Một trong những thợ sửa khóa lâu năm ở bến xe nội thành TP Tuy Hoà là ông Sơn. Năm nay đã gần 60 tuổi, ông ngồi đó đã hơn 20 năm, với thùng đồ nghề và xâu chìa khóa quen thuộc. Những người sống xung quanh hầu như ai cũng một lần đến chỗ ông sửa khóa.
Ông Nhân ở giao lộ Trần Hưng Đạo-Ngô Quyền cũng có thâm niên gần 20 năm làm nghề sửa khóa. Ông nói rằng nghề này một vốn bốn lời. Một chiếc chìa trắng, chưa đánh, tiền vốn khoảng 500- 1000 đồng, nhưng đến khi đánh rồi giá gấp năm lần. Những chìa xe máy, khóa cửa có mẫu sẵn thì giá 3000- 5000 đồng/ chiếc, chìa ôtô, khóa tủ, đánh từ vài chục ngàn đến 100.000 đồng/ chiếc. Bình quân thu nhập một tháng khoảng 3 triệu đồng, một con số không nhỏ.
Tuy nhiên theo anh Khánh, một thợ khóa ở góc đường vào chợ trung tâm thì làm nghề này chủ yếu “ăn” ở những vụ “độc”. Vụ “độc” mà anh nói là những lần làm chìa số lượng nhiều, từ 10 chiếc đến vài chục chiếc cho các khách sạn, các salon xe máy...hầu hết được trả rất hậu. Lần đáng nhớ nhất gần đây là làm chìa cho một đại lý xe Yamaha, mỗi chiếc xe đánh hai chìa. Nghề này khó sợ thất nghiệp vì trong đời hầu như ai cũng ít nhất một lần đánh mất chìa khóa... lúc đó, thợ cắt chìa khóa là vị cứu tinh số một.
Nghề nào cũng có những chuyện vui buồn. Anh Khánh kể: Có lần, anh theo khách về nhà để mở khóa, khi đang lom com mò mẫm thì bất thình lình có ngừơi xuất hiện, tưởng anh là ăn trộm, định bắt!. Anh quay nhìn lại thì không thấy người thanh niên kêu về sửa khóa đâu, chỉ thấy một người đàn ông to lớn đứng phía sau lưng mình. Sau khi định thần lại, cả anh Khánh và ông chủ nhà mới ngớ người ra vì cậu quí tử kêu thợ về mở tủ lấy trộm tiền bố me!ï. “Sau đó ông chủ có xin lỗi nhưng, tôi cảm thấy buồn”. Anh Khánh trầm tư. Câu chuyện của anh Khánh làm tôi nhớ lại chuyện của người thợ sửa khóa tên Phương, bây giờ đã vào TP Hồ Chí Minh. Phương được bà chủ nhà gọi về mở đặt trong buồng. Tai hại thay, khi cả buổi trời bà chủ nhà đứng đó mà anh loay hoay mãi, cánh cửa két sắt vẫn không ra. Đến khi bà vừa quay lưng đi khỏi thì cũng là lúc “tách”, cái két bật ra. Chủ nhà kiểm kê, kêu mất 2 triệu đồng. Anh đã phải để cho bà chủ nhà lục soát khắp người, may sao ông chồng về và đã thừa nhận mình lấy tiền đi công việc!. Những lời xin lỗi cũng chẳng ích gì, còn nỗi đau cắt xé tâm hồn người thợ mãi về sau. “Tưởng gì, chuyện đó nhiều người bị lắm!”. anh nói thế. “Làm nghề này đôi khi cũng gặp những trường hợp thật trớ trêu mà nếu người thợ không tinh ý sẽ không bao giờ biết được đó là gian hay thật”. Ông Sơn kể cho tôi nghe câu chuyện của những người muốn đi mua chìa về để độ, có thể là của cơ quan hay nhà riêng. Họ chỉ muốn mua chìa chưa đánh thành phẩm để về mài dũa theo chìa ở nhà. Lúc đó mình nghi ngờ lắm nên không bán. Còn anh Khánh bảo: “Nhiều cậu choai choai cứ đem chìa đến độ nhưng dặn là đừng làm xướt chìa gốc. Hoặc lấy dấu chìa rồi in lên giấy, lên cục xà phòng đem đến nhờ làm...Những lúc như thế với con mắt chuyên môn, tôi nhìn là biết ngay đâu là những chìa khóa để mở các loại tủ tiền.... chỉ còn biết lắc đầu.
Còn nhiều lắm những hoàn cảnh trớ trêu, mới nghe qua tưởng chỉ bật cười, nhưng thấm đẫm nước mắt đời thợ khóa. Chính vì thế mà các anh bảo ban nhau tự bảo vệ mình trước những nguy cơ cạm bẫy và oan trái. Những người thợ làm chìa tự bảo vệ mình bằng cách khi những người trẻ nhờ mở cửa, mở tủ, các anh yêu cầu phải có người lớn ở nhà mới đến làm. Các trường hợp đánh mẫu trên xà phòng, mẫu giấy, dép xốp đều từ chối. Những trường hợp khả nghi, khi đến nơi rồi vẫn tìm cách từ chối… Không có sự đề phòng nào hiệu quả bằng đề phòng chính bản thân”, ông Sơn bảo. Theo người thợ hành nghề hơn 30 năm này, làm nghề sửa khoá mà không có cái tâm, thấy cám dỗ vật chất mà sa ngã thì dễ lấy đồ thiên hạ lắm.
KIM CHI
