Ngày 1/1/2016 là thời điểm Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi có hiệu lực. So với trước, luật có nhiều điểm mới như: Quy định chi tiết hơn một số chính sách về BHXH hiện hành và bổ sung nhiều chính sách mới có lợi cho người lao động, đặc biệt là chính sách mở rộng đối tượng tham gia BHXH và chế độ thai sản, hưu trí.

Luật BHXH quy định người lao động có hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Trong ảnh: Công nhân làm việc thời vụ tại Trạm Thực nghiệm sinh học Hòa Quang (thuộc Trung tâm Ứng dụng và Chuyển giao công nghệ) - Ảnh: T.HÀ

Luật BHXH sửa đổi mở rộng thêm các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc gồm: người lao động có hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng; người lao động là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp; người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn. Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH này nhằm đảm bảo an sinh xã hội và quyền lợi người lao động. Bên cạnh mở rộng đối tượng tham gia BHXH, người lao động được bổ sung thêm quyền quản lý sổ BHXH của mình trong thời gian đóng BHXH để theo dõi quá trình đóng - hưởng BHXH; được người sử dụng lao động định kỳ (6 tháng) cung cấp thông tin về việc đóng BHXH; hàng năm được cơ quan BHXH xác nhận thời gian đóng BHXH. Ðây là cơ sở quan trọng để người lao động đối chiếu, giám sát trách nhiệm đóng BHXH của người sử dụng lao động (Luật BHXH 2006, người sử dụng lao động quản lý sổ BHXH).

Ông Điều Bá Được, Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) cho biết điểm nhấn của Luật BHXH chủ yếu tập trung ở hai chế độ: thai sản và hưu trí, cụ thể: về chế độ thai sản, luật bổ sung quy định lao động nam có vợ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản; bổ sung trường hợp lao động nam nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi được hưởng BHXH giống như lao động nữ nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi; bổ sung quy định trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH mà mẹ gặp rủi ro (chết hoặc không đủ sức khỏe chăm sóc con), có xác nhận của cơ sở khám, chữa bệnh theo thẩm quyền thì người cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi; bổ sung trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH khi vợ sinh con thì cha được trợ cấp một lần bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con cho mỗi con; tăng thêm 1 tháng cho thời gian lao động nữ nghỉ thai sản trong trường hợp con dưới 2 tháng tuổi bị chết sau khi sinh; bổ sung quy định chế độ thai sản của lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình sửa đổi. Ngoài các điều luật bổ sung, Luật BHXH sửa đổi cũng có một số điều chỉnh khác có lợi cho người lao động.

Về chế độ hưu trí, luật bổ sung quy định lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia BHXH khi nghỉ việc mà có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng BHXH và đủ 55 tuổi thì được hưởng lương hưu (tuy nhiên, nếu lương hưu thấp hơn mức lương cơ sở thì không được bù bằng mức lương cơ sở). Đối với trường hợp nghỉ hưu trước tuổi, luật quy định lộ trình tăng dần thời gian đóng BHXH để đạt tỉ lệ hưởng lương hưu tối đa 75%, tiến tới người lao động có thời gian đóng BHXH đủ 30 năm đối với nữ và 35 năm đối với nam thì đạt tỉ lệ hưởng lương hưu tối đa 75%.

Theo ông Điều Bá Được, các nội dung bổ sung đều nhằm mục tiêu bảo đảm tốt hơn quyền về an sinh xã hội của người lao động và công bằng xã hội, đồng thời hướng tới bảo đảm nguồn thu nhập cho người dân khi đến tuổi không còn khả năng lao động.

NGUYỄN ĐOÀN (tổng hợp)