Hỏi: Tôi mang thai đã 4 tháng. Vừa rồi, tôi có bệnh phải nằm viện, uống nhiều thuốc kháng sinh. Tôi muốn biết liệu có ảnh hưởng gì cho em bé sau này không, thưa bác sĩ?

Lê Thị Bích Ngọc

(thị trấn Chí Thạnh, huyện Tuy An)

Trả lời: Trong khi có thai, nếu người mẹ bị bệnh thì việc dùng thuốc điều trị cũng phải thực hiện, dù có ảnh hưởng đến thai hay không. Ảnh hưởng của thuốc đối với thai khác nhau tùy giai đoạn phát triển thai kỳ.

Ở giai đoạn phân bào: khoảng 15 ngày đầu, độc tính thuốc có thể làm phôi thai ngừng phát triển hoặc vẫn có thể tiếp tục phát triển bình thường.

Ở giai đoạn phôi thai: là giai đoạn từ phân bào đến hai tháng rưỡi. Trong giai đoạn này, sự tạo hình rất nhanh. Tất cả các bộ phận thai nhi lần lượt được hình thành và chính trong giai đoạn này, sự cảm ứng với tác nhân gây quái thai rất mạnh. Mỗi bộ phận của bào thai có độ nhạy cảm khác nhau. Ví dụ: đối với tim, thời gian gây tác hại mạnh bắt đầu từ ngày thứ 20-40 của thai kỳ. Đối với hệ thần kinh trung ương thì kể từ ngày thứ 15-25. Đối với các chi (tay, chân) thì kể từ ngày 24-26. Rượu và thuốc lá (kể cả hít khói thuốc lá) cũng có tác hại gần giống như độc tố thuốc ở giai đoạn này.

Ở giai đoạn bào thai: là giai đoạn trưởng thành và hoàn chỉnh tất cả các bộ phận. Ở giai đoạn này, bào thai tuy ít nhạy cảm hơn, nhưng vẫn có thể có tổn thương gây rối loạn chức năng. Những bộ phận nhạy cảm là bộ phận sinh dục ngoài, hệ thần kinh trung ương và các giác quan, vì những bộ phận này vẫn tiếp tục biệt hóa đến tháng thứ ba.

Ở giai đoạn từ cuối tháng thứ sáu trở đi, thai nhi đã phát triển hoàn chỉnh. Gan, thận tuy chưa trưởng thành nhưng đã bắt đầu đảm nhận chức năng chuyển hóa thuốc đến từ mẹ. Một số thuốc có thể gây tích tụ hoặc ảnh hưởng đến việc sinh nở. Ở cuối thai kỳ, diện tích bánh nhau tăng lên, nên có thể thấm thuốc nhiều hơn.

Tóm lại, khi sử dụng thuốc trên phụ nữ mang thai trong trường hợp thật sự cần thiết, bác sĩ sẽ cân nhắc lựa chọn những thuốc có độc tính thấp nhất theo khuyến cáo của nhà sản xuất và thường chỉ cho trong thời gian ngắn, hết sức cẩn thận dùng trong 3 tháng đầu thai kỳ. Ngoại trừ các vitamin, khoáng chất, nhất là viên sắt sẽ được chỉ định dùng trong suốt thai kỳ để phòng ngừa thiếu máu cho mẹ và thai nhi.

BS ĐOÀN VĂN HẢI