Với khẩu hiệu “luôn luôn đi cùng dân”, thời gian qua, Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) Nhà nước tỉnh đã không ngừng nâng chất lượng, đổi mới hoạt động, chú trọng công tác TGPL theo chuyên đề và tham gia hoạt động tố tụng. Qua đó, nhiều văn bản, chính sách pháp luật được các trợ giúp viên phổ biến trực tiếp đến người dân, góp phần tháo gỡ những vướng mắc về pháp luật xảy ra hàng ngày ở địa phương. Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Lương Văn Trương xung quanh công tác này.

Một buổi trợ giúp pháp lý lưu động tại xã Hòa An (huyện Phú Hòa) - Ảnh: V.TÀI

* Ông có thể cho biết đôi nét về hoạt động TGPL của trung tâm?

- Tư vấn pháp luật hay TGPL là một trong những hình thức của dịch vụ pháp lý, bao gồm việc hướng dẫn, giải đáp pháp luật; cung cấp ý kiến pháp lý, cung cấp các văn bản pháp luật… trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội (trừ lĩnh vực pháp luật có liên quan đến kinh doanh, thương mại).

Từ khi Luật TGPL có hiệu lực vào năm 2007, hoạt động tư vấn pháp luật của trung tâm ngày càng phát huy hiệu quả, là kênh thông tin quan trọng và bổ ích trong việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân. Các đối tượng mà hoạt động của trung tâm hướng tới chủ yếu là người nghèo, người có công với cách mạng, người già neo đơn, người tàn tật và trẻ em không nơi nương tựa, người dân tộc thiểu số… có hoàn cảnh khó khăn, điều kiện tiếp cận với luật pháp còn hạn chế. Do vậy, việc “mang” luật đến với họ thông qua hình thức TGPL miễn phí là vô cùng cần thiết. Đặc biệt là trẻ em, trẻ vị thành niên, phụ nữ bị bạo lực gia đình… luôn bị ảnh hưởng và chịu nhiều thiệt thòi do tình trạng xâm hại trẻ em, bạo hành gia đình…

Bên cạnh đó, thông qua các hình thức tư vấn vừa nêu, các mục tiêu và nội dung chính của việc phổ biến, giáo dục pháp luật được triển khai, lồng ghép, nhằm cung cấp các văn bản pháp luật, tài liệu pháp lý cho người dân. Ngoài ra, hoạt động TGPL lưu động sẽ hướng dẫn cho các đối tượng ứng xử đúng pháp luật trong từng hoàn cảnh cụ thể để thực hiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân.

* Với ý nghĩa đó, thời gian qua công tác TGPL đã được trung tâm thực hiện như thế nào, thưa ông?

- Xác định được tầm quan trọng của công tác TGPL, những năm qua trung tâm đã tổ chức nhiều đợt TGPL lưu động. Riêng từ đầu năm đến nay, ngoài việc tổ chức TGPL lưu động tại các huyện Đông Hòa, Tây Hòa, Phú Hòa, Đồng Xuân, Tuy An và TX Sông Cầu cho hàng ngàn lượt người dân, trung tâm còn tiến hành thụ lý và trợ giúp 100 vụ việc, gồm 41 vụ hình sự, 18 vụ dân sự, 34 vụ liên quan đến lĩnh vực đất đai và hôn nhân gia đình… Đồng thời, trung tâm còn cử luật sư tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng 42 vụ, qua đó nhiều văn bản, nghị định, chính sách pháp luật được các trợ giúp viên tuyên truyền, phổ biến trực tiếp đến người dân, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các đối tượng được TGPL. Điều này góp phần tích cực tháo gỡ những vướng mắc pháp luật thường xảy ra hàng ngày ở địa phương, cơ sở, nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân, hạn chế tình trạng khiếu kiện tràn lan, kéo dài do hiểu pháp luật không đúng hoặc không đầy đủ.

* Thời gian đến, trung tâm làm thế nào để đẩy mạnh hoạt động TGPL, góp phần đưa pháp luật đi vào cuộc sống?

- Bên cạnh những kết quả đạt được đáng khích lệ, vẫn còn nhiều khó khăn cần tháo gỡ như hoạt động tham gia tố tụng của luật sư là cộng tác viên chưa phát huy hiệu quả. Phần lớn luật sư cộng tác viên khi tham gia vụ việc chưa chú trọng đến việc thu thập, xác minh chứng cứ mới có lợi cho người được TGPL. Vì vậy, việc tranh luận bảo vệ quyền lợi cho người được TGPL tại tòa không có chứng cứ thuyết phục. Hiện nay, đội ngũ cộng tác viên của trung tâm có 116 người. Tuy nhiên, năm tháng đầu năm, chỉ có ba luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng và các hoạt động khác ngoài tố tụng, còn lại phần lớn cộng tác viên không hoạt động… Song song đó, các câu lạc bộ TGPL hiện nay hoạt động rời rạc, không hiệu quả, công chức tư pháp xã chưa làm tốt nhiệm vụ đầu mối giúp ban tư pháp và ban chủ nhiệm các câu lạc bộ

trong việc trình chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn tạo điều kiện cần thiết để duy trì hoạt động. Chính những khó khăn này đã ảnh hưởng phần nào đến hoạt động, kế hoạch đưa pháp luật về cơ sở của trung tâm cũng như công tác TGPL lưu động, càng làm cho một bộ phận người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn “khát” kiến thức về pháp luật.

Do đó, hiện nay cũng như trong thời gian đến, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh tiếp tục hướng công tác TGPL lưu động về các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ngoài hình thức sinh hoạt chuyên đề pháp luật, tuyên truyền pháp luật, các cán bộ của trung tâm còn tư vấn cho từng đối tượng có nhu cầu, tổ chức sinh hoạt theo chuyên đề… để góp phần đưa pháp luật đi vào cuộc sống. Vìsống trong xã hội pháp quyền, nếu không ứng xử đúng pháp luật, người dân sẽ chịu nhiều thiệt thòi, thậm chí phải gánh chịu những hậu quả đáng tiếc. Chính vì vậy, các trợ giúp viên của Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh sẽ tiếp tục hành trình đem luật đến với người dân, để không ai phải chịu thiệt thòi và vi phạm pháp luật chỉ vì do họ thiếu hiểu biết về những vấn đề cơ bản nhất của pháp luật…

Nếu làm được những điều này, công tác TGPL trong thời gian đến sẽ có nhiều chuyển biến tích cực, khẳng định được vai trò quan trọng đối với đông đảo người nghèo, người có công với cách mạng, đồng bào dân tộc thiểu số. Đây thực sự là công cụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; giúp lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước ngày càng được củng cố…

* Xin cảm ơn ông!

VĂN TÀI