Tết là mùa của đoàn tụ, yêu thương. Bởi vậy trong khoảng thời gian đặc biệt này, những người con đất Phú ở vạn dặm xa xôi khôn nguôi nhớ về gia đình, nguồn cội. Tết đến, họ tìm về hình bóng quê nhà qua những dòng hồi ức và những hương vị, phong tục Tết Việt nơi miền đất lạ.

NHỮNG MÙI HƯƠNG TẾT CŨ

Nguyễn Ngọc Phương Vân đang học thạc sĩ ngành Hóa học Trường đại học Sorbonne Paris Nord. Năm nay, do dịch COVID-19 nên việc học và làm thêm của Vân chủ yếu qua mạng. Dự định trở về quê ăn Tết năm nay cũng là điều không tưởng đối với Vân. “Tính Tết này nữa là em trải qua bốn cái Tết không ở bên gia đình”, cô sinh viên có nụ cười hiền và gương mặt tươi xinh này tâm sự.

Năm đầu tiên xa nhà sang Pháp, Vân háo hức muốn được trải nghiệm đón năm mới nơi xứ người. Nhưng những năm sau này, giữa đất trời Paris buốt giá, Vân da diết nhớ về ngày Tết đoàn viên nơi quê nhà. Vân nhớ chợ hoa rực rỡ trên các tuyến phố ở Tuy Hòa những ngày cuối năm, nhớ cảnh ba mẹ tất bật mua sắm Tết, nhớ bữa cơm tất niên với đủ các mùi thơm quyến rũ của mẹ, nhớ mùi thơm hương trầm trên bàn thờ ông bà trong đêm giao thừa...

Sống một thời gian dài ở thành phố ánh sáng, Vân dần tìm ra cách thức đón Tết phù hợp với hoàn cảnh xa nhà. “Trong đêm giao thừa, em đi lễ chùa ở Paris cầu bình an, xin lộc đầu năm. Ðến đây, em cảm nhận niềm hân hoan đón chào năm mới của các sư thầy và những người Việt đi lễ. Và cũng chính nơi đây khỏa lấp được phần nào nỗi nhớ quê nhà trong em…”, Vân nói.

Vì Tết Việt không trùng với ngày nghỉ ở Pháp nên hôm sau Vân tiếp tục đến trường, đi làm thêm, tranh thủ gọi về Việt Nam chúc Tết gia đình. Sau đó đến ngày nghỉ cuối tuần, Vân cùng với bạn bè, cộng đồng người Việt ở Paris nấu các món ăn truyền thống, cùng ngồi bên nhau chia sẻ từng miếng bánh chưng, củ kiệu, dưa hành... và ôn lại kỷ niệm Tết ở Việt Nam.

Ở Pháp, với một nền văn hóa phương Tây đề cao tính cá nhân khác với nền văn hóa phương Ðông luôn hướng đến cộng đồng, tập thể, Vân học được cách đưa ra quan điểm cá nhân, chọn lọc mối quan hệ và tự chủ hơn cuộc sống. Mặt khác, Vân cũng cảm thấy mình chạm gần hơn, thấm hơn những giá trị cốt lõi của cội nguồn dân tộc và ngày càng tự hào về bản sắc văn hóa, ẩm thực Việt Nam. Vân học cách nấu những món ăn truyền thống như phở, bún, làm thịt rọng mắm... để giới thiệu món ăn Việt cùng những phong tục, tập quán tốt đẹp của người Việt với bạn bè ngoại quốc. Vân tâm sự, Tết là thời gian Vân hồi tưởng về gia đình nhiều nhất. Ðiều này giúp Vân có thêm động lực học tập, làm việc và hy vọng có thể trở về đón Tết bên người thân trong thời gian sớm nhất.

GIỮ PHONG TỤC TẾT VIỆT

Trở về sum họp với gia đình vào mỗi dịp Tết có lẽ là điều được mong chờ nhất với những người con xa xứ, nhưng không phải ai cũng may mắn trở về Việt Nam vào thời điểm đặc biệt này. Chị Nguyễn Thị Ly Kha quê ở xã Hòa Bình 1 (huyện Tây Hòa) định cư ở tiểu bang Illinois của Mỹ, tâm sự: Những năm không về Việt Nam đón Tết, chị nhớ nhà khôn tả.

Ở Mỹ, chị Kha vẫn giữ phong tục lì xì cho các con vào đầu năm mới - Ảnh: TRUNG KIÊN

Ở xứ sở cờ hoa này, chị chỉ có thể cảm nhận Tết qua các phương tiện thông tin đại chúng và thường xuyên gọi video qua Facebook, Messenger để trò chuyện, nhìn thấy không khí đón Tết của gia đình ở Việt Nam. Vì muốn các con biết đến Tết Việt nên năm nào chị cũng tự tay làm chả ram, hầm thịt heo với măng khô…

Chị Kha nói, chị rất vui khi mỗi năm vào dịp Noel, Tết dương lịch, gia đình chồng chị thường chọn những món ăn truyền thống của Việt Nam như bún, phở, chả ram, bánh cuốn… do con dâu chế biến. Ðiều khiến chị Kha cảm động là ba mẹ chồng người Mỹ của chị rất yêu văn hóa Việt Nam.

Hơn 6 năm định cư trên đất Mỹ, vào ngày lễ Tết hay các dịp đặc biệt, mẹ con chị Kha thường mặc áo dài Việt. Hàng ngày, chị còn dạy các con nói tiếng Việt, mang tranh ảnh từ Việt Nam sang trang trí trong nhà và thường nấu những món ăn truyền thống cho bữa cơm gia đình. Trong gian bếp của chị còn có cả chiếc gáo dừa múc nước ở quê, đôi đũa bếp của mẹ mà chị mang từ Việt Nam sang. Mỗi khi chạm vào những vật dụng gần gũi đơn sơ này, chị như thấy hình bóng mẹ và quê nhà hiện hữu quanh mình.

Ðón Tết Việt ở xứ người, mỗi người con xa xứ đều có những cảm nhận rất riêng. Chị Nguyễn Thị Lệ Quyên ở tiểu bang Queensland, Úc cho biết, chị thật may mắn khi nơi chị định cư ở khu vực có rất đông người Việt sinh sống. Gia đình chị Quyên sống gần chợ Inala - khu chợ của người Việt. Ở đây, người Việt làm chủ nhiều cửa hàng, bán đầy đủ các mặt hàng thực phẩm Việt Nam từ các loại mắm đến thịt, cá, đồ khô và các loại rau muống, rau cải, rau dền, rau mùng tơi, rau đay…

Mỗi lần đến đây, chị cảm thấy như đang đi chợ ở Việt Nam. Ðặc biệt những ngày trước Tết, mọi người có thể tìm thấy nhiều hương vị Tết trong Nam ngoài Bắc từ bánh chưng, giò chả, dưa hành, củ kiệu, xôi gấc, bánh mứt đến các loại trái cây, hoa lay ơn đỏ… Nhờ vậy, chị Quyên và bà con người Việt có thể mua được đầy đủ thực phẩm để nấu những món ăn truyền thống, bày biện mâm ngũ quả trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc. Chị có dịp dạy con gái hiểu hơn về ý nghĩa việc gìn giữ phong tục văn hóa Tết Việt nơi xứ người.

Ở Inala, vào dịp Tết còn có cả hội chợ xuân, múa lân, văn nghệ, trưng bày gian hàng Tết... Chị Quyên bảo, vào những ngày đặc biệt này, đi giữa Inala chị da diết nhớ nhà, nhớ quê hương và càng yêu thêm văn hóa nguồn cội. 

NGỌC DUNG