Mệt mỏi là một dấu hiệu thường gặp ở tất cả mọi người. Đó có thể là dấu hiệu của cơ thể sau một quá trình hay sau một hoạt động và nó sẽ phục hồi nhanh chóng nếu được nghỉ ngơi, thư giãn, loại mệt mỏi này là mệt mỏi cơ năng (mệt mỏi đơn thuần). Tuy nhiên, khi mệt mỏi kèm theo các biểu hiện khác như sốt, đau ở một bộ phận nào đó, chóng mặt, nhức đầu... là dấu hiệu của tổn thương thực thể (dấu hiệu bệnh lý) thì phải đi khám, điều trị ngay. Trong phạm vi bài viết này chúng tôi chỉ xin nêu các biện pháp làm giảm mệt mỏi cơ năng (tức là mệt mỏi đơn thuần).
Trong trường hợp chỉ mệt mỏi đơn thuần, những bí quyết sau sẽ có ích cho bạn:
1. Buổi tối ăn nhẹ
Bữa ăn thịnh soạn vào buổi tối sẽ làm giảm chất lượng của giấc ngủ, một giấc ngủ sâu đủ thời gian và có chất lượng vào ban đêm sẽ giúp làm giảm đi sự mệt mỏi.
2. Chế độ dinh dưỡng cân bằng, phong phú
Thực phẩm cung cấp mỗi ngày cần đáp ứng các nhu cầu về protein, vitamin, muối khoáng và chất vi lượng của cơ thể. Nếu chế độ ăn uống không đa dạng và phong phú thì sự thiếu hụt sẽ xảy ra, dẫn đến mệt mỏi kéo dài.
3. Tạo giấc ngủ tốt
Không ngủ nhiều quá hay ít quá và phải ngủ đều đặn mỗi ngày. Nhu cầu ngủ mỗi ngày của từng người tùy thuộc theo độ tuổi, có người cần 6 tiếng, có người lại cần 8-10 tiếng.
4. Tôn trọng giờ ngủ cũng như nhịp sinh học của giấc ngủ
Tập thói quen ngủ vào một giờ cố định để tạo phản xạ buồn ngủ khi đến giờ. Việc ngủ bất thường sẽ làm thay đổi đồng hồ sinh học của cơ thể nên mệt mỏi là điều khó tránh khỏi. Vào buổi tối khi cơ thể mệt mỏi và bạn bắt đầu ngáp, hãy nhanh chóng lên giường. Không nên kháng cự lại cơn buồn ngủ hoặc chống lại nhu cầu nghỉ ngơi của cơ thể. Nếu cố gắng thức để vượt qua lúc buồn ngủ, bạn sẽ phải đợi khoảng 2 giờ nữa mới tìm lại được cảm giác thèm ngủ. Và khi thức dậy thì thật khó nhọc.
5. Hãy quên mọi chuyện để tìm giấc ngủ
Không cần nghĩ đến công việc, chuyện con cái hay mang những lo toan vào giường ngủ. Cần một khoảng không gian yên tĩnh để nghỉ ngơi vì giờ nào việc ấy.
6. Chia sẻ công việc
Tình trạng quá tải công việc bao giờ cũng mang lại mệt mỏi. Vì thế cần biết phân phối công việc, chia sẻ cho các bạn đồng nghiệp cùng cộng tác giải quyết. Từ đó sẽ tranh thủ được sự nghỉ ngơi và giảm căng thẳng.
7. Tổ chức lại cuộc sống
Ngày cuối tuần, thay vì nghỉ ngơi nhiều người lại lao vào làm bếp, tiệc tùng với bạn bè, soạn tài liệu, tham dự sinh hoạt văn nghệ... tạo thành một cuộc đua marathon cho việc giải trí trong ngày cuối tuần. Sáng thứ hai đầu tuần, họ mệt mỏi chẳng còn muốn làm gì cả. Cần phân phối lại việc giải trí cuối tuần, đừng để diễn ra quá dồn dập, có kế hoạch vui chơi để cơ thể nghỉ ngơi, hoàn toàn thư giãn hưởng thụ.
8. Tập thể dục và tham gia môn thể thao ưa chuộng
Sự mệt mỏi thường liên quan mật thiết với cuộc sống quá nhàn hạ và tù hãm trong gia đình hay văn phòng. Việc đi bách bộ để thư giãn hoặc tham gia một môn thể thao ưa thích là điều cần thiết.
9. Biết nói không với các đòi hỏi của con
Khi công việc chiếm quá nhiều thì giờ, chỉ có vài thoáng giây nghỉ ngơi thư giãn, đó là lúc các thiên thần nhỏ trong gia đình biết cách đòi hỏi đáp ứng những nhu cầu của bé. Cần giải thích cho bé biết mình đang rất cần nghỉ ngơi để lại sức và khuyên bé tìm một cuốn sách hay một trò chơi khác, trừ khi việc vui đùa với con giúp mang lại thư thái, hân hoan.
10. Thư giãn
Tắm dưới vòi phun hay ngâm mình trong làn nước mát, vài động tác thở bằng bụng, massage đều là những phương pháp chống stress và chống mệt mỏi.
BS NGUYỄN VINH QUANG
(Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe Phú Yên)
