“Cộng đồng chung tay chăm sóc người cao tuổi” là chủ đề của Tháng hành động quốc gia về dân số và Ngày Dân số Việt Nam năm 2015. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác dân số trong năm nay, góp phần nâng cao nhận thức, sự quan tâm của toàn xã hội về vấn đề chăm sóc người cao tuổi (NCT) hướng tới xây dựng một xã hội thích ứng với quá trình già hóa dân số.

Các hội viên Câu lạc bộ Người cao tuổi thị trấn La Hai (huyện Đồng Xuân) tập dưỡng sinh - Ảnh: T.DIỆU

NHIỀU THÁCH THỨC

Hiện nay, tỉ lệ người từ 60 tuổi trở lên ở Việt Nam ngày càng tăng. Đến năm 2013, số người từ 60 tuổi trở lên chiếm 10% tổng dân số. Như vậy, cả nước có trên 90 triệu người, thì có khoảng 9 triệu NCT. Với tỉ lệ này, hiện Việt Nam là nước có tốc độ già hóa dân số cao thứ hai trong khu vực Đông Nam Á (sau Thái Lan). Điều đó đặt ra nhiều thách thức cho những nhà hoạch định chính sách và vấn đề an sinh xã hội dành cho NCT.

Thách thức lớn nhất khi già hóa dân số là việc đảm bảo chăm sóc sức khỏe và dịch vụ y tế cho NCT. Khi tỉ lệ NCT ngày càng gia tăng, bệnh tật cũng tăng theo. Đa phần NCT thường mắc các bệnh mãn tính, mà lại là bệnh kép. Theo khảo sát của Bộ LĐ-TB-XH năm 2010, trên 90% NCT có bệnh. Những bệnh tật phát sinh như sa sút tinh thần và trầm cảm có xu hướng tăng. Đa số NCT chưa có thói quen khám bệnh định kỳ. Vì vậy, khi họ phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn khiến việc chữa trị rất khó khăn, dẫn đến nguy cơ khuyết tật cũng rất cao, trong đó thường gặp là mất thị lực và thính lực. Điều đáng nói là khả năng và tỉ lệ tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho NCT vẫn còn hạn chế, nhất là NCT ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Hệ thống y tế các tuyến chưa đầy đủ, thiếu thuốc men, trang thiết bị chữa bệnh và đội ngũ cán bộ y tế chưa đáp ứng nhu cầu để giải quyết các bệnh đặc trưng của NCT.

Khi NCT tăng lên thì chi phí cho hệ thống an sinh xã hội cũng tăng. Thế nhưng hiện nay, tỉ lệ bao phủ của hệ thống an sinh xã hội đối với NCT vẫn còn hạn chế. Sự khác biệt giữa các nhóm NCT ở các vùng, miền ngày càng lớn. Ở Phú Yên, theo số liệu của Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh, năm 2014, NCT chiếm trên 10% tổng số dân. Như vậy, Phú Yên cũng đã bước vào giai đoạn già hóa dân số.

ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN

Hiện ngành Dân số Phú Yên đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các tầng lớp nhân dân về công tác dân số, nhất là quan tâm chăm sóc NCT. Trong đó, tỉnh đặc biệt chú trọng thực hiện đề án Tư vấn và chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng với chuỗi hoạt động triển khai bước đầu đã đạt được những hiệu quả nhất định; hình thành hệ thống mạng lưới tình nguyện viên với hơn 100 người đã qua các lớp tập huấn kỹ năng tư vấn và chăm sóc NCT tại cộng đồng.

Đến nay, ngành Dân số Phú Yên hỗ trợ 27 câu lạc bộ NCT giúp NCT với gần 1.500 thành viên tham gia. Ngành cũng trang bị hệ thống dụng cụ thể dục thể thao (bóng bàn, cầu lông...) và các thiết bị y tế chăm sóc sức khỏe tại chỗ (máy massage mini, máy đo huyết áp, đèn hồng ngoại...) tại các câu lạc bộ. Mạng lưới tình nguyện viên được duy trì hoạt động tại 54 xã. Hàng năm, ngành Y tế tổ chức khám sức khỏe cho NCT tại các địa phương. Đồng thời, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cũng phối hợp với Hội NCT Phú Yên tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ Hội NCT về kỹ năng tư vấn và chăm sóc sức khỏe NCT…

Những năm qua, mặc dù các ngành, các cấp đã có nhiều nỗ lực trong công tác chăm sóc NCT nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhiều so với nhu cầu thực tế của NCT. Vì vậy, trong thời gian đến, mong rằng các sở, ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương các cấp, cộng đồng, gia đình và bản thân NCT tiếp tục quan tâm và có những việc làm cụ thể trong công tác chăm sóc NCT; hạn chế những thách thức, góp phần nâng cao chất lượng giống nòi.

BS VŨ NGỌC DỮNG

Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Phú Yên