Kiểm soát quy mô dân số, chất lượng dân số các vùng biển, đảo và ven biển có hiệu quả sẽ góp phần thực hiện thắng lợi chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) cùng các mục tiêu quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng biển, đảo và ven biển tỉnh Phú Yên đến năm 2020. Đồng thời, đề án này tạo cú hích trong công tác chăm sóc sức khỏe nói riêng và nâng cao chất lượng cuộc sống nói chung cho người dân nơi đây.

Chăm sóc SKSS-KHHGĐ tốt cho những người làm nghề biển sẽ góp phần vào việc phát triển kinh tế - xã hội - Ảnh: T.THẢO

 

SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ ÁN

Phú Yên có 4 huyện, thị xã, thành phố thuộc vùng biển với chiều dài 189 km, dân số hơn 485,6 nghìn người, chiếm 56,3% dân số toàn tỉnh, mật độ dân số 380 người/km2  gấp 2,2 lần so với toàn tỉnh, gấp 1,5 lần mật độ dân số trung bình cả nước. Tỉ suất sinh, tỉ lệ sinh con thứ ba trở lên ở các xã vùng biển và ven biển cao hơn các xã khác trong tỉnh và cao hơn mức bình quân của cả tỉnh. Nhu cầu sinh con thứ ba ở các vùng này cũng còn rất cao do tâm lý muốn có con trai.

Khi chưa có đề án kiểm soát dân số vùng biển, đảo và ven biển, mỗi năm người dân vùng biển Phú Yên được tiếp nhận 2 đợt chiến dịch chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS), KHHGĐ. Từ tháng 4/2009, khi đề án này được triển khai thực hiện, người dân vùng biển đã được cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, KHHGĐ mỗi quý một lần. Họ được khám, điều trị bệnh phụ khoa, khám thai, tiêm phòng uống ván, cấp viên sắt và thực hiện KHHGĐ theo yêu cầu.

Chương trình mục tiêu quốc gia về DS-KHHGĐ đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, chương trình chưa tính đến việc giải quyết những vấn đề liên quan đến đặc thù riêng về địa lý, kinh tế, xã hội và tập quán của người dân sinh sống tại các vùng biển, đảo và ven biển. Dân nơi đây chưa có nhiều cơ hội và điều kiện để tiếp cận cũng như hưởng thụ đầy đủ các dịch vụ CSSKSS, KHHGĐ hiện đại.

Thạc sĩ Đỗ Thị Như Mai, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Phú Yên cho biết: “Nhiều năm qua, công tác truyền thông DS-KHHGĐ cho người dân vùng biển luôn được chú trọng, nhất là truyền thông giảm nhanh tỉ lệ sinh con thứ ba, hướng đến việc thay đổi hành vi. Nhưng do trình độ học vấn của người vùng biển không cao, tư tưởng sinh con trai “dự phòng” còn nặng nề nên công tác vận động cũng như cung cấp các dịch vụ KHHGĐ gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, công tác CSSKSS, KHHGĐ ở các vùng này lâu nay chỉ mới đáp ứng nhu cầu thông thường, chưa cung cấp các dịch vụ có chất lượng cao do không có kinh phí và trang thiết bị. Vì vậy, đề án kiểm soát dân số các vùng biển, đảo và ven biển giai đoạn 2009 - 2020 là vô cùng cần thiết nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu về DS-KHHGĐ, góp phần phát triển kinh tế, xã hội”.

THU HẸP KHOẢNG CÁCH

Theo kết quả tổng điều tra dân số ngày 1/4/2009, tỉ số giới tính chung ở Phú Yên đã vượt quá 100. Riêng TX Sông Cầu và TP Tuy Hòa là hai địa phương thuộc vùng biển có tỉ số giới tính khi sinh rất cao (116 - 117 bé trai/100 bé gái). Điều này cho thấy nam giới đang có xu hướng cao hơn phụ nữ. Bên cạnh đó, dân di cư đến các vùng biển để lao động, sinh sống ngày càng đông, nhất là tại TP Tuy Hòa và huyện Đông Hòa. Vì vậy, đây là những vùng dễ xảy ra dịch bệnh và lây lan nhanh. Điều đáng lưu ý nữa là tỉ lệ mang thai ngoài ý muốn, tỉ lệ mắc các bệnh viêm nhiễm qua đường sinh sản, lây bệnh qua đường tình dục ở phụ nữ vùng biển rất cao. Sở dĩ có tình trạng đó là do đa số phụ nữ ở đây ít được tư vấn, khám để ngăn ngừa những yếu tố nguy cơ cao ảnh hưởng trực tiếp đến việc mang thai và chất lượng bào thai. Trong khi đó, cơ sở vật chất, mạng lưới cung cấp dịch vụ CSSKSS, KHHGĐ ở cấp xã vừa yếu vừa thiếu, chưa phù hợp với đặc điểm môi trường và khí hậu biển; hơn 50% trạm y tế ở các xã ven biển chưa có bác sĩ.

Dù ngành Dân số có những nỗ lực cố gắng nhưng vấn đề CSSKSS, KHHGĐ tại các vùng biển vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Nhận thức của người dân vùng biển về việc chăm sóc sức khỏe cho chính bản thân, cho bào thai và trẻ sơ sinh còn nhiều hạn chế. Với sự hình thành các khu kinh tế biển như hiện nay, các cơ sở y tế ở vùng biển sẽ quá tải trước nhu cầu tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, SKSS, KHHGĐ của người dân, nhất là lao động nhập cư.

Do đó, việc triển khai đề án kiểm soát dân số sẽ là một giải pháp quan trọng, thiết thực giúp thu hẹp những khoảng cách bấy lâu nay, đồng thời giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên. Nhu cầu sinh con trai của người vùng biển, chất lượng dân số thấp, trẻ em dị tật, dị dạng, thiểu năng trí tuệ chiếm tỉ lệ cao… là những vấn đề sẽ được đề án này giải quyết. Đề án còn giúp người dân vùng biển tiếp cận được với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em, SKSS, KHHGĐ, phòng, chống bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác truyền thông về dân số.

THÙY THẢO