Sau một thời gian tạm lắng, hơn hai tuần qua tình trạng khai thác vàng sa khoáng và cát trái phép trên sông Ba, đoạn qua hai xã Đức Bình Tây, Đức Bình Đông (Sông Hinh) và thị trấn Củng Sơn (Sơn Hòa) đã “tăng nhiệt” đột biến. Hàng trăm người từ các địa phương đổ về đào bới cày nát, khuấy đục cả một đoạn sông dài hơn 2 km.

Chỉ một góc sông Ba, đã có hàng chục người đào đãi vàng - Ảnh: P.NAM

ĐUA NHAU ĐÀO CÁT TÌM VÀNG

Cách Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ khoảng hơn 1km, đoạn qua hai huyện Sơn Hòa, Sông Hinh, chúng tôi tận mắt chứng kiến cảnh tượng khai thác vàng sa khoáng trái phép dọc hai bên bờ sông. Tại đây có tới ba điểm khai thác với khoảng 500 người tham gia, đông nhất là phía xã Đức Bình Tây và các khu phố Đông Hòa, Tây Hòa thuộc thị trấn Củng Sơn. Người dân sống ở các khu vực trên cho biết, vàng ở đây có trữ lượng khá lớn. Nhiều điểm có giá bán trên dưới 1 triệu đồng/m2 mặt đất. Mỗi người một ngày cũng kiếm được từ 200.000 - 300.000 đồng, nếu “trúng đậm” kiếm được cả chỉ vàng. Khu vực khai thác vàng trái phép tại Bãi Dinh (Đức Bình Tây), trước đây đã được các ngành chức năng của tỉnh, huyện phối hợp xử lý, nay phát sinh trở lại. Để đối phó, các “vàng tặc” sử dụng xe múc, xe đào xúc đất lên thành từng đống rồi đưa vào ẩn tránh trong thôn xóm. Đêm đến huy động lực lượng, dụng cụ, thắp đèn, điện tự do đào đãi, cô ra vàng. Hoạt động này diễn ra liên tục, rầm rộ từ đêm đến sáng và hiện nay người đào vàng đã tràn qua phía Hòn Ó, Thác Cỏ thuộc khu phố Tây Hòa (thị trấn Củng Sơn). Còn ở khu vực bãi tắm thị trấn Củng Sơn, hoạt động khai thác vàng cũng bắt đầu “nóng” lên từ hai tuần qua. Tiếp cận các điểm khai thác vàng sa khoáng trái phép đó, chúng tôi thấy cả trăm người mà hầu hết là dân lao động, họ dùng máng đãi thủ công hì hục đào bới lòng sông. N.V.H, 18 tuổi cho biết, thấy nhiều người đổ xô đi đãi vàng, anh ta cũng đi theo làm thử kiếm tiền, trung bình mỗi ngày được trên dưới 100.000 đồng.

Từ phía thị trấn Củng Sơn phóng tầm mắt về phía bên kia sông, thuộc địa phận xã Đức Bình Đông, hàng chục xe máy, xe tải lớn thi nhau xúc cát vận chuyển ồ ạt vô tội vạ. Một người sống ở ngay bên bờ sông cho biết, hoạt động khai thác cát mới chỉ diễn ra, không biết có được cấp phép hay không mà thấy khai thác dữ quá, xe cộ tấp nập cả ngày.

Nhiều ụ đất cao được xúc lên để đãi vàng sa khoáng ở Bãi Dinh (xã Đức Bình Tây, huyện Sông Hinh) - Ảnh: P.NAM

CHÍNH QUYỀN “BÓ TAY”?

Tình trạng khai thác khoáng sản trên sông Ba, đặc biệt là vàng sa khoáng, thuộc hai huyện Sông Hinh và Sơn Hòa đã từng diễn ra hết sức phức tạp. Tuy các cấp các ngành, địa phương đã nhiều lần phối hợp xử lý, nhưng sự việc chỉ tạm lắng một thời gian ngắn rồi lại tiếp tục tái phát, thậm chí còn bùng phát với quy mô lớn và trên diện rộng. Ông Nguyễn Ngọc Tiến, Trưởng phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Sơn Hòa cho biết, trước đây UBND huyện Sơn Hòa đã cho thành lập đoàn kiểm tra liên ngành có sự tham gia của địa phương đi kiểm tra thực tế tại hiện trường, qua đó nhắc nhở và mời những người tham gia đào đãi vàng viết cam kết không tái phạm. Nay lại tái diễn, phòng tiếp tục phối hợp các ngành liên quan, chính quyền địa phương kiểm tra, sẽ có biện pháp xử lý mạnh, dứt điểm.

Thế nhưng, theo ý kiến của nhiều người dân nằm trong vùng bị ảnh hưởng do khai thác khoáng sản trái phép, đều bày tỏ lo lắng bởi sự tác động tiêu cực trực tiếp của dòng chảy sông Ba. Đó là sự xâm thực đất ở và đất sản xuất của hàng trăm hộ sinh sống, trồng trọt ven sông. Nhiều người bức xúc về trách nhiệm, biện pháp xử lý của các ngành chức năng thiếu kiên quyết, còn mang tính đối phó…?

PHƯƠNG NAM