Theo chỉ đạo của Tổng cục DS-KHHGĐ, Sở Y tế và Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã triển khai các hoạt động nhằm can thiệp và giảm thiểu tình trạng gia tăng tỉ số giới tính khi sinh (GTKS) không vượt quá 110 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sinh gái.

Tuyên truyền đến người dân

Bác sĩ Vũ Ngọc Dững, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ cho biết: Trong thời gian qua, tỉnh đã huy động toàn hệ thống chính trị và xã hội tham gia vào các hoạt động truyền thông về công tác dân số nói chung và các nội dung về kiểm soát mất cân bằng GTKS nói riêng.

Chi cục DS-KHHGĐ luôn xác định kiểm soát tình trạng mất cân bằng GTKS là một trong những yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo sự ổn định về cơ cấu dân số, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; lồng ghép đưa chỉ tiêu kiểm soát mất cân bằng GTKS vào kế hoạch công tác năm của địa phương, đơn vị. Các địa phương đã có nhiều cố gắng tìm tòi, học hỏi, để triển khai các hoạt động của kế hoạch, bước đầu mang lại một số kết quả đáng khích lệ.

Bằng nhiều nỗ lực, trong giai đoạn 2016-2020, Phú Yên đã đạt được mục tiêu của kế hoạch đề ra là giữ tỉ số GTKS của tỉnh không vượt quá 110 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sinh gái. (Tỉ số GTKS năm 2015: 111,47 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sinh gái; năm 2019 tỉ lệ này là 108,05/100; năm 2020 đạt 107,68/100).

Ông Lê Văn Bi, Trưởng Phòng truyền thông (Chi cục DS-KHHGĐ), cho hay: Hàng năm, đơn vị tập trung tuyên truyền theo từng nhóm đối tượng về kế hoạch giảm thiểu mất cân bằng GTKS. Trong đó, tập trung vào các nhóm đối tượng là cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ các cấp, cán bộ tư pháp xã, cán bộ văn hóa thông tin, những người trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền các nội dung về kiểm soát mất cân bằng GTKS ở cơ sở.

Chi cục DS-KHHGĐ đã chuyển tải nội dung, kỹ năng tuyên truyền, kiến thức tuyên truyền trực quan về giới và GTKS, các quy định về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức. Qua đó từng bước trang bị kiến thức, kỹ năng cơ bản, nâng cao cho cán bộ làm công tác tuyên truyền tại cơ sở.

Với nhóm đối tượng là người dân tại cộng đồng, tuyên truyền những phong tục tập quán lạc hậu ảnh hưởng đến GTKS cần phải hạn chế và loại bỏ, hậu quả của mất cân bằng GTKS; bình đẳng giới; những gương gia đình thực hiện tốt chính sách dân số được hệ thống làm công tác DS-KHHGĐ triển khai trực tiếp đến người dân tại cộng đồng dân cư thông qua các hình thức truyền thông; tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt nhóm, sinh hoạt câu lạc bộ tại cộng đồng...

Vợ chồng chị Phan Thị Hồng Minh ở phường 4 (TP Tuy Hòa), làm thuê và buôn bán tạp hóa tại nhà. Gia đình chị có 2 con đều là gái. Con gái lớn đang là sinh viên năm 2 Trường đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh, con gái nhỏ học lớp 8 Trường THCS Trần Quốc Toản, phường 4. Chị Minh bày tỏ: “Chúng tôi luôn tâm niệm “Dù gái hay trai, chỉ hai là đủ”. Quan trọng là nuôi dạy các con ăn học đến nơi, đến chốn để có tương lai ổn định. Vợ chồng tôi cũng không có ý định sinh thêm để kiếm con trai. Tôi chỉ mong 2 con đều chăm ngoan, khỏe mạnh”.

Ngăn chặn lựa chọn giới tính thai nhi

Để nâng cao nhận thức của người dân về chính sách DS-KHHGĐ, ngành Dân số phối hợp với các hội, đoàn thể xây dựng nhiều mô hình, câu lạc bộ không có người sinh con thứ ba trở lên; tổ chức tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân; ngăn chặn lựa chọn giới tính thai nhi... Đồng thời tổ chức chiến dịch truyền thông kiểm soát mất cân bằng GTKS nhằm nâng cao nhận thức của lãnh đạo các cấp, cộng đồng xã hội về thực trạng, nguyên nhân, hệ lụy của việc mất cân bằng GTKS.

Y sĩ Nguyễn Vinh, Phó Trưởng Trạm Y tế xã Sơn Định (huyện Sơn Hòa), chia sẻ: Để giảm những hệ lụy do mất cân bằng GTKS gây ra, chúng tôi không ngừng tuyên truyền, vận động chị em trong độ tuổi sinh đẻ ký cam kết không sinh con thứ ba trở lên và không lựa chọn giới tính thai nhi. Trong tuyên truyền, chúng tôi chú trọng phê phán mạnh mẽ những hủ tục, thái độ và hành vi trọng nam khinh nữ; nêu gương gia đình có 2 con là gái thành đạt, hạnh phúc. Cuộc vận động “Mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con” cũng được quan tâm, thực hiện tốt.

Tuy nhiên, theo đánh giá của tỉnh, tỉ số GTKS hàng năm có giảm nhẹ nhưng vẫn còn ở mức cao. Vấn đề này đặt ra nhiều thách thức cho công tác dân số trong việc đưa tỉ số GTKS về mức cân bằng tự nhiên 103-105 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sinh gái. Tỉ số GTKS của tỉnh vẫn đang ở mức cao 107,68 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sinh gái.

Bác sĩ Vũ Ngọc Dững chia sẻ: Trong thời gian qua, tình hình kinh phí của Trung ương nói chung và địa phương nói riêng còn nhiều khó khăn, cắt giảm nhiều. Do đó, việc đầu tư cho công tác dân số nói chung và các hoạt động kiểm soát tình trạng mất cân bằng GTKS cho địa phương còn ít so với yêu cầu thực tế.

Trong quá trình thực hiện các hoạt động kiểm soát mất cân bằng GTKS, bên cạnh một số địa phương được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát thì vẫn còn một số nơi chưa thật sự quan tâm đến tình trạng gia tăng tỉ số GTKS. Việc phối hợp thực hiện giữa các ban, ngành còn chưa thường xuyên, liên tục. Bên cạnh đó, thời gian qua, tổ chức bộ máy của hệ thống làm công tác DS-KHHGĐ có nhiều biến động ở các cấp đã phần nào ảnh hưởng đến tâm lý của cán bộ DS-KHHGĐ tuyến xã, cộng tác viên dân số cấp thôn, buôn, khu phố.

“Trong thời gian tới, Chi cục DS-KHHGĐ sẽ tiếp tục tuyên truyền về giảm thiểu mất cân bằng GTKS. Qua đó góp phần tuyên truyền về bình đẳng giới, nâng cao vị thế phụ nữ cũng như trẻ em gái, hướng đến xã hội bình đẳng và phát triển bền vững”, bác sĩ Dững cho biết.

KIM CHI