Ở Ðài Truyền hình TP Hồ Chí Minh có hai “ông Nam”. Nếu “ông Nam” thứ nhất, Huỳnh Văn Nam, được biết đến với chức danh tổng giám đốc đài, con trai của thi tướng Huỳnh Văn Nghệ nổi tiếng với câu thơ bất hủ “Từ độ mang gươm đi mở cõi/ Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long”, thì “ông Nam” thứ hai lại được nhắc đến là tác giả của nhiều ca khúc ăn khách hơn vai trò trưởng ban ca nhạc. Ðó chính là nhạc sĩ Nguyễn Nam.
 |
|
Nhạc sĩ Nguyễn Nam. |
CHẮP CÁNH CHO NHIỀU CA SĨ
Gặp nhạc sĩ Nguyễn Nam, nếu ai đó “vô tình” hỏi hố: “Ông năm nay bao nhiêu tuổi?” thì sẽ nhận được ngay một nụ cười… vặn lại: “Nghệ sĩ thì làm gì có… tuổi!”. Tuổi của người nghệ sĩ được đo bằng độ bất hủ, bằng lớp bụi thời gian phủ lên tác phẩm, công trình nghệ thuật họ để lại cho đời. Và những sáng tác của Nguyễn Nam, hầu như chưa bao giờ phủ bụi. Tôi đến gặp anh, lần đầu, và nhớ đến nói vui của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn: “Không hiểu sao cái mặt Nguyễn Nam trông… ó đâm thế” để rồi ngỡ ngàng nhận ra, sau “khoảnh khắc ó đâm” thì nhạc sĩ là một người rất gần gũi, xởi lởi và vui tính khi trò chuyện.
Tốt nghiệp hai trường đại học Văn Hạnh và Văn khoa Sài Gòn chuyên ngành Việt - Hán, chưa từng qua một trường lớp đào tạo về âm nhạc nào và cũng không viết nhiều, nhưng nhạc sĩ Nguyễn Nam làm người ta nhớ đến với những ca khúc rất được yêu thích như: Tình ca cho em, Dòng sông và tiếng hát, Xa rồi mùa đông, Bay cao tiếng hát ước mơ… và đặc biệt là giai điệu rộn ràng của Dịu dàng sắc xuân giúp nhạc sĩ đoạt giải thưởng Mai vàng. Sinh ra ở Thừa Thiên - Huế, những năm 70, Nguyễn Nam tham gia phong trào học sinh sinh viên tranh đấu tại Huế, Đà Nẵng, Sài Gòn. Lúc này, anh là nhạc sĩ sáng tác và cũng là giọng ca nổi trội của phong trào. Trong không khí sục sôi ấy, Nguyễn Nam đã viết ca khúc Thư gửi người em gái Sài Gòn để cổ vũ cho phong trào. Ca khúc đầu tay này của anh cho đến nay vẫn còn ghi dấu trong lòng người mộ điệu.
Tôi hỏi Nguyễn Nam: “Chọn “nghề” viết nhạc để gắn bó còn chuyên ngành được học trong những năm tháng ở giảng đường lại để… gió cuốn đi sao?”. Anh cười, đáp: “Tôi cũng không lý giải được. Cứ mê viết nên… có cảm hứng là viết. Khi nào tôi thấy cần phải viết thì sẽ dừng tất cả lại để cảm xúc được thăng hoa. Thậm chí công việc bề bộn, bận rộn mà nhiều khi vẫn muốn thoát ra để sống riêng cho nghệ thuật”.
Viết chậm, và ít. Tự nhận mình rất khó tính khi viết. Thế nhưng, hầu như tác phẩm nào của Nguyễn Nam khi ra mắt đều có một chỗ đứng nhất định và được công chúng đón nhận nồng nhiệt. Không chỉ vậy, có thể nói, anh còn chắp cánh cho nhiều ca sĩ khi thể hiện những sáng tác của mình. Cơ hội để Phương Thanh thật sự được biết đến phải kể đến ca khúc Xa rồi mùa đông, Đàm Vĩnh Hưng nhận nhạc sĩ Nguyễn Nam “là người cha thứ hai, cho tôi nhiều cơ hội nhất trong những ngày gian khó”, còn ca sĩ Hồng Hạnh nhận giải thưởng Mai vàng khi thể hiện Tình ca cho em, định hình nên “thương hiệu” Người đàn bà xõa tóc hát tình ca trong lòng giới yêu âm nhạc…
TRĂN TRỞ VỚI ÐỀ TÀI NGƯỜI MẸ
Âm nhạc của Nguyễn Nam, theo anh, được công chúng yêu mến là bởi sự chân thực. Những bài hát của anh xuất phát từ câu chuyện, trải nghiệm, xúc cảm từ cuộc sống, từ đời thật của anh và bạn bè. Do vậy, khi viết nhạc, ngôn từ anh sử dụng thường đơn giản, không cao siêu. Đó là lý do các sáng tác của anh thường dễ nghe và cũng không “kén” người thể hiện. Trong hầu hết sáng tác của mình, Nguyễn Nam nói anh thích nhất bài hát Khung trời đại học do hoa hậu, ca sĩ Thùy Lâm thể hiện thành công nhất. Bởi theo anh: “Sự chân chất, gần gũi của ca từ trong bài hát này là do tôi cố ý viết. Đó chính là bản chất trong sáng của sinh viên và những sinh hoạt của họ trên giảng đường, nhà trường”. Anh kể: “Làm việc ngay bên ngôi trường ngày xưa tôi từng học (Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn, nay là Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh, kế bên Đài Truyền hình TP Hồ Chí Minh - PV), mỗi ngày tôi đi làm, “không khí” của giảng đường gợi lên trong tôi nhiều kỷ niệm về thầy cô, bạn cũ. Hoài niệm này trở thành sự trăn trở, ấp ủ để tôi viết nên ca khúc này”. Lắng nghe Khung trời đại học của anh, khán giả như sống lại từng kỷ niệm của những năm tháng trên giảng đường. Theo nhạc sĩ, đây có lẽ là lý do giúp anh có được một đời sống tâm hồn phong phú, nhiều cảm xúc để từ đó viết nên những tác phẩm có chất lượng, mang đậm dấu ấn riêng…
Sau thành công của Xa rồi mùa đông, Dòng sông và tiếng hát… mới đây, nhạc sĩ Nguyễn Nam lại “tái ngộ” người yêu nhạc bằng ca khúc Hà Nội - Tôi và em, nhân kỷ niệm thủ đô 1.000 tuổi. Tuy nhiên, trăn trở “thường trực” trong lòng nhạc sĩ lại chính là đề tài về mẹ. Anh cho hay: “Mấy mươi năm theo nghề sáng tác, tôi chưa từng viết ca khúc nào về mẹ. Và có lẽ chưa bao giờ đề tài mẹ thôi thúc, day dứt tôi nhiều như lúc này”. Mẹ của anh đã không còn khỏe. Anh thổ lộ: “Tôi muốn viết về mẹ bằng sự biết ơn và tất cả nỗi lòng của một người con nên lần nào viết xong tôi cũng thấy không vừa lòng và… xé bỏ”. Sự nghiêm khắc và khó tính với chính mình khi viết, với nhạc sĩ Nguyễn Nam, xuất phát từ quan niệm một tác phẩm muốn thành công, có chỗ đứng thì không chỉ người nhạc sĩ khi viết xong phải cảm thấy bằng lòng mà công chúng còn hiểu, đồng cảm và hòa mình vào tác phẩm đó.
TUYẾT DÂN
