Hỏi: Tôi đã lớn tuổi, thời gian gần đây thường bị táo bón, có dùng nhiều thuốc nhuận trường, nhưng bệnh vẫn hoàn bệnh. Nghe nói uống nhiều thuốc không tốt nên cũng không muốn dùng nữa, nên ăn uống như thế nào để có thể cải thiện được bệnh.
(Nguyễn Văn Mười, xã Hoà Xuân, huyện Đông Hòa)
Trả lời: Thật ra không nên sử dụng thuốc nhuận trường bừa bãi, vì thuốc cũng có nguy cơ làm rối loạn tiêu hoá, gây táo bón thật sự.
Để giải quyết táo bón, trước tiên cần uống nhiều nước, 1,5-2 lít mỗi ngày, nếu trời nóng, vận động ra mồ hôi nhiều cần uống nhiều hơn.
Thực phẩm giàu chất xơ giúp cho nhu động ruột. Chất xơ hấp thu nước, làm mềm và tăng khối lượng phân, khối lượng phân càng lớn, càng mềm, thì càng dễ bài tiết. Chất xơ chính là các chất gluxit không được ruột non chuyển hóa, không được hấp thu, nhưng cần thiết cho sự phát triển các vi khuẩn ở ruột già.
Trừ các sản phẩm tinh chế như gạo, bột mì chà thật trắng, không còn chất xơ, các thực phẩm nguồn gốc thực vật rất giàu chất xơ: trái cây, rau cải tươi, ngũ cốc, các hạt có dầu (hạt dẻ, hạt đậu phụng), trái cây khô (hồng, chuối), các loại đậu khô (đậu xanh, đâu đỏ, đậu đen).
Tóm lại để giải quyết hay phòng ngừa táo bón là uống nhiều nước, chế độ ăn hợp lý, phong phú, giàu rau cải, trái cây. Đối với người táo bón, khuyên nên ăn hằng ngày ít nhất 350g trái cây và 350 rau cải tươi sống và nấu chín; thường xuyên dùng các loại hạt như hạt điều, hạt dẻ, các loại đậu. Chế độ ăn nhiều thịt, ít rau qủa rất dễ gây táo bón.
Một số thức ăn có chất xơ, không tan có thể khó chấp nhận lúc đầu nên phải tập cho quen. Cũng không nên quá lạm dụng chất xơ: vì quá nhiều chất xơ có thể tạo no hơi, sình bụng và ức chế sự hấp thu một số khoáng chất như canxi, phospho, sắt, magiê và vitamin nhóm B.
Nên ăn các bữa ăn chính vào giờ giấc nhất định để phòng tránh táo bón, vì theo phản ứng sinh lý, bụng chứa nhiều thức ăn sẽ thúc đẩy sự co bóp của ruột già, giúp cho sự bài tiết. Ta thường có cảm giác mắc đại tiện sau khi ăn no, tuy nhiên người lớn có thể nhín đại tiện được một thời gian. Nhưng nếu thường thường xuyên nhịn cũng làm giảm phản xạ dễ gây táo bón.
Ngoài ra chứng táo bón mạn tính cũng là một rối loạn do bệnh khác như bệnh tuyến giáp hay ung thư ruột. Nên kiểm tra để loại trừ các bệnh nguyên nhân.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
