Báo Phú Yên cuối tuần số 626 ngày 16/1/2010 có bài “Bất cập trong các dự án khai thác cát nhiễm mặn” của các phóng viên phân xã Thông tấn xã Việt
 |
|
Doanh nghiệp Bảo Châu hút cát tại Bãi Dài - địa điểm không có trong hồ sơ thiết kế - Ảnh: T.LẬP |
Ai cũng biết cát là tài nguyên quý báu của quốc gia. Quốc đảo láng giềng Xinh-ga-po đang rất cần cát để lấn biển mở rộng lãnh thổ. Đã từng có nạn các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long đua nhau hút cát trên sông Tiền, sông Hậu xuất cát lấy tiền. Sự khai thác bừa bãi ấy tác động nghiêm trọng đến môi trường. Trước tình hình bức xúc ấy, Thủ tướng Chính phủ đã ra nghiêm lệnh dừng việc xuất khẩu cát trên phạm vi quốc gia.
Báo chí đã từng nêu, quốc đảo Xinh-ga-po phải lặn lội qua tận Châu Phi đàm phán mua cát với giá trên trời.
Tại Phú Yên, người dân cũng được biết có đến hàng chục dự án xin khai thác cát được đệ trình lên Sở Kế hoạch Đầu tư. Thế nhưng, không hiểu vì sao chỉ có Công ty Bảo Châu được độc quyền nạo vét khai thác cát nhiễm mặn ở hai cửa biển Tiên Châu và Đà Diễn.
Điều trái khoái là việc nạo vét này phải đạt mục đích khơi thông luồng lạch cho tàu thuyền ra vào cửa sông. Mục đích này không đạt được nhưng riêng cửa sông Đà Diễn, Công ty đã khai thác hơn 745.190m3 gấp 2,7 lần so với thiết kế, có nghĩa là xấp xỉ 500.000m3 bị khai thác lậu, trái pháp luật, vượt xa khảo sát thiết kế cho phép.
Việc chỉ đạo khai thác cát cũng chưa có nhạc trưởng chỉ đạo chung. Khai thác tại cửa Đà Diễn thì UBND TP Tuy Hòa làm chủ đầu tư định giá gốc tại chân công trình 18.500 đồng/m3, còn tại cảng cá Tiên Châu do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư thì định giá 22.848 đồng/m3. Hai dự án cùng một thời điểm nhưng chênh lệch đến 4.348 đồng/m3. Với giá chênh lệch này nhân với 745.190m3 cát đã khai thác tại cửa Đà Diễn đã gây thất thoát cho ngân sách 3.248.782.120 đồng.
Trong khi đó, Tổng Công ty Xây dựng đường thủy đưa ra mức giá 45.500 đồng/m3. Việc định giá quá thấp đã gây tổn thất cho ngân sách một khoản khổng lồ mà nếu bán đúng giá có thể dùng số tiền này xóa toàn bộ nhà tạm hiện có của các hộ nghèo có mã số ở tỉnh Phú Yên với mức hỗ trợ 25 triệu/căn hộ.
Việc khai thác cát ở Phú Yên phải gắn chặt với phát triển dân sinh bền vững, cải tạo cảnh quan và ổn định môi trường. Việc khai thác cát là để tận thu cát trong quá trình khai thông các cửa sông, nạo vét cải tạo dòng chảy trên sông. Điều đó có nghĩa là tận thu cát trên bề mặt, không hút cát ở độ sâu gây tác động rất xấu cho môi trường, ảnh hưởng móng nền, gây lún sụt cho thành phố và các khu dân cư ven bờ. Nhưng tiếc thay, những dự án khai thác cát hợp lý, bảo đảm cả về kinh tế (giá cát), khơi thông đường chảy, ổn định và phát triển khu vực dân cư ven bờ với việc xây dựng hệ thống kè và san lấp san kè, tạo quỹ đất tuyệt đẹp ven sông Ba... đã chưa được quan tâm xem xét.
Là bạn đọc, chúng tôi rất đồng tình với các tác giả bài báo. Đã đến lúc chấm dứt việc khai thác cát của Công ty Bảo Châu, xử lý triệt để, rốt ráo những việc tồn đọng, bất hợp lý, xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật việc khai thác trái phép vượt 2,7 lần khối lượng cho phép. Đồng thời thẩm định và công bố công khai các dự án khai thác cát của các doanh nghiệp đã nộp hồ sơ, tổ chức đấu thầu công khai về những điều kiện khai thác cát hợp lòng dân, có lợi nhất cho tỉnh Phú Yên.
VĂN XƯƠNG
