưới Luật.
Về các hoạt động truyền thông Luật TGPL, UBND tỉnh Phú Yên giao Sở Tư pháp xây dựng kế hoạch và tổ chức phổ biến rộng rãi Luật TGPL đến nhân dân, chú trọng đến vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Biên soạn tài liệu hướng dẫn, chỉ đạo việc tập huấn chuyên sâu về kỹ năng TGPL. Huy động lực lượng sinh viên tốt nghiệp cử nhân luật hệ chính quy chưa có việc làm tham gia làm cộng tác viên (cho đến nay có 92 cộng tác viên được cấp thẻ và đã được tổ chức tập huấn).
UBND tỉnh cũng giao cho Sở Văn hóa - Thông tin chủ trì, phối hợp với Sở Tư pháp hướng dẫn các phương tiện thông tin đại chúng, các cơ quan thông tấn báo chí của địa phương phổ biến, giới thiệu về Luật TGPL, tổ chức các mục giới thiệu, hỏi đáp pháp luật miễn phí. Báo Phú Yên, Đài Phát thanh tỉnh, các đài truyền thanh huyện, thành phố và hệ thống truyền thanh xã, phường, thị trấn tăng cường giới thiệu nội dung Luật TGPL và các văn bản hướng dẫn thi hành, tổ chức định kỳ các chương trình truyền thông về TGPL.
ĐỂ TGPL ĐẠT HIỆU QUẢ HƠN
Để thời gian tới công tác TGPL ở Phú Yên đạt chất lượng, hiệu quả cần thực hiện tốt những vấn đề sau:
Trợ giúp viên pháp lý phải đạt chuẩn về kiến thức pháp luật chuyên sâu trong lĩnh vực trợ giúp, được đào tạo bài bản về kỹ năng trợ giúp đối với từng hình thức trợ giúp (tư vấn pháp luật, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng…), đồng thời, phải giữ được đạo đức nghề nghiệp TGPL.
Bảo đảm tối đa về cơ sở vật chất, phương tiện hoạt động cho người thực hiện TGPL. Với công việc lao động đặc thù của nghề nghiệp TGPL là luôn căng thẳng, công việc gắn liền với việc thực thi và áp dụng pháp luật của các cơ quan nhà nước, giúp bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân đối với trách nhiệm nghề nghiệp rất cao. Do vậy, cần bảo đảm đủ biên chế (nếu biên chế vẫn chỉ có 1 người như hiện nay thì sẽ không hoàn thành tốt nhiệm vụ), cơ sở vật chất, chế độ tiền lương, phụ cấp nghề cho người thực hiện TGPL (điều này đòi hỏi có sự giúp đỡ tích cực của các cơ quan chức năng trong tỉnh).
Cần đẩy mạnh các hình thức phối hợp trong công tác truyền thông. Trung tâm đã ký kết và triển khai thí điểm chương trình phối hợp với Trung tâm thông tin Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đăng tin, bài trên Bản tin công tác tư tưởng; sau khi rút kinh nghiệm, sẽ tổ chức phối hợp với Báo Phú Yên, Đài Phát thanh, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại Phú Yên, hệ thống truyền thanh cấp xã, phường, thị trấn phát các băng cassette hỏi đáp về TGPL, hoặc làm việc với các cơ quan chức năng cho phép Trung tâm trợ giúp pháp lý đặt các pano, áp phích giới thiệu về điều kiện, quyền và nghĩa vụ của người được hưởng trợ giúp pháp lý, quyền nghĩa vụ và địa chỉ liên hệ của Trung tâm. Việc làm này sẽ giúp cho các đối tượng được TGPL có được thông tin về Trung tâm để đề nghị Trung tâm thực hiện TGPL cho bản thân và người thân của họ theo quy định của Luật TGPL.
Làm tốt ba nhóm vấn đề trên là thực hiện có hiệu quả chỉ thị của UBND tỉnh, là góp phần xóa nghèo về pháp luật cho đối tượng bị thiệt thòi do điều kiện kinh tế, văn hóa, địa lý mang lại.
HUỲNH XUÂN
Giám đốc Sở Tư pháp Phú Yên
