Những ngày này về xã Ea Bá (Sông Hinh), đến các nhà văn hóa, ai cũng dễ dàng bắt gặp cảnh thanh niên tập luyện cồng chiêng để tham gia trình diễn ở các lễ hội. Tiếng cồng, tiếng chiêng trở lại thường xuyên là tín hiệu vui trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số…
Đội cồng chiêng xã Ea Bá tại Ngày hội VH-TT-DL các dân tộc tỉnh Phú Yên lần thứ VIII năm 2013 - Ảnh: T.KỲ
Xã Ea Bá hiện có 4 buôn làng đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, chủ yếu là Ê Đê, buôn làng nào cũng đều có 1 đội cồng chiêng. Điều quan trọng là đội cồng chiêng của các làng đều do chi đoàn thanh niên thành lập và tự gây quỹ hoạt động. Buôn Ken là một trong những buôn đầu tiên thực hiện mô hình này, góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa cồng chiêng của tộc người Ê Đê trên địa bàn. Đội cồng chiêng của thanh niên ở các buôn do chính các già làng “chỉ đạo” hình thành. Mỗi thứ bảy hay chủ nhật, tại nhà văn hóa của các buôn, các già làng truyền đạt một cách thành thục từng động tác cơ bản về cách cầm chiêng, gõ chiêng và những điệu múa theo từng bài hát truyền thống của dân tộc. Các buổi sinh hoạt, thanh niên tham gia rất đông và ngày càng có nhiều bạn trẻ tự nguyện đăng ký vào đội cồng chiêng. Hiện đội cồng chiêng của Chi đoàn thanh niên buôn Ken có số lượng thành viên tham gia đông nhất với 37 người. Còn đội cồng chiêng các buôn còn lại, mỗi đội có gần 25 thành viên. K’sor Hờ Nhót, thành viên đội cồng chiêng buôn Ken cho biết: “Mỗi lần nghe tiếng cồng, tiếng chiêng mình thích lắm. Cứ đến 2 ngày cuối tuần, thanh niên cả buôn tụ họp về nhà rông tập đánh, tập nhảy, rất vui”.
Kinh phí hỗ trợ từ địa phương rất ít nên để duy trì hoạt động của các đội cồng chiêng, nhiều thanh niên bàn nhau bỏ tiền túi, trước hết để mua cồng chiêng. Một bộ cồng chiêng tùy loại từ 17 đến 23 cái có giá từ 2,5 đến 3 triệu đồng. Tuy không là khoản tiền lớn, nhưng với thanh niên Ê Đê ở những xã còn khó khăn như Ea Bá, đó là sự đóng góp của cả một năm. Họ góp từ ký lúa, ký đậu, ký sắn qua bao mùa nương rẫy nhọc nhằn mới mua được bộ cồng chiêng. Và không có gì tập hợp được thanh niên dễ dàng như mỗi khi nổi cồng chiêng. Anh Nay Y Len, Bí thư Xã đoàn Ea Bá, cho biết: “Khi có cồng chiêng thì thanh niên, phụ nữ tập hợp rất đông. Nó không chỉ là niềm vui mà còn là phong tục của dân tộc mình nên mọi người rất hưởng ứng. Có cồng chiêng thì vui vẻ, rộn ràng. Để vận động thanh niên tham gia vào một phong trào nào đó như giúp những hộ neo đơn trong buôn thu hoạch vụ mùa, thực hiện kế hoạch hóa gia đình… không gì “ngon” hơn là tổ chức đánh cồng chiêng, nhảy a ráp, rồi lồng vào đó việc tuyên truyền, thuyết phục”. Ngoài phục vụ cho các dịp lễ hội và ma chay trong buôn, các đội chồng chiêng của chi đoàn thanh niên các buôn ở xã Ea Bá còn thường xuyên đại diện cho huyện Sông Hinh tham gia các hoạt động văn hóa cấp tỉnh mà mới đây là Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Phú Yên năm 2013.
Có đội cồng chiêng, phong trào văn hóa văn nghệ ở xã Ea Bá nâng lên rõ rệt, thanh niên đến gần hơn với tiếng cồng, tiếng chiêng, xa lánh những tệ nạn xã hội. Ông Lê Mô Y Xóa, Phó chủ tịch UBND xã Ea Bá, vui mừng nói: “Có tiếng cồng, tiếng chiêng do chính những thanh niên phục dựng, trình diễn, người dân địa phương rất phấn khởi. Sắp tới, chúng tôi sẽ ưu tiên hỗ trợ cho những đội cồng chiêng ở các buôn để phát triển hơn, phấn đấu mục tiêu thanh niên nào cũng biết đánh cồng chiêng”.
Trong môi trường âm nhạc hiện đại đang có chiều hướng “lấn sân” vào các loại hình âm nhạc truyền thống của dân tộc, thì việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng của đồng bào dân tộc thiểu số là rất khó. Những đội cồng chiêng do chính thanh niên buôn làng lập ra và đi vào hoạt động ở xã Ea Bá rất thiết thực, trong việc nối tiếp và phát huy văn hóa truyền thống, để tiếng cồng tiếng chiêng mãi ngân vang khắp các buôn làng trong những dịp lễ hội hay những khi tết đến, xuân về.
THOẠI KỲ
