Toàn tỉnh hiện có 46 hồ thủy lợi chuyên tích nước để phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt với tổng dung tích hơn 66,4 triệu m3 nước. Qua nhiều năm vận hành, khai thác, một số hồ chứa bị hư hỏng, xuống cấp. Vì vậy, hàng năm, trước mùa mưa bão, tỉnh đặc biệt quan tâm chỉ đạo kiểm tra, đảm bảo an toàn các hồ, đập thủy lợi trên toàn tỉnh.
Khắc phục sự cố hồ, đập
Một trong những đơn vị đang quản lý, vận hành và khai thác nhiều công trình thủy lợi lớn của tỉnh là Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam. Theo ông Nguyễn Minh Huệ, Chủ tịch công ty này, hiện nay đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý, vận hành và khai thác các hồ chứa thủy lợi lớn của tỉnh.
Trong đó, các hồ chứa nước Đồng Tròn (huyện Tuy An), Suối Vực (huyện Sơn Hòa), Phú Xuân (huyện Đồng Xuân) có dung tích hơn 10 triệu m3 và điều tiết bằng hình thức xả sâu, nên đơn vị đặc biệt chú trọng đến việc đảm bảo an toàn công trình và phòng chống lụt bão ở các hồ chứa này.
Đến thời điểm này, tất cả các trạm đều đã hoàn thành công tác duy tu bảo dưỡng, sửa chữa các vị trí hư hỏng, phát dọn, khai thông dòng chảy. Đồng thời, các trạm đều xây dựng phương án phòng chống lụt bão cụ thể và phương án ứng phó trong từng trường hợp sự cố.
Công ty cũng tiến hành lắp đặt 8 trạm đo mưa tại đầu nguồn một số hồ chứa nước, củng cố và kiện toàn Ban chỉ huy Phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn của đơn vị, củng cố các tiểu ban của các trạm trực thuộc, phân công, phân nhiệm cụ thể cho từng thành viên...
Trưởng Trạm thủy nông Đồng Tròn Phan Hồng Lam cho biết: Hồ chứa nước Đồng Tròn (xã An Nghiệp, huyện Tuy An) là công trình thủy lợi lớn nhất tỉnh với dung tích 19,5 triệu m3 nước, phục vụ tưới cho khoảng 760ha lúa/vụ của huyện Tuy An. Tuy nhiên, sau 14 năm sử dụng, nhiều hạng mục của công trình này đã bị hư hỏng.
Cụ thể, vai phải đập bị thấm nước, thiết bị đo đường bão hòa để đo độ thấm nước trong thân đập đã hư nhiều năm nhưng chưa có kinh phí sửa chữa, chưa có tràn sự cố và đường xả lũ của hồ hiện nay thoát qua dòng suối nhỏ nên mỗi khi xả lũ thường gây ngập vùng hạ du...
Khắc phục những khó khăn này, hàng năm trước mùa mưa bão, trạm tổ chức cho công nhân phát dọn khu vực mái hạ lưu đập và cống lấy nước đảm bảo dòng chảy thông suốt. Trạm đã mở toàn bộ các cửa xả của hồ để tiến hành bảo dưỡng các thiết bị cơ khí của tràn, cống đầu mối và cống dọc kênh; sắp tới sẽ thay 6 xích và 3 bộ cáp treo của 3 cửa xả tràn xả lũ.
Ngoài ra, trong vùng lưu vực của hồ Đồng Tròn vừa được lắp 3 trạm đo mưa tự động tại các xã An Xuân, An Lĩnh và đập đầu mối hồ. Các thiết bị đo mưa này sẽ hỗ trợ tính toán lưu lượng nước đổ về hồ mỗi khi có mưa để chủ động trong việc điều tiết...
Theo quy định quản lý vận hành hồ đã được duyệt thì đầu tháng 11 tới, hồ Đồng Tròn sẽ bắt đầu tích nước. Vì vậy, công tác theo dõi lượng mưa và lưu lượng nước về hồ được đặc biệt chú trọng. Trong trường hợp nước lũ về nhiều phải điều tiết xả thì trạm sẽ có thông báo gửi cho các cấp và các địa phương bị ảnh hưởng như xã An Nghiệp, An Định và Trường THCS và THPT Nguyễn Viết Xuân. Ngoài ra, trạm còn chuẩn bị sẵn sàng máy phát điện phục vụ cho việc điều khiển cửa xả tràn xả lũ trong trường hợp lụt bão, điện lưới bị cắt.
Chủ động triển khai các giải pháp
Ngoài Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam, các địa phương có hồ thủy lợi cũng đã triển khai nhiều phần việc nhằm đảm bảo an toàn các công trình hồ đập trong mùa mưa bão sắp tới. Theo Phòng NN-PTNT huyện Sông Hinh, địa phương này có 13 hồ chứa nước và 5 đập dâng để cung cấp nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. Các hồ đều có dung tích nhỏ dưới 5 triệu m3 nước, xả lũ với hình thức tràn tự do.
Với thiết kế này, khi mực nước về hồ vượt quá cao trình thiết kế thì nước sẽ tự chảy qua tràn, không cần phải điều tiết nên mức độ an toàn cũng được đảm bảo. Riêng hồ chứa nước La Bách đã được xử lý thấm mái đập bằng biện pháp khoan phụt dọc thân đập, đảm bảo an toàn cho công trình này trong mùa mưa tới.
Theo Giám đốc Sở NN-PTNT Nguyễn Trọng Tùng, thực hiện công tác đảm bảo an toàn hồ chứa thủy lợi trước mùa mưa lũ 2018, đến nay, toàn tỉnh có 43 hồ thủy lợi được lập tờ khai quản lý an toàn đập, 3 hồ được kiểm định an toàn đập theo quy định. Đồng thời, UBND tỉnh cũng đã phê duyệt phương án phòng chống bão lụt 2018 cho 3 hồ thủy lợi lớn gồm hồ Đồng Tròn, Phú Xuân và Suối Vực.
Các địa phương, đơn vị quản lý hồ cũng đã kiểm tra, đánh giá hiện trạng các hồ chứa và sửa chữa khắc phục những hư hỏng. Mỗi đơn vị đều đã thành lập, củng cố ban chỉ huy phòng chống lụt bão cho từng công trình hoặc cụm công trình hồ chứa nước để sẵn sàng ứng cứu, khắc phục sự cố nếu xảy ra trong mùa mưa bão sắp tới.
Hiện nay, công tác kiểm định an toàn hồ đập gặp nhiều khó khăn vì không có kinh phí. Phú Yên kiến nghị các bộ ngành Trung ương xem xét cho địa phương sử dụng nguồn kinh phí hỗ trợ sửa chữa, nâng cấp đảm bảo an toàn đầu mối các hồ để kiểm định an toàn đập, xây dựng phương án phòng chống lũ lụt và bản đồ ngập lụt cho vùng hạ du”, ông Tùng nói.
THỦY TIÊN
