Ốm đau, bệnh tật luôn là nỗi sợ hãi của con người. Bên cạnh nỗi lo cho bệnh tật, người bệnh còn nơm nớp lo về mặt tài chính. Để giảm nhẹ gánh nặng bệnh tật cho chính mình, nhà nhà cần có chiếc phao cứu sinh bền vững.

Thời gian qua, mặc dù chính sách BHYT cũng như vấn đề sử dụng thẻ BHYT trong khám chữa bệnh vẫn còn gặp không ít khó khăn, phiền hà nhưng BHYT vẫn là một chính sách an sinh xã hội hữu hiệu nhất đối với người dân, nhất là với những người có thu nhập thấp.

NHỜ THAM GIA BHYT

Ông Nguyễn Như Thiên, SN 1976, ở thôn Ân Niên, xã Hòa An (huyện Phú Hòa) tham gia BHYT tự nguyện từ năm 2011. Đầu năm 2014, cảm thấy tức ngực, khó thở, ông Thiên đi khám bệnh và bác sĩ chẩn đoán ông bị bệnh tim. Ông được chuyển vào Viện Tim TP Hồ Chí Minh điều trị 25 ngày với tổng chi phí hơn 64 triệu đồng. Vì được chuyển đúng tuyến BHYT nên ông chỉ phải tốn 20% số tiền chữa bệnh. Ông Thiên chia sẻ: “Gia đình có 4 người, tôi là lao động chính nên khi xảy ra đau ốm, kinh tế gia đình rất khó khăn. Cũng nhờ trước đó đã tham gia BHYT nên khi có sự cố về sức khỏe, tôi được bên bảo hiểm chi trả phần lớn”.

Bà Lê Thị Mỹ Dung, SN 1964, ở khu phố 2, thị trấn Hòa Vinh (huyện Đông Hòa) là người khánh kiệt vì bệnh tật. Năm 2007, bà Dung phát hiện mình bị mắc chứng bướu độc ở cổ nên phải vào Bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh điều trị. Sau 2 đợt vô hóa chất, 2 đợt xạ trị, gia đình bà Dung phải chạy vạy khắp nơi để vay mượn trả tiền chữa bệnh. Gia đình đông con, lại ở tuổi ăn, tuổi học nên kinh tế rất khó khăn. Đến năm 2008, bà Dung tiếp tục trải qua 2 đợt phẫu thuật tháo răng hàm. Cũng may, lần này bà được cấp miễn phí thẻ BHYT theo diện hộ nghèo, nên chỉ thanh toán 5% chi phí điều trị. “Hồi đó, nếu không có BHYT chi trả, tôi nghĩ mình khó vượt qua”, bà Dung nhớ lại.

Rất nhiều trường hợp khi điều trị bệnh được bên bảo hiểm thanh toán số tiền vài trăm triệu đồng. Thế nhưng, đến nay vẫn còn phần lớn người dân không mua BHYT vì tiếc tiền hoặc vì thu nhập không đủ sống.

CÓ BỆNH MỚI NHỚ ĐẾN BHYT

Có những người lúc khỏe mạnh không bao giờ nghĩ đến việc tham gia BHYT, nhưng khi bị bệnh tật đe dọa, nhiều người lại tìm mọi cách để có được thẻ bảo hiểm.

Bà Nguyễn Thị Hồng (50 tuổi, ở phường 2, TP Tuy Hòa) chỉ vì tiếc số tiền mua BHYT tự nguyện, mà vừa rồi gia đình bà đã phải trả số tiền rất lớn để điều trị căn bệnh sỏi thận. Với ý nghĩ “Nếu có bệnh cũng chỉ nhức đầu, sổ mũi thông thường, uống vài viên thuốc là khỏi, việc gì phải bỏ mấy trăm nghìn đồng mua BHYT cho phí”, nên bà Hồng chưa bao giờ tham gia BHYT. Nhưng rồi lần này, bà bị sỏi thận, cần phải phẫu thuật. Chỉ tính riêng chi phí cho ca phẫu thuật đã tốn gần 100 triệu đồng, chưa kể thuốc thang và chi phí ăn ở, đi lại. “Giờ nghĩ lại thấy tiếc, mỗi năm cứ mua bảo hiểm vài trăm nghìn coi như mua sức khỏe. Như tôi bây giờ lại khốn khổ vì tiền viện phí. Gần một năm nay, tôi chạy vạy khắp nơi, nợ nần chồng chất, không biết đến khi nào tôi mới làm ra số tiền lớn như vậy để đủ trả nợ”, chị Hồng tiếc nuối.

Một trường hợp khác, anh Nguyễn Tâm Bình ở phường 5, TP Tuy Hòa vào viện cấp cứu với chứng bệnh tim. Chỉ vài ngày nằm tại Khoa Hồi sức cấp cứu - Chống độc Bệnh viện Đa khoa Phú Yên, chi phí điều trị cho anh tốn gần 20 triệu đồng. Vợ anh, chị Phương vừa loay hoay mượn tiền lo cho chồng, vừa nghiên cứu tham gia BHYT theo lời chỉ dẫn của nhiều người. Nhưng theo chỉ định của bác sĩ, thời gian anh được chuyển vào TP Hồ Chí Minh phẫu thuật phải sớm, không nên kéo dài vì bệnh nguy hiểm đến tính mạng. Lúc ấy chị có đăng ký mua BHYT cho anh, nhưng chưa đến ngày nhận thẻ, anh đã phải điều trị với một khoản phí rất lớn. Chị Phượng thổ lộ: “Tôi thấm thía với việc chạy vạy mượn tiền để lo cho chồng. Khoản tiền dành dụm bấy lâu để xây nhà đã không còn, lại gánh thêm nợ. Rút kinh nghiệm, tôi đã mua BHYT cho mình, và không ngại ngần khi tham gia BHYT học đường cho hai con khi nhà trường phát động”.

Cách đây không lâu, có bệnh nhân N.V.T (58 tuổi) bị chấn thương sọ não điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Phú Yên. Chỉ 3 ngày điều trị, gia đình đã phải tốn gần 60 triệu đồng. Bấn quá, gia đình đăng ký mua BHYT cho ông T nhưng quá muộn. Không đủ khả năng để tiếp tục điều trị, ông T được gia đình đưa về nhà, sau đó tử vong.

Tham gia BHYT như “phao cứu sinh” khi đau bệnh. Trong ảnh: Cấp cứu bệnh nhân tại khoa Hồi sức tích cực - chống độc Bệnh viện Đa khoa Phú Yên - Ảnh: T.THỦY

CẦN COI BHYT NHƯ “PHAO CỨU SINH”

Đối với những gia đình có điều kiện, khi phải thanh toán một khoản viện phí lớn đôi khi còn cảm thấy hối tiếc vì lỡ bỏ qua BHYT, huống chi những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, thì đó là một gánh nặng. Đã có nhiều trường hợp người bệnh vừa thoát được bệnh tật lại lâm vào cảnh nợ nần chồng chất vì viện phí.

Các bác sĩ tại Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên, cho biết khoa này là nơi tập trung nhiều bệnh nhân nặng, phải nằm lâu. Đã bệnh nặng thì phải dùng thuốc, phương tiện kỹ thuật đắt tiền, cũng vì thế mà số tiền điều trị của các bệnh nhân ở đây rất cao, từ 20 đến 30 triệu đồng cho một đợt điều trị, còn những bệnh nhân nặng bị sốc nhiễm khuẩn, nhiễm trùng uốn ván có thể lên tới hàng trăm triệu đồng… Chị Lê Hồng Thủy (thị trấn Hòa Vinh, huyện Đông Hòa), kể: “Chỉ vì em tôi tiếc số tiền mua BHYT tự nguyện mà vừa rồi gia đình đã phải trả số tiền rất lớn cho chi phí điều trị. Nó bảo, khi bệnh lặt vặt thì mua vài viên thuốc uống là xong; đi khám bệnh BHYT chờ mất thời gian. Nhưng rồi lần này, nó phải nhập viện vì bị bệnh truyền nhiễm. Do không có BHYT nên gia đình phải vay mượn từ nhiều nơi mà cũng không đủ tiền chi trả. Đến khi em tôi khỏi bệnh thì gia đình mắc nợ cả trăm triệu đồng”.

Trong cuộc chiến sinh tử, điều khiến các bác sĩ cảm thấy bất lực nhất là khi gia đình bệnh nhân từ chối tiếp tục chữa trị cho người thân với lý do hết tiền. Hầu hết các trường hợp khi người nhà bị cấp cứu, chi phí cao thì người dân mới thấy quý thẻ BHYT. Nhiều trường hợp, người bệnh đã có cơ hội sống nếu như có thẻ BHYT.

Bởi nhận thức còn hạn chế nên ngoài đối tượng tham gia BHYT bắt buộc, phần lớn khách hàng “ruột” của BHYT là những người mắc bệnh nan y, mạn tính hoặc người có bệnh. Những người không mua BHYT thường là thanh niên, do chủ quan mình có sức khỏe tốt, sẽ không bệnh tật. Nhưng bệnh thì đột ngột, không thể lường trước được.

Bài 2: Còn rào cản từ nhiều phía

NHÓM PV VĂN HÓA - XÃ HỘI