Tháng 6, những bông sen mộc mạc từ các ao hồ, đồng ruộng ở huyện Đông Hòa bắt đầu bung nở rực rỡ, tỏa hương thơm dịu dàng làm cho cái nắng đầu hè bớt chói chang và làng quê, vốn trước đây có nhiều nhất là cây lúa giờ bừng lên một dáng vẻ mới lạ lẫm, đầy màu sắc.
Bừng sáng ngõ quê
Nếu ngày trước, sen được trồng ở các vùng trũng xã Hòa Xuân Đông, Hòa Xuân Tây và các vùng trũng dưới chân đèo Cả thì nay, ở Đông Hòa, sen rực hồng ở các ao, đầm, bờ sông hay những chân ruộng sâu vốn trước giờ chỉ có trải dài một màu vàng của lúa.
Chị Phạm Thị Thục Quanh (khu phố 2, thị trấn Hòa Vinh, huyện Đông Hòa) chia sẻ: “Ở vùng trũng của khu phố 2, tôi làm ruộng rất cực vì mùa khô lấy nước khó khăn; còn mùa mưa thì ruộng úng, bèo nổi lềnh bềnh choáng hết một đám ruộng to. Làm đã cực, nhưng đến lúc thu hoạch lại không có lúa. Khi nghe hợp tác xã nói có chương trình chuyển đổi vùng trũng sang trồng sen sẽ kinh tế hơn, tôi cũng trăn trở rất nhiều, lên mạng tìm hiểu thêm về vốn, cây giống, phân bón, thuốc trừ sâu... rồi mới bắt tay vào làm.
Vốn cho đầu tư cây giống không cao lắm nhưng mướn công trồng và mua phân thuốc sinh học từ các tỉnh miền Nam khá cao. Hiện tại, tôi canh tác 4 mẫu sen. Ban đầu, việc vận động những mảnh liên kế khó khăn, nhưng sau thấy nước non khó lấy, khi sạ phải làm đi làm lại 4-5 lần nên các hộ khác cho chị Quanh thuê đất làm sen. Nhờ đó, chị tập trung lại thành mảnh lớn, quanh co, uốn lượn theo những con đường nhỏ trong thị trấn, tạo nên diện mạo mới cho những con đường quê. Chị Quanh cho biết, dịp lễ 30/4 vừa qua, mỗi ngày có vài trăm lượt khách đến tham quan và chụp ảnh vùng trồng sen của gia đình chị.
Ông Nguyễn Văn Tĩnh, Chủ tịch UBND thị trấn Hòa Vinh, cho biết: Đa số vùng trồng sen ở Hòa Vinh, trước kia vốn là chân ruộng nhưng vài năm trở lại đây, nhiều người dân bắt đầu chuyển từ trồng lúa sang trồng sen. Việc vận động chuyển đổi cơ cấu cây trồng ban đầu cũng vấp phải sự phản ứng của người dân vì họ ngại thay đổi. Tuy nhiên qua thời gian, do nhận thấy hiệu quả mô hình trồng sen mang lại, nhiều người đã mạnh dạn đầu tư. Giờ ở nhiều vùng trước đây làm ruộng lúa đều có những ruộng sen rất đẹp.
Ông Lê Đủ, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh cho biết, hiện nay, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở những vùng trũng từ lúa sang sen đang được rất nhiều địa phương trong tỉnh thực hiện. Theo đó, huyện Đông Hòa có diện tích sen lớn nhất với 52,66ha, được trồng tại các xã Hòa Xuân Tây, Hòa Tân Đông, Hòa Hiệp Bắc, thị trấn Hòa Hiệp Trung và Hòa Vinh…, đầu ra của hạt sen ổn định, thu hoạch đến đâu thương lái mua đến đó.
Không lo đầu ra
Thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thời gian qua trên địa bàn huyện Đông Hòa đã đưa cây sen vào trồng thử nghiệm và bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.
Chúng tôi ghé thăm ruộng sen của gia đình ông Nguyễn Phương Nam (xã Hòa Xuân Tây), một trong những hộ trồng sen hiệu quả ở thôn Nam Bình. Theo ông Nam, để cây sen thu hoạch lâu và năng suất cao, sau khoảng 3 tháng thì sen già, ông sẽ cắt lá và bón phân 1 đợt. Bên cạnh đó, nếu trồng sen lấy gương thì phải hạn chế việc lấy ngó sen, vì làm như vậy gương sen sẽ cho nhiều hạt lép. Đồng thời để sen được ngon thì cần hái vào sáng sớm.
“Vùng đất này trũng, trồng lúa mỗi năm 1 vụ mà năng suất bấp bênh nên tôi chuyển sang trồng sen. Từ khi trồng sen thì buổi sáng xách giỏ ra đồng bẻ gương sen thì sẽ có đồng ra đồng vô. Thu nhập nhờ thế cũng khá hơn và ổn định hơn trước nhiều”.
Theo nhiều hộ trồng sen, sen là loại cây dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, tỉ lệ hao hụt thấp nên chỉ mất chi phí đầu tư cho lần xuống giống đầu tiên, còn nhiều năm sau chỉ chăm sóc và thu hoạch. Sau Tết Nguyên đán là thời điểm thích hợp nhất để xuống giống. Khoảng 4 tháng sau, cây sen bắt đầu cho thu hoạch, đến tháng 6 sẽ vào mùa thu hoạch rộ và kéo dài đến hết tháng 11.
Tuy nhiên, để sen phát triển tốt, cho gương to, người trồng sen phải đầu tư tiền phân, thuốc, làm cỏ khá cao. Hiện giá sen ở Phú Yên được thương lái mua là 10.000 đồng/kg gương, 20.000 đồng/kg hạt. Giá này tuy có rẻ hơn mọi năm nhưng nhiều người trồng sen cho biết vẫn lãi gấp đôi so với trồng lúa.
Là đầu mối thu mua gương sen, ông Huỳnh Như Quang ở xã Hòa Tân Đông, huyện Đông Hòa cho biết, bình quân mỗi ngày ông thu mua được cả tấn hạt sen để chuyển vào TP Hồ Chí Minh, TX Cam Ranh, ra Hà Nội bán. Hiện nay, không chỉ Phú Yên có sen mà các tỉnh Bình Định, Quảng Nam, Quảng Ngãi, các tỉnh miền Tây, sen đều được đưa về các vựa ở Cam Ranh lột vỏ, sơ chế. Còn ở Phú Yên, lực lượng thương lái lớn có khoảng chục người, chưa kể những người mua ít hơn để về bỏ sỉ ở các chợ. Do nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm từ sen ở các tỉnh, thành đang rất mạnh, nên hiện nay người trồng sen không phải lo đầu ra cho sản phẩm.
THÁI HÀ
