Bệnh dại hết sức nguy hiểm, là bệnh do các loài thú ăn thịt hoang dã hoặc súc vật nuôi trong nhà (như chó, mèo) bị bệnh truyền virut cho người qua vết cắn, vết cào xước. Khi người bị nhiễm virut dại lên cơn thì 100% sẽ bị tử vong, vì cho đến nay, chưa có biện pháp điều trị hữu hiệu bệnh này. Vậy làm thế nào để đề phòng căn bệnh nguy hiểm này?
Chó là một trong những loại động vật gây bệnh dại nguy hiểm nhất - Ảnh: Internet
* Virut dại ở đâu?
Các loài thú hoang dã và súc vật nuôi trong nhà (cáo, chó soi, chó, chồn, mèo…) đều có thể là ổ chứa virut dại. Ở nước ta, ổ chứa virut dại chủ yếu là ở chó nuôi, sau đó là mèo nuôi.
* Bệnh dại diễn biến như thế nào?
Người bị con vật nhiễm virut dại cắn sẽ ủ bệnh từ 2-8 tuần lễ (có khi chỉ khoảng 10 ngày, nhưng cũng có thể kéo dài 1 năm, thậm chí lâu hơn). Thời gian ủ bệnh tùy thuộc vào vị trí vết cắn và số lượng virut xâm nhập cơ thể qua vết cắn. Cơn dại bắt đầu với cảm giác sợ hãi, đau đầu, sốt, khó chịu và cảm giác dị thường liên quan đến vết thương do súc vật cắn. Mỗi khi nhìn thấy nước hoặc uống nước, cơ nuốt co thắt làm cho bệnh nhân sợ hãi. Sau đó, bệnh tiến triển đến liệt, có cơn điên cuồng hoặc co giật. Bệnh thường kéo dài từ 2 đến 6 ngày, đôi khi lâu hơn. Nạn nhân chết do liệt cơ hô hấp. Tất cả những bệnh nhân đã lên cơn dại đều tử vong.
* Tại sao người bị bệnh dại?
Người mắc bệnh dại là do virut dại từ nước dãi (nước miếng) của súc vật nhiễm bệnh truyền vào cơ thể qua vết cắn (hoặc vết cào, vết rách, xước trên da thậm chí qua niêm mạc còn lành lạnh). Sự lây truyền bệnh dại từ người sang người có thể xảy ra nếu trong nước dãi của người bị bệnh có virut dại.
* Khi nào thì người bị súc vật cắn phải đi tiêm phòng dại ngay?
Phải đi tiêm phòng dại ngay trong các trường hợp sau đây: con vật lên cơn dại hoặc nghi dại; vết cắn gần thần kinh trung ương như thân, đầu, mặt, cổ, đầu chi, bộ phận sinh dục và nhiều vết cắn nguy hiểm; không theo dõi được con vật.
* Trường hợp nào chỉ cần theo dõi con vật và theo dõi bao lâu?
Nếu vết cắn, vết liếm rất nhẹ và xa dây thần kinh trung ương và tại thời điểm cắn người, con vật đó vẫn sống bình thường, hoàn toàn không có biểu hiện nghi ngờ dại thì không cần tiêm phòng. Tuy nhiên, phải theo dõi con vật 10-15 ngày. Trong thời gian đó, nếu thấy con vật có biểu hiện không bình thường như: ốm, bỏ ăn, chết, mất tích, hoặc bị bán, mổ thịt… thì phải đi tiêm phòng dại ngay. Nếu sau 15 ngày kể từ khi cắn mà con vật vẫn sống bình thường thì không cần tiêm phòng.
* Khi tiêm phòng dại, cần lưu ý những gì?
Vacxin dại có thể gây một số phản ứng nhẹ tại chỗ như ngứa, tấy đỏ… nhưng vài ngày sẽ hết. Những người có cơ địa dị ứng, bệnh mãn tính hay nghiện rượu có thể bị sốt nhẹ, nhức đầu, buồn nôn, chóng mặt (thường xảy ra sau mũi tiêm thứ 3 trở đi). Tuy nhiên, tỷ lệ người có những phản ứng nói trên rất thấp, khoảng 0,01 – 0,02%. Khi có các triệu chứng nói trên, bệnh nhân phải báo cho bác sĩ ở nơi tiêm chủng biết để có biện pháp xử trí kịp thời.
* Làm thế nào để đề phòng bệnh dại?
Để phòng ngừa bệnh dại tốt nhất là hạn chế nuôi chó, chó nuôi phải xích, nhốt, cho ra đường phải mang rọ mõm; tiêm phòng dại cho 100% chó, mèo nuôi; diệt hết chó chạy rông, chó vô chủ. Tại nơi có chó, mèo dại, phải diệt hết đàn chó mèo đã tiếp xúc với con vật bị dại. Nghiêm cấm bán chó, mèo nơi đang có dịch dại sang nơi khác để hạn chế lây lan dịch. Người bị chó, mèo nghi dại cắn hoặc tiếp xúc phải đi tiêm phòng dại càng sớm càng tốt. Bất cứ ai nhiễm virut dại cũng cần đi tiêm vacxin và huyết thanh kháng dại để điều trị dự phòng.
BS NGUYỄN VINH QUANG
