Chính phủ ban hành Nghị định 39/2015/NĐ-CP (năm 2015) quy định chính sách hỗ trợ phụ nữ thuộc diện nghèo là người dân tộc thiểu số (DTTS) khi sinh con đúng chính sách dân số. Từ khi triển khai, nghị định này đã góp phần động viên phụ nữ vùng đồng bào DTTS nghèo vơi bớt khó khăn, tạo động lực thúc đẩy việc thực hiện chính sách DS-KHHGĐ ở các vùng miền núi.
Tạo động lực
Vợ chồng chị Hờ Cheo ở buôn Đức Mùi (xã Ea Trol, huyện Sông Hinh) có hai con, một trai một gái. Xác định nguyên nhân của đói nghèo là do sinh nhiều con nên vợ chồng chị quyết tâm không sinh thêm, dù có người nói rằng thêm con để có thêm người làm rẫy. Vợ chồng Hờ Cheo nghĩ, cuộc sống còn nhiều khó khăn, đông con sẽ thiếu ăn, thiếu mặc.
Gia đình Hờ Cheo là một trong những hộ được nhận tiền hỗ trợ theo Nghị định 39. Đây là nguồn động viên giúp họ tin tưởng vào quyết định đúng đắn của mình cũng như vơi bớt phần nào khó khăn trong cuộc sống. Không chỉ Hờ Cheo mà nhiều chị em khác ở xã Ea Trol cũng được nhận tiền hỗ trợ từ Nhà nước như: Hờ Nga (buôn Bầu), A Lê Hờ B,Lú (buôn Thinh)... Chị A Lê Hờ B,Lú thổ lộ: “Sau khi cưới nhau, vợ chồng tôi xác định chỉ sinh hai con để nuôi dạy cho tốt, con đông chỉ làm khổ mình, khổ con thôi. Số tiền Nhà nước hỗ trợ giúp chúng tôi trang trải một phần chi phí trong gia đình”.
Không chỉ phụ nữ xã Ea Trol, chị em ở các xã Ea Bia, Ea Bar, Ea Lâm, Sông Hinh… trên địa bàn huyện Sông Hinh cũng như nhiều địa phương khác cũng được nhận tiền hỗ trợ theo Nghị định 39. Ông Phạm Minh Mỹ, Phó Trưởng Phòng Dân số và y tế cơ sở huyện Sông Hinh, cho biết: “Nghị định 39 đi vào cuộc sống, người dân vùng đồng bào DTTS rất phấn khởi. Chính sách này giúp cán bộ dân số thuận lợi hơn trong việc tuyên truyền, vận động người dân vùng đồng bào DTTS thực hiện KHHGĐ, sinh con đúng chính sách dân số”.
Đẩy mạnh tuyên truyền
Phú Yên hiện có 33 dân tộc sinh sống, trong đó DTTS là 61.238 người, chiếm 33,55% dân số vùng miền núi và 6,29% so với dân số toàn tỉnh; hộ nghèo DTTS chiếm gần 35% dân số. Thông tin từ Chi cục DS-KHHGĐ Phú Yên cho biết, từ năm 2016, Chi cục DS-KHHGĐ đã tham mưu Sở Y tế triển khai Nghị định 39 tại các xã vùng khó khăn. Đến nay có 738 đối tượng ở 31 xã thuộc 6/9 huyện Phú Hòa, Tây Hòa, Tuy An, Đồng Xuân, Sơn Hòa và Sông Hinh được hỗ trợ theo nghị định này.
Nghị định 39 quy định rõ đối tượng khi sinh con đúng chính sách sẽ được hỗ trợ 2 triệu đồng/người. Thời điểm hỗ trợ tính từ tháng đầu khi sinh con thuộc đối tượng được hỗ trợ. Phương thức hỗ trợ bằng tiền, cấp trực tiếp cho đối tượng thụ hưởng. Đối tượng thụ hưởng cam kết bằng văn bản không sinh thêm con. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai còn gặp không ít khó khăn. Một số đối tượng sinh con trong thời điểm được hỗ trợ chính sách, đáp ứng đủ các điều kiện quy định trong nghị định nhưng lại vi phạm việc thực hiện Luật Hôn nhân và Gia đình... Một số đối tượng được hỗ trợ chính sách đã được tuyên truyền, vận động nhưng do nhận thức còn hạn chế, họ còn muốn sinh thêm con nên không nhận kinh phí hỗ trợ...
Lâu nay, trong công tác DS-KHHGĐ, việc giảm tỉ lệ sinh con thứ ba ở vùng đồng bào DTTS luôn là vấn đề trăn trở. Quan niệm gia đình đông con, nhiều cháu mới có phúc vẫn còn tồn tại trong suy nghĩ của nhiều người dân nơi đây. Trong khi đó, việc sinh nhiều con kéo theo rất nhiều hệ lụy, phá vỡ cuộc sống hạnh phúc của nhiều gia đình, con cái thất học, kinh tế khó khăn...
Những năm gần đây, nhận thức của người dân về KHHGĐ có nhiều chuyển biến tích cực, là yếu tố quan trọng để giảm thiểu việc sinh con thứ ba. Chị Hờ Phi, cộng tác viên dân số buôn Hố Hầm (xã Hòa Hội, huyện Phú Hòa), cho biết: “Nếu cán bộ cơ sở không kiên trì tuyên truyền, vận động sẽ khó thay đổi nhận thức cho bà con”. Hiểu về tầm quan trọng của công tác này cùng với sự phối hợp tuyên truyền của cán bộ phụ nữ, thanh niên, người lớn tuổi có uy tín trong buôn theo kiểu “mưa dầm thấm lâu”, “đến từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng” nên chuyện người dân sinh con thứ ba trong buôn không còn nhiều. Chị Hờ Kham, Chi hội trưởng Phụ nữ buôn Hố Hầm, chia sẻ: Hiện nay, chị em trong buôn đều mong giáo dục con cái trở thành người hữu ích, gia đình thuận hòa, hạnh phúc, đời sống kinh tế phát triển, chứ không đặt nặng chuyện sinh nhiều con như trước.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Hương, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Phú Yên, cho biết: Sau hơn 6 năm đi vào cuộc sống, Nghị định 39/2015/NĐ-CP góp phần tạo động lực thúc đẩy việc thực hiện chính sách DS-KHHGĐ ở các vùng đồng bào DTTS, giảm thiểu tình trạng sinh con thứ ba và cải thiện đời sống, nâng cao sức khỏe phụ nữ đồng bào DTTS. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông Nghị định 39 đến lãnh đạo và người dân các địa phương, nhằm nâng cao nhận thức phụ nữ chấp hành đúng chính sách dân số, đồng thời giám sát việc hỗ trợ đảm bảo khách quan, trung thực và đúng đối tượng được thụ hưởng.
NGỌC DUNG
