Đổi mới công tác truyền thông, vận động về dân số là yêu cầu cần thiết của công tác dân số (CTDS) trong tình hình mới. Đó là đổi mới nội dung, phương thức truyền thông, vận động về dân số và phát triển; vận động mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con.

Thực hiện Nghị quyết 21 về CTDS trong tình hình mới, Chi cục DS-KHHGĐ đã tổ chức nhiều đợt tuyên truyền, phổ biến, cung cấp kiến thức, kỹ năng cho các nhóm đối tượng liên quan về các nội dung của CTDS trong tình hình mới.

Góp phần nâng cao chất lượng dân số

Ông Lê Văn Bi, Trưởng Phòng Truyền thông (Chi cục DS-KHHGĐ), cho biết: Những nội dung tập trung tuyên truyền cho các nhóm đối tượng liên quan đến CTDS, gồm tham gia sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh (SLTS/SLSS); giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản (SKSS), sức khỏe tình dục, KHHGĐ, bạo lực gia đình, bạo lực học đường; hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS); khám sức khỏe trước khi kết hôn; thực hiện KHHGĐ, chăm sóc SKSS, các bệnh lây truyền qua đường tình dục; hệ lụy của việc tảo hôn và kết hôn cận huyết thống; các bệnh thường gặp ở người cao tuổi… Đặc biệt là việc tuyên truyền các mô hình để ổn định CTDS được các địa phương triển khai hiệu quả.

Từ năm 2016 đến nay, Chi cục DS-KHHGĐ tiếp tục phối hợp với các đơn vị y tế tuyến tỉnh, huyện triển khai mô hình nâng cao chất lượng dân số và cơ cấu dân số; chương trình SLTS, SLSS góp phần làm giảm tỉ lệ tử vong, giúp cho trẻ sinh ra phát triển bình thường, tránh được những hậu quả nặng nề do dị tật bẩm sinh gây ra, phòng ngừa các hậu quả nặng nề của bệnh và cải thiện tương lai phát triển của trẻ; giảm số người tàn tật, thiểu năng trí tuệ trong cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Mô hình tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân được triển khai trong 10 năm qua. Đến nay, tỉnh tiếp tục duy trì 40 câu lạc bộ Cha mẹ và vị thành niên/thanh niên về chăm sóc SKSS cho vị thành niên/thanh niên tại 38 xã trên toàn tỉnh với hơn 2.500 thành viên tham gia. Mô hình can thiệp MCBGTKS toàn tỉnh triển khai tại 94 xã có nguy cơ cao về tình trạng MCBGTKS, các nội dung tuyên truyền giáo dục của đề án như thực trạng, nguyên nhân, hậu quả, hệ lụy lâu dài của tình trạng MCBGTK tại cơ sở. Đề án tư vấn và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào cộng đồng, đến nay, tỉnh tiếp tục duy trì 27 câu lạc bộ Người cao tuổi giúp người cao tuổi tại 27 xã trên toàn tỉnh, trung bình mỗi câu lạc bộ 50-70 thành viên. Tổ chức thành lập và tiếp tục duy trì 15 câu lạc bộ giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống với đối tượng là vị thành niên/thanh niên người đồng bào dân tộc thiểu số tại 2 huyện miền núi Sông Hinh và Đồng Xuân, qua đó trang bị kiến thức về tình trạng tảo hôn và kết hôn cận huyết thống cho các em. Ngoài ra, Chi cục DS-KHHGĐ cũng đã phối hợp với các đơn vị y tế tuyến tỉnh, huyện triển khai đề án Kiểm soát dân số vùng biển đảo và ven biển (Đề án 52) cho 56 xã thuộc huyện, thị xã, thành phố vùng biển của tỉnh. Các nội dung triển khai trong Đề án 52 gồm: đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em/KHHGĐ; nâng cao chất lượng dân số khi sinh; phòng chống bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản.

Bà Dương Thị Thu Đông, cán bộ dân số xã Ea Ly (huyện Sông Hinh), cho biết để tuyên truyền vận động người dân ở khu vực miền núi thực hiện tốt KHHGĐ, chị cùng với các cộng tác viên thường xuyên đến từng hộ gia đình tuyên truyền, vận động các đối tượng thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác DS-KHHGĐ, nhất là những cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ.

Chị Đặng Như Thảo, xã Hòa An (huyện Phú Hòa), chia sẻ: “Thời gian qua, được cán bộ DS-KHHGĐ của huyện, xã thường xuyên tuyên truyền, tư vấn về sinh đẻ có kế hoạch, tôi đã nâng cao ý thức trong việc sinh đủ 2 con để nuôi dạy cho tốt”.

Duy trì vững mức sinh thay thế

Theo kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, toàn tỉnh có 260.436 hộ với dân số 872.964 người. Trong đó, nam 439.078 người (chiếm 50,3%), nữ 433.886 người (chiếm 49,7%). Tính theo quy mô dân số, Phú Yên đứng thứ 47 cả nước (là 1 trong 21 tỉnh có dân số dưới 1 triệu người). Giai đoạn 2009-2019, toàn tỉnh tăng 32.523 hộ với 10.971 người. Quy mô nhân khẩu bình quân có xu hướng giảm, nếu như giai đoạn 1999-2009 bình quân 3,8 nhân khẩu/hộ thì giai đoạn 2009-2019 chỉ còn 3,35 nhân khẩu/hộ. Sau 10 năm quy mô dân số khu vực thành thị tăng nhanh, số người khu vực thành thị là 250.888 người, chiếm tỉ trọng 28,74%, tăng 6,87% so với năm 2009.

Theo Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số Phú Yên, qua 10 năm, quy mô dân số tỉnh tăng với tốc độ chậm hơn so với giai đoạn 10 năm trước. Trình độ dân trí đã được cải thiện, tỉ lệ dân số từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết tăng. Điều kiện nhà ở của các hộ dân cư đều cải thiện rõ rệt. Qua cuộc tổng điều tra cũng cho thấy, sự phát triển khá nhanh và đồng bộ, sự chuyển dịch cơ cấu lao động và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực, phát triển dân số nhà ở cũng như điều kiện sinh hoạt và nhu cầu thiết yếu của người dân đều được đảm bảo, đời sống nhân dân từng bước cải thiện và chất lượng cuộc sống ngày càng nâng cao.

“Nhìn chung, người dân đã nhận thức được những lợi ích cho bản thân khi thực hiện tốt chính sách DS-KHHGĐ. Kết quả là trong thời gian qua, Phú Yên đã đạt được mức sinh thay thế; các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đã dần chấp nhận quy mô gia đình nhỏ từ 1-2 con”, ông Lê Văn Bi cho biết. 

KIM CHI