Hỏi: Tôi có cháu nhỏ bị sốt đã 5 ngày. Đi khám bệnh, xét nghiệm, bác sĩ bảo cháu chỉ bị sốt siêu vi. Tôi muốn biết sốt siêu vi có nặng hơn sốt xuất huyết không, làm sao để cháu không sốt trở đi trở lại nữa?
Nguyễn Thúy An
(phường 9, TP Tuy Hòa)
Trả lời: Siêu vi mà bác sĩ nói ở đây chính là siêu vi trùng, từ chuyên môn là vi rút. Cũng như vi trùng, siêu vi trùng là những vi sinh vật có kích thước rất nhỏ, chỉ khoảng vài chục phần triệu milimet (vi trùng có kích thước bằng 1/1.000 milimet). Siêu vi trùng chỉ có thể nhìn thấy dưới kính hiển vi điện tử, có độ phóng đại hàng triệu lần.
Có một chứng bệnh mà ai cũng từng mắc, hoặc trong năm cũng mắc ít nhất một lần, với bệnh cảnh chung như sau: sốt, sốt nhẹ hoặc sốt cao, hoặc có khi chỉ cảm thấy gai gai khó chịu, kèm theo mệt mỏi, nhức mình, nhức đầu, đôi khi kèm theo ho khúc khắc, rát cổ, sổ mũi. Có hơn 200 loài siêu vi trùng khác nhau có thể gây nên cùng một bệnh cảnh chung như vậy.
Bệnh cảnh như vậy thường được gọi với những tên khác nhau: cảm cúm, sốt siêu vi; nếu có kèm phát ban thì gọi là sốt phát ban. Các siêu vi trùng gây bệnh cảnh trên, lây lan theo đường hô hấp và hiện diện rất nhiều trong tự nhiên. Do đó trẻ em, người già hay người bị mệt mỏi, căng thẳng làm giảm sức đề kháng cơ thể sẽ dễ bị mắc bệnh hơn. Bác sĩ cứ chẩn đoán chung là sốt siêu vi, vì không thể xác định chính xác là do loại siêu vi trùng nào, hơn nữa cũng không cần, trừ vài bệnh đặc biệt.
Diễn tiến chung của bệnh chứng này là tự khỏi. Nhẹ thì vài ba ngày, nặng hơn có thể kéo dài đến một hai tuần. Điều trị chủ yếu là hỗ trợ, nâng cao sức đề kháng bằng các thuốc giảm đau đầu, vitamin,… hoặc ở người lớn có thể xông bằng nồi nước xông nấu với các lá có tinh dầu như bạc hà, xả, tía tô, chanh…
Sốt xuất huyết cũng là sốt do siêu vi (vi rút Dengue), nhưng lây lan do muỗi truyền (loại muỗi vằn sống nhiều trong nhà). Đa số trường hợp sốt xuất huyết cũng tự khỏi, nhưng vài trường hợp có thể diễn biến nặng, khó tiên lượng nên thường được lưu ý kỹ hơn.
Bác sĩ chẩn đoán sốt siêu vi chủ yếu dựa vào triệu chứng, bằng cách hỏi bệnh, quan sát, nghe tim phổi và kinh nghiệm. Ngoài ra, bác sĩ có thể cho làm một số xét nghiệm (xét nghiệm công thức máu, test sốt xuất huyết…) để loại trừ các bệnh nguy hiểm, cần điều trị đặc hiệu. Còn thực tế không cần xét nghiệm xác định loại siêu vi gì (xét nghiệm rất tốn kém, chỉ mang tính nghiên cứu), hơn nữa chủ yếu bệnh tự khỏi.
Chẩn đoán sốt nhiễm siêu vi hay sốt siêu vi thường được sử dụng trong chuyên môn. Nhưng với đa số người, từ “siêu vi” nghe có vẻ bí hiểm và nghiêm trọng. Có khi bác sĩ dùng chữ “bị cảm” nghe nhẹ nhàng để người bệnh ít lo hơn. Nếu bác sĩ đã kê đơn thuốc, hướng dẫn rồi thì chắc đã tiên lượng một bệnh cảnh nhẹ.
BS ĐOÀN VĂN HẢI
