Tối 17/4, đêm chung kết Liên hoan dân ca Việt Nam lần thứ 4 năm 2011 khu vực Nam Trung Bộ do VTV Phú Yên tổ chức diễn ra sôi nổi tại Nhà hát Sao Mai, TP Tuy Hòa. Đông đảo người yêu những làn điệu dân ca đã nao nức về thưởng thức.

Tiết mục Tâm tình kết sui gia - đoàn Quảng Ngãi - Ảnh: K.CHI

Trong lời phát biểu chào mừng đêm chung kết liên hoan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Kim Anh cho biết: “Khu vực Nam Trung Bộ không chỉ là vùng đất kiên cường, anh dũng trong đấu tranh cách mạng giành độc lập tự do cho Tổ quốc, mà nơi đây còn là cội nguồn của những làn điệu tuồng, dân ca bài chòi, hò bá trạo, cồng chiêng phong phú; những điệu múa, lời ru nồng nàn tình cảm, những trường ca, sử thi đặc sắc mênh mông hòa quyện trong tiếng kèn đá, đàn đá vang vọng sôi nổi từ ngàn xưa… đã thắm sâu vào tâm hồn mỗi người dân, chứa đựng biết bao giá trị văn hóa truyền thống giàu bản sắc”.

Đến với liên hoan này, gần 100 nghệ nhân của 8 tỉnh đã mang đến 16 tiết mục dân ca với những làn điệu truyền thống của đồng bào trong khu vực đã được các nghệ nhân trình diễn một cách say mê. Nếu như các đoàn Bình Thuận, Ninh Thuận trình diễn làn điệu hát Ka Thành, hát lễ khoản đãi vua đặc trưng của dân tộc Chăm, thì các tỉnh Quảng Ngãi, Phú Yên, Quảng Nam… lại rất đặc trưng với những làn điệu hát giao duyên, đối đáp, những câu hò, điệu lý như: Lý bán quán, Lý vãi chài (Đà Nẵng), Hò đẩy ghe (Phú Yên), Hát đối đáp (Quảng Nam)… Các tiết mục được trình diễn đã thể hiện sự phong phú, đa dạng của âm nhạc dân gian ở vùng đất này. Đặc biệt, những làn điệu dân ca cổ của bà con dân tộc thiểu số với những lời hát chân chất, giản dị do các nghệ nhân trình bày đã nhận được nhiều tràng pháo tay tán thưởng của người xem. Ai cũng thích thú với các tiết mục hát đối đáp, song ca của các đôi nghệ nhân Hồ Văn Dinh, Hồ Thị Don, dân tộc Cadoong (Quảng Nam) với lời khuyên con cháu nghe lời dạy dỗ của ông bà, đừng ham chơi mà bỏ bê việc học hành; hay như tiết mục Tâm tình kết sui gia - làn điệu ca chôi (dân ca H’rê) của đoàn Quảng Ngãi, nói lên mong muốn của hai bên sui gia để cho con cháu được kết đôi nên nghĩa vợ chồng một cách hạnh phúc trọn vẹn; hay như các tiết mục Hát giao duyên - dân ca Chăm H’roi (Phú Yên), Giao duyên tìm bạn - dân ca Cor (Quảng Ngãi)… dò ý nhau để mong có thể kết bạn tâm giao, nên nghĩa vợ chồng… đã khiến cho liên hoan thêm nhiều màu sắc.

KHÔNG CHỈ LÀ MỘT CUỘC CHƠI

Những làn điệu dân ca cổ được thể hiện bởi các nghệ nhân, từ mái đầu bạc đến mái đầu xanh. Họ hát bằng tình yêu dân ca sâu đậm, với lời hát, giọng hát mộc mạc và có sự bổ trợ những nhạc cụ dân tộc độc đáo. Họ đến với liên hoan, không đơn thuần để giao lưu văn nghệ dân gian, mà còn thể hiện ý thức gìn giữ và bảo tồn vốn quý của dân tộc. Nghệ nhân Phạm Văn Nguyên, dân tộc H’rê (Quảng Ngãi) cho biết: Năm nay tôi đã hơn 70 tuổi. Tôi biết hát dân ca của đồng bào mình từ nhỏ, vì ở buôn làng, những lúc xong việc nương rẫy, bà con lại ngồi với nhau, đem những giai điệu, lời ca, điệu múa của mình để nói chuyện với nhau. Đây là lần đầu tiên tham dự liên hoan dân ca, tôi rất thích vì được gặp gỡ được nhiều người có cùng sở thích như mình. Nghệ nhân Hồ Văn Dinh, dân tộc Cadoong (Quảng Nam) nói: “Ở nhà tôi cũng hay hát cho con cháu nghe những bài hát này, tôi dạy cho thế hệ sau biết giữ gìn những bài hát truyền thống của đồng bào mình, để mà sau này còn tiếp tục phát triển lên chứ lớp chúng tôi không còn nữa thì ai mà dạy chúng”.

Theo đánh giá của Hội đồng Nghệ thuật, liên hoan đã phát hiện ra được một vài làn điệu dân ca đặc sắc, các đoàn đã cố gắng bám sát mục tiêu, sưu tầm, khai thác và trình bày những làn điệu dân ca nguyên thể. Những làn điệu này chứa đựng tình yêu quê hương, đất nước, truyền dạy con cháu làm người có ích cho đất nước. Liên hoan chắc chắn sẽ còn tiếp tục lâu dài, bởi vì dòng chảy dân ca chắc chắn sẽ còn mãi trong dân gian.

HOÀNG LÊ