Ngày 16 tháng 3 năm 2009, trên trang 4 báo Phú Yên số 751 (2554), tại mục Tòa soạn - Bạn đọc có đăng bài “Một bất hợp lý trong thực hiện chế độ chính sách - Yêu cầu người được hưởng khai giảm thời gian tham gia kháng chiến” của tác giả Huy Vân; bài báo trên còn được chuyển lên báo điện tử Phú Yên. Từ nội dung bài báo của tác giả Huy Vân, Bộ CHQS tỉnh Phú Yên đã cử cán bộ kiểm tra, xác minh và có ý kiến phản hồi như sau:
1. Việc thẩm định hồ sơ bà Lê Thị Dạng khai hưởng chế độ theo Quyết định 290 của Thủ tướng Chính phủ:
- Tháng 3 năm 2008, Ban Chính sách (Bộ CHQS tỉnh) tiếp nhận hồ sơ hưởng chế độ theo Quyết định 290 của Thủ tướng Chính phủ theo đề nghị của Ban Chỉ đạo 290 huyện Phú Hòa và thẩm định, gửi hồ sơ cho Phòng Chính sách, Quân khu 5.
- Tháng 6 năm 2008, Phòng Chính sách Quân khu 5 trực tiếp giao trả 49 hồ sơ xét hưởng chế độ theo Quyết định 290 của Thủ tướng Chính phủ cho Ban Chính sách, Bộ CHQS tỉnh Phú Yên (kèm theo biên nhận số lượng hồ sơ giao trả và giải thích lý do trả trong từng hồ sơ). Trong đó có hồ sơ của bà Lê Thị Dạng, sinh năm 1947, ở thôn Quy Hậu, xã Hòa Trị, huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên.
Hồ sơ của bà Lê Thị Dạng gồm có: Bản khai cá nhân, Biên bản hội nghị liên tịch cấp thôn, Biên bản hội nghị BCH hội Cựu chiến binh, Công văn của UBND xã Hòa Trị, kèm theo 02 giấy xác nhận của người làm chứng và bản photo Huy chương Kháng chiến hạng nhì. Như vậy, hồ sơ khai hưởng chế độ của bà Dạng là hồ sơ có giấy tờ liên quan, không phải hồ sơ có giấy tờ gốc; trong đó, bản khai cá nhân, các văn bản xét duyệt ở cơ sở và Huy chương Kháng chiến hạng nhì là cơ sở để thẩm định hồ sơ của bà Dạng (trong quy định thủ tục lập hồ sơ theo Quyết định 290, Quyết định 188 của Thủ tướng Chính phủ, không yêu cầu tờ khai của người làm chứng). Tuy nhiên, giữa bản khai cá nhân về thời gian tham gia kháng chiến với mức thời gian khen thưởng Huân, Huy chương Kháng chiến là không phù hợp. (Bà Dạng lập tờ khai tham gia du kích 12 năm 04 tháng (từ tháng 01/1963 - 30/4/1975), và nếu tham gia kháng chiến với thời gian như trên, theo quy định thì bà phải được nhận là Huân chương kháng chiến hạng Ba). Để có cơ sở thẩm định hồ sơ của bà Dạng đúng đối tượng quy định, Phòng Chính sách Quân khu trả hồ sơ để xác minh kết luận.
- Ngày 04/7/2008, Ban Chính sách Bộ CHQS tỉnh, lập danh sách trả trực tiếp 11 hồ sơ cho CQQS huyện Phú Hòa (cơ quan thường trực Ban chỉ đạo 290 huyện Phú Hòa), đồng thời giải thích rõ lý do trả, đề nghị địa phương tiếp tục bổ sung hoàn chỉnh hồ sơ theo yêu cầu của Phòng Chính sách Quân khu.
- Ngày 15/7/2008, CQQS huyện Phú Hòa trực tiếp giao trả hồ sơ của bà Dạng cho Ban CHQS xã Hòa Trị, đề nghị Hội đồng chính sách xã giải thích cho đối tượng, đồng thời xác minh làm rõ và lập lại hồ sơ xét hưởng chế độ.
- Ngày 25/02/2009, Hội đồng chính sách xã Hòa Trị đưa hồ sơ của bà Dạng ra xét lần 02 và thừa nhận tại lần họp lần thứ nhất (ngày 19/12/2007), do cơ quan thường trực tham mưu giúp Hội đồng chưa chặt chẽ, chưa kết hợp tra cứu sổ lưu xét khen thưởng người có công trong kháng chiến, mà chủ yếu dựa vào lời khai và người làm chứng nên tính sai thời gian tham gia du kích ở địa phương. Căn cứ sổ lưu xét khen thưởng tổng kết kháng chiến của xã, hội đồng kết luận bà Dạng có tổng thời gian là 5 năm thuộc đối tượng dân quân du kích để hưởng chế độ theo Quyết định 290 của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, Hội đồng chính sách giao cho Ban CHQS xã trực tiếp mời bà Lê Thị Dạng lên trụ sở UBND xã để giải thích và hướng dẫn để bà lập lại tờ khai cá nhân đúng quy định.
Như vậy, việc trả hồ sơ cho bà Dạng là hoàn toàn hợp lý và đúng trình tự. Hồ sơ của bà Dạng không trả gián tiếp qua bưu điện mà trả trực tiếp qua từng cấp có thẩm quyền và Ban CHQS xã (Thường trực Hội đồng chính sách xã) trực tiếp mời bà Dạng về UBND xã giải thích. Việc tác giả Huy Vân trích dẫn lời của ông Dương Công Toản, Chủ tịch UBND xã Hòa Trị để tăng tính thuyết phục của bài báo là thiếu cơ sở.
2. Việc xét thưởng Huân, Huy chương kháng chiến cho bà Dạng.
Việc đề nghị và xét khen thưởng người có công trong kháng chiến cho bà Lê Thị Dạng tuy không thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của CQQS các cấp nhưng qua bài báo của tác giả Huy Vân chúng tôi thấy cần trao đổi thêm. Qua làm việc với lãnh đạo UBND xã Hòa Trị, chúng tôi được biết, xã Hòa Trị là địa phương được thị xã Tuy Hòa trước đây chọn làm điểm việc xét khen thưởng thành tích trong kháng chiến. Trường hợp của bà Dạng được Hội đồng Chính sách xã Hòa Trị đưa ra xét 03 lần vào các ngày 18/11/1983, ngày 26/5/1992 và ngày 15/12/1995. Các biên bản xét duyệt hiện nay còn lưu giữ, ghi chép rất cụ thể quá trình hoạt động cách mạng của bà Dạng và kết luận đề nghị mức khen thưởng. Do vậy, tác giả Huy Vân chỉ căn cứ qua lời kể của bà Dạng và kết quả xét duyệt hồ sơ hưởng chế độ 290 của Hội đồng Chính sách xã Hòa Trị; từ đó khẳng định bà Dạng đủ điều kiện được khen thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Ba là hoàn toàn chưa đủ yếu tố để kết luận.
3. Việc giải quyết chế độ theo Quyết định 290 của Thủ tướng Chính phủ cho bà Dạng trong thời gian tới.
Trong hồ sơ khen thưởng thành tích trong kháng chiến chống Mỹ, tại bản khai cá nhân “Thành tích giúp đỡ cách mạng và tham gia kháng chiến chống Mỹ” của bà Lê Thị Dạng (có ký tên), khai tại xã Hòa Trị ngày 30 tháng 3 năm 1992 bà ghi rõ: “Từ tháng 02/1965 – 2/1969 cơ sở cách mạng, do đồng chí Trần Ủng tổ chức nhiệm vụ liên lạc thư từ cho cách mạng đi về hoạt động và bỏ ám tín hiệu có các đồng chí Cường (L/s), Thìn (L/s), đồng chí Yên, đồng chí Là biết rõ. Từ năm 1973 đến 1975 tiếp tục làm cơ sở liên lạc cho cách mạng đi về hoạt động bỏ ám tín hiệu liên lạc tư từ cho cách mạng có đồng chí Bình biết rõ”. Bản khai của bà Dạng có ý kiến đề nghị của Hội đồng chính sách xã Hòa Trị, ý kiến đề nghị khen thưởng của UBND xã Hòa Trị và ý kiến nhất trí đề nghị của UBND thị xã Tuy Hòa. Như vậy, giữa bản khai cá nhân thành tích giúp đỡ cách mạng và tham gia kháng chiến chống Mỹ và bản khai cá nhân đề nghị hưởng chế độ theo Quyết định 290 của Thủ tướng Chính phủ của bà Lê Thị Dạng là không thống nhất về thời gian và đối tượng để xét hưởng chế độ theo Quyết định 290.
Căn cứ hồ sơ lưu đề nghị khen thưởng thành tích giúp đỡ cách mạng và tham gia kháng chiến chống Mỹ, bà Lê Thị Dạng khai là cơ sở cách mạng, không phải là du kích nên không thuộc đối tượng được hưởng chế độ theo Quyết định 290 của Thủ tướng Chính phủ.
