Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Dân số Việt Nam (26/12/1961-26/12/2011), Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với bà Đỗ Thị Như Mai, Phó chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh về những chuyển biến tích cực trong công tác DS-KHHGĐ kể từ ngày tái lập tỉnh (1989-2011).

Phó chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Đỗ Thị Như Mai đang tư vấn trong một buổi truyền thông dân số - Ảnh: L.BI

* Bà cho biết sau 22 năm, công tác DS-KHHGĐ của Phú Yên đạt được thành quả gì trong việc thực hiện chính sách dân số?

Năm 1989, tỉnh Phú Yên được tái lập trên cơ sở chia tách từ tỉnh Phú Khánh, mức sinh lúc đó ở Phú Yên cao hơn mức trung bình cả nước rất nhiều. Tỉ suất sinh là 36,9%, số con bình quân của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ hơn bốn con. Sau 22 năm, tỉ suất sinh của Phú Yên đã giảm xuống còn 15,9%, thấp hơn mức sinh của cả nước (17,1%) và số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm còn 1,96 con, thấp hơn cả nước (2.0 con). Từ một tỉnh có mức sinh cao và nền kinh tế vào mức trung bình của cả nước, Phú Yên đã thực hiện có hiệu quả công tác DS-KHHGĐ, đưa mức sinh giảm nhanh và thấp nhất trong khu vực duyên hải miền Trung, thậm chí thấp hơn một số tỉnh có nền kinh tế khá hơn như: Bình Thuận, Khánh Hòa, Bình Định, Đà Nẵng…

* Theo bà, lực lượng nào trong ngành là quan trọng nhất để góp phần tạo nên sự chuyển biến tích cực trong công tác DS-KHHGĐ?

Đó là đội ngũ cộng tác viên dân số ở cơ sở. Họ ngày đêm bám địa bàn tuyên truyền, vận động người dân thực hiện KHHGĐ và chấp nhận quy mô gia đình nhỏ chỉ từ 1-2 con. Họ là những người được mệnh danh “ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng”.

* Những khó khăn mà công tác DS-KHHGĐ ở Phú Yên chưa giải quyết được. Vì sao?

Đó là tổ chức bộ máy chưa hoàn chỉnh, nhất là ở cơ sở. Cán bộ dân số xã kiêm nhiệm cả nhiệm vụ gia đình và trẻ em, trong khi các công việc này do các ngành khác quản lý nên công việc thường xuyên bị trùng chéo, dẫn đến hiệu quả kém cả ba lĩnh vực: dân số, gia đình và trẻ em. 22 năm qua, công tác DS-KHHGĐ Phú Yên chỉ mới thực hiện mục tiêu về giảm mức sinh. Thời gian đến, sẽ mở rộng trên các lĩnh vực: nâng cao chất lượng dân số; cải thiện sức khỏe sinh sản; phát huy cơ cấu dân số vàng; điều chỉnh tốc độ tăng dân số một cách hợp lý và kiểm soát tình trạng mất cân bằng

 giới tính. Thế nhưng, một tổ chức bộ máy như hiện nay khó đảm đương nổi nhiệm vụ.

* Công tác DS-KHHGĐ của Phú Yên có gặp phải những nguy cơ và thách thức gì? Cách thức khắc phục như thế nào, thưa bà?

Cũng như cả nước, công tác DS-KHHGĐ Phú Yên đang đối mặt với những nguy cơ và thách thức như tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, già hóa dân số, chất lượng dân số thấp… Để khắc phục những điều này, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1106/QĐ-UBND ngày 18/7/2011 về việc phê duyệt dự án Nâng cao chất lượng giống nòi tỉnh Phú Yên giai đoạn 2011-2015, bao gồm 05 đề án: Sàng lọc trước sinh và sơ sinh; tư vấn, kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân; can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng dân số của đồng bào dân tộc thiểu số và tư vấn, chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng. Nếu các đề án này thực hiện có hiệu quả sẽ đẩy lùi những nguy cơ và thách thức trên.

* Dự án Nâng cao chất lượng giống nòi đã được nói nhiều trong thời gian qua, song vẫn còn rất mới mẻ đối với mọi người. Bà cho biết dự án này quan trọng nhất là ở khâu nào, ý nghĩa tích cực của nó đối với chất lượng DS-KHHGĐ Phú Yên?

Công tác truyền thông sẽ làm chuyển đổi hành vi của các nhóm đối tượng, đồng thời đáp ứng yêu cầu về chuyên môn kỹ thuật cũng không kém phần quan trọng. Nếu dự án này được thực hiện có hiệu quả, chúng ta sẽ đạt được các mục tiêu về nâng cao chất lượng dân số, giải quyết được tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.

* Bà mong muốn nhất điều gì để ngành DS-KHHGĐ Phú Yên có những chuyển biến tích cực hơn trong thời gian tới?

Mong muốn lớn nhất của chúng tôi là có được một tổ chức bộ máy ổn định và hoàn thiện từ tỉnh đến cơ sở để chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ được giao.

* Xin cảm ơn bà!

TUYẾT DIỆU (thực hiện)