Cà phê 57 nổi tiếng một thời được nhiều người biết đến, nhưng hiếm ai biết “cha đẻ” của thương hiệu này là ông Nguyễn Thành Diện (phường 1, TP Tuy Hòa). Mới đây, ông Diện gầy dựng lại cơ sở cà phê mới mang tên Tháp Sơn và là người sáng chế ra máy rang cà phê, giúp chất lượng sản phẩm được nâng lên.
Ông Nguyễn Thành Diện đẩy nòng rang sang lò lửa máy rang cà phê. - Ảnh: M.NGUYỆT
GIẢI PHÓNG SỨC LAO ĐỘNG THỦ CÔNG
Gắn bó với nghề chế biến cà phê gần 30 năm, ông Diện tích lũy khá nhiều kinh nghiệm nghề nghiệp. Năm 2005, ông mở quán cà phê Tháp Sơn vẫn rang cà phê theo kiểu thủ công. Lò than đặt phía dưới, thùng phuy tròng bên ngoài để giữ nhiệt, phía bên trong thùng có đường mương, gác thùng rang lên quay tay. Mỗi mẻ rang khoảng 9kg sản phẩm với khoảng thời gian trên dưới 20 phút. Mỗi ngày có 5 nhân công, túc trực từ 5g sáng đến 5g chiều rang khoảng 500-600kg.
Thấy ông Diện ngày nào cũng túi bụi với lò rang thủ công, bà Nguyễn Thị Phượng - vợ ông đề xuất phải rang cà phê bằng máy để giải phóng sức lao động cực nhọc. Nghe vợ nói có lý nên ông muốn thử sức. Sau 3 tháng tìm tòi, suy nghĩ, ông vẽ ý tưởng ra giấy. Bản vẽ còn lưu giữ là những tờ lịch treo tường lớn nhưng thể hiện từng chi tiết. Lúc ông Diện đưa thiết kế ra, những người thợ cơ khí không ai dám nhận vì lâu nay họ chưa hề làm. Ông Diện bèn lấy bìa cứng cắt đâu ra đấy, thợ cơ khí chỉ việc rập theo khuôn đó. Ông tự biên tự diễn từ lắp ráp đến khoan, bắt vít....
Cứ xong một công đoạn, ông Diện cho chạy thử. Sau vài lần chỉnh sửa, chiếc máy rang hoàn thành, tốn đến hơn… 1 tấn sắt, chiều dài 3m, ngang 1,12m, cao 1,75m, tổng chi phí hơn 100 triệu đồng. Mẻ rang cà phê đầu tiên, ông Diện nhớ lại là ông hồi hộp không thể tả. Với thời gian, tốc độ quay, mức lửa cộng với kinh nghiệm nhìn khói, nghe mùi của ông Diện, sản phẩm cà phê sau khi rang “đẹp như mơ”. Hạt cà phê có màu cánh dán đậm, trong ngoài như nhau, hạt nở đều và chín đúng độ, tinh dầu không bị thoát ra ngoài. Ông Diện thổ lộ: “Lúc đó, lồng ngực tôi như muốn vỡ tung bởi tôi chưa bao giờ thấy hạt cà phê chín đẹp đến vậy”. Đó là những ngày cuối năm 2007.
SẼ CÓ MÁY RANG THẾ HỆ 2
Chiếc máy rang cà phê do ông Diện tự chế gồm: Lò than đá bằng 2 lớp kẽm 4mm nhằm giữ nhiệt ổn định, thường ở mức 500-6000C. Thân lò có bể thổi lửa, đưa máy rang qua nằm trọng tâm với lò, cho cà phê vào nòng rang rồi khởi động. Mô tơ kéo đầu giảm tốc qua đến nhông chuyền kéo đầu rang, cần gạt đứng tại chỗ, nòng trộn quay 30 tua/phút. Khoảng 20-25 phút, hạt cà phê chín, giảm lửa, đưa nòng rang qua máy trộn, cho hạt cà phê tuôn xuống để vừa trộn đều vừa giải nhiệt và giê mày. Khi hạt cà phê giảm còn 20-25oC, cho gia vị vào tẩm rồi đưa vào ủ 12-24 giờ. Công suất máy 80kg/mẻ nhưng nòng trộn chỉ 40kg nên mỗi mẻ rang chỉ dừng ở mức 40kg. Toàn bộ linh kiện của máy đều là hàng Việt
Theo ông Diện, khâu rang cà phê quyết định đến 70% chất lượng sản phẩm. Quá trình rang kết thúc, cà phê cần phải làm nguội thật nhanh để giữ lại những đặc tính tự nhiên của các loại cà phê. Do vậy, ông đang tiếp tục ấp ủ chế tạo một máy rang cà phê thế hệ 2 với nhiều công năng, di chuyển dễ dàng, quá trình rang không thấy khói, có thêm máy giê thổi mày qua buồng rác, cho ra sản phẩm cực sạch, công suất 100-150 kg/mẻ. Ông nói chắc nịch: “Máy cao 4m, ngang 1,6m, dài 4m. Tất cả đang nằm trong đầu, được sắp xếp sẵn về ý tưởng, kích cỡ, mẫu mã, quy trình khắc phục những nhược điểm của máy trước”.
Điều đáng ngạc nhiên là tác giả của chiếc máy rang cà phê chỉ là một tay ngang. Ông từng học nghề sửa chữa xe máy và có thời gian làm thợ may. Những việc này giúp ông tính toán tỉ mỉ, đo đạc chuẩn xác từng ly các thiết bị của máy rang. Và giờ đây, người đàn ông sinh năm 1967 này say sưa nói về công nghệ chế biến cà phê.
MINH NGUYỆT
