Hỏi: Có người nói thay cơm bằng khoai, sắn hoặc ăn một củ sắn dây trước mỗi bữa ăn thì sẽ không bị mập phì. Làm như vậy có đúng không, thưa bác sĩ?
Phan Thúy Quỳnh
(xã Hòa Trị, huyện Phú Hòa)
Ăn kiêng bằng chế độ ăn nhiều rau quả. - Ảnh minh họa
Trả lời: Ngoài yếu tố vóc dáng di truyền, cân nặng mỗi người phụ thuộc vào hai yếu tố chính: Năng lượng thu vào do ăn uống hằng ngày; năng lượng tiêu hao
do vận động (sinh hoạt, lao động, thể dục thể thao).
Khi mức sống khá giả hoặc khi tuổi càng lớn thì thường có xu hướng năng lượng thu vào nhiều hơn năng lượng tiêu hao nên người ta dễ mập vì số năng lượng dư thừa sẽ biến thành mỡ.
Thức ăn sinh nhiều năng lượng bao gồm chất béo: dầu, mỡ, bơ. 1g chất béo sản sinh 9kcal. Tuy nhiên, lượng chất béo mỗi người ăn hằng ngày thường không lớn (20-30% tổng nhu cầu năng lượng). Người lớn chỉ nên ăn lượng chất béo tương đương khoảng 50g dầu (hoặc mỡ) hằng ngày.
Nhóm thức ăn cung cấp năng lượng chính là các chất bột đường: cơm, khoai củ, đồ ngọt. Nếu trung bình mỗi bữa ăn ba chén cơm trong hai bữa ăn chính cộng với bữa phụ là các món cung cấp chất bột đường khác như bún, bánh… thì cũng đã mang lại khoảng 70% nhu cầu năng lượng hằng ngày (tính theo nhu cầu năng lượng cho người 50kg, lao động nhẹ là 2.200kcal/ngày).
Những người ăn uống cảm thấy ngon miệng thường có xu hướng ăn nhiều không kiểm soát được có thể ăn vặt cả ngày, mặc dù bữa chính không ăn nhiều.
Muốn giảm cân hiệu quả, bắt buộc phải giảm các thực phẩm giàu năng lượng kể trên, thay thế bằng các thực phẩm nghèo năng lượng như rau quả. Các loại củ như khoai, sắn mặc dù nghèo năng lượng hơn gạo nhưng vẫn nhiều hơn rau quả. Ăn kiêng bằng chế độ ăn nhiều rau quả, dễ thực hiện nhưng cũng phải kiên trì, cần đảm bảo như sau:
- Hằng ngày, chúng ta ăn khoảng 500g rau quả tươi: 200g rau lá + 100g rau củ + 200g quả chín.
- Trước mỗi bữa ăn, chúng ta nên làm đầy dạ dày bằng một món nghèo năng lượng như một trái thanh long, dưa gang, táo, lê, rau luộc, giá trụng…
- Nếu làm việc ít vận động, mỗi ngày nên tập thể dục như đi bộ (đi nhanh, không phải như đi dạo), chạy tại chỗ hoặc những bài thể dục có dụng cụ trợ giúp tương tự trong 30-60 phút.
BS ĐOÀN VĂN HẢI