Tháng 6/2007, chúng tôi đi tìm mộ liệt sĩ Đặng Đình Ngũ, quê xã Mỹ Hưng, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Đoàn gồm 6 người: Con gái, con trai, con rể, cháu ngoại (người lớn nhất đã 63 tuổi, người nhỏ nhất 32 tuổi) là thân nhân của liệt sĩ Ngũ từ ngoài Bắc vào. Tôi và chị Ngoan, công tác tại Văn phòng UBND tỉnh Phú Yên, cùng đi tìm kiếm mộ liệt sĩ Ngũ.
Theo thông tin ban đầu do các cơ quan có thẩm quyền và những người đồng đội cũ của liệt sĩ Ngũ cung cấp, anh đã chiến đấu và hy sinh tại chân núi Chóp Chài (xã Hòa Kiến, TX Tuy Hòa, Phú Yên) năm 1970, thi hài đã được quy tập về Nghĩa trang liệt sĩ TP Tuy Hòa, nay là Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Phú Yên, nhưng chưa rõ chỗ nào.
Chúng tôi may mắn tìm được người đồng đội cũ của liệt sĩ Ngũ là ông Trịnh Văn Phụng đại tá, nguyên Tỉnh đội phó Tỉnh đội Phú Yên. Ông Phụng xác định liệt sĩ Ngũ thuộc đơn vị của ông và hy sinh trong trận đánh lớn năm 1970 tại trận địa Cây Cầy dưới chân núi Chóp Chài. Trận đó, quân ta tiêu diệt gọn 1 trung đội địch, khi rút quân không tìm được thi thể 2 đồng chí, trong đó có liệt sĩ Ngũ. Sau này, nhiều người dân địa phương cho biết đã tìm thấy hai liệt sĩ và đem chôn cất. Sau chiến tranh, hài cốt hai liệt sĩ đã được quy tập về Nghĩa trang liệt sĩ Đông Tác.
Ông Phụng lấy xe máy dẫn đường đưa chúng tôi đến xã Hòa Kiến, tìm gặp ông Ba Liên (năm nay 75 tuổi). Thời điểm diễn ra trận đánh Cây Cầy, ông Liên là mũi trưởng địa phương. Ông Liên đưa chúng tôi men theo lối mòn lên núi, đến tại nơi xảy ra trận chiến, kể cho chúng tôi nghe diễn biến sự việc và chỉ nơi liệt sĩ Ngũ hy sinh.
Tạm biệt người lính già Ba Liên, đoàn chúng tôi tiếp tục đến Nghĩa trang liệt sĩ (NTLS), ông Phụng khấn tên tuổi, đơn vị, việc đi tìm mộ, mong các đồng đội đã hy sinh và liệt sĩ Ngũ phù hộ giúp đỡ việc tìm kiếm. Tiếp theo, chúng tôi phân công nhau mỗi người phụ trách 2 đến 3 hàng bia mộ, đi hết khu này đến khu khác để tìm kiếm. Tôi đi gần ông Phụng, thấy ông lê từng bước chân khập khiễng do bị thương hồi chiến tranh, đi dưới nắng và lẩm nhẩm khấn vái mà chúng tôi ứa nước mắt xúc động trước nghĩa tình đồng đội của những người lính.
Cuộc tìm kiếm của chúng tôi không thu được kết quả gì vì giữa mênh mông, tìm kiếm một ngôi mộ chưa rõ có tên trên bia hay không trong 6.000 ngôi mộ quả thật vô vọng.
Hôm sau, làm việc với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, các đồng chí Mai, Trương thuộc Ban Chính sách mang hồ sơ ra tra cứu và cử người đưa gia đình sang NTLS làm việc với quản trang. Mở sổ ra, thấy có chút hy vọng vì ráp các thông tin ít ỏi ghi trong sổ với các thông tin khác, chúng tôi thu thập được cùng với những chỉ dẫn của nhà ngoại cảm ở Hà Nội, thì gần như chúng tôi đã tìm được mộ liệt sĩ Ngũ. Buổi chiều chúng tôi tiếp tục kiểm tra lại các thông tin và có cơ sở khẳng định đã tìm đúng phần mộ của liệt sĩ.
Chia tay chúng tôi để trở về Bắc, gia đình liệt sĩ Ngũ rất xúc động và biết ơn sâu sắc sự giúp đỡ nhiệt tình của cán bộ chiến sĩ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Phú Yên; Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Ban quản lý nghĩa trang liệt sĩ Phú Yên và đặc biệt là tấm lòng, trách nhiệm của những người đồng đội như ông Phụng, ông Liên…
ĐẶNG LÊ
