Đời có cần “định nghĩa” không? Xin thưa đời không cần “định nghĩa” nhưng từ xưa đến nay nhân loại vẫn “cố hiểu” đời là gì. Nhà văn Nguyễn Đông Thức vừa ra mắt Đời tập 2 sau thành công của Đời tập 1.
Nhà văn Nguyễn Đông Thức với hai tập truyện ngắn cùng mang một chữ Đời (NXB Trẻ và Tủ sách Tuổi Trẻ) đã đặt ra và trả lời câu hỏi “đời là gì?” qua từng lát cắt truyện ngắn. Nhà văn Nguyễn Đông Thức tạm lý giải: “Đã có nhiều định nghĩa về danh từ chung ngắn gọn mà “hoành tráng” này. Tôi thích nhất một câu đơn giản của người Pháp, đi kèm một cái nhún vai: C’est la vie! (Đời là thế!). Có thể áp dụng trong mọi trường hợp, không giải thích mà là giải thích cho tất cả mọi sự rắc rối, phức tạp của cuộc sống. Đời là muôn mặt, đầy chuyện bất ngờ…”.
Nhà văn Nguyễn Đông Thức.
Vâng, “đời là thế!” tưởng rằng bao quát hết nhưng “là như thế nào?”. Thì đây, trong 12 truyện ngắn của Đời tập 2, mỗi truyện chỉ đặt tên bằng một chữ lần lượt “góp thêm định nghĩa” và trả lời câu hỏi “đời là gì?”.
Đời là Giấy! Vậy Giấy là gì? Giấy - như ai cũng biết - dùng để cho học trò tập viết, dùng để người yêu tỏ tình qua những cánh thư, dùng để in báo thông tin thời sự, dùng để in sách chuyển tải tri thức… Nhưng truyện Giấy trong Đời còn dùng để bán. Tất nhiên, có người mua thì hẳn nhiên có người bán. Giấy được bán trong Đời không phải “dùng để” cho các mục đích vừa nêu. Giấy ở đây là “giấy phép”. Mà, giấy phép cũng chưa “có giá” bằng chữ ký của người có thẩm quyền trên mảnh giấy đó. Trong truyện Giấy, bà vợ của ông sếp có quyền “ký phép” tỉnh bơ nói với “khách hàng” cần xin giấy phép: “Tôi xin nói rõ: Chúng ta đều bình đẳng như nhau. Ở đây không hề có chuyện tham ô, hối lộ. Anh là nhà sản xuất, làm ra hàng hóa. Anh làm ra cái gì thì có quyền bán cái đó để lấy tiền bỏ túi, nuôi vợ nuôi con, đúng không?(...) Ông chồng tôi làm ra… giấy, thì cũng có quyền bán giấy, y như các anh bán hàng hóa của mình”.
NXB Trẻ và Tủ sách Tuổi Trẻ vừa ấn hành tập truyện ngắn Không quên của nhà văn Nguyễn Đông Thức. Đây là cuốn sách xuất bản nhân dịp kỷ niệm 35 năm ngày thành lập lực lượng thanh niên xung phong TP Hồ Chí Minh (28/3/1976-28/3/2011). Được biết, Không quên là tập truyện duy nhất xuất bản nhân sự kiện này. Không quên tập hợp 19 truyện ngắn viết về thanh niên xung phong - 19 truyện như lứa tuổi mười chín đôi mươi vậy. Đọc Không quên, độc giả sẽ gặp lại không khí sôi nổi của thanh niên một thời. Và nhà văn Nguyễn Đông Thức chính là người trong cuộc của lực lượng thanh niên xung phong ngày nào. Nói như cách nói của ông về một thời: “sẵn sàng đi bất cứ đâu, làm bất cứ việc gì, một cách tận tụy, hết lòng…”.
Nhà văn Nguyễn Đông Thức “cam kết”: “Câu chuyện này tôi viết gần như đúng 99% những gì được nghe kể từ một ông bạn là doanh nhân (…) Câu nói gây ấn tượng nhất với tôi là từ quan bà: Ông chồng tôi làm ra… giấy, thì cũng có quyền bán giấy, y như các anh bán hàng hóa của mình. Tôi không nghĩ có nhà văn nào có thể sáng tác được câu nói trứ danh này”.
Đời chỉ có thế thôi ư? Xin thưa, Đời còn dài còn dài. Câu chuyện mang tên Đau cũng khiến nhiều người giật mình. Đoạn “nối dài” của truyện Đau, nhà văn Nguyễn Đông Thức dẫn lời bà Nguyễn Thị Nga, Giám đốc Trung tâm phân tích AND và công nghệ di truyền. Bà Nga cho biết khoảng 90% khách hàng của trung tâm là đàn ông, đến từ mọi miền đất nước. 100% số đàn ông này muốn biết đứa con họ đang nuôi hoặc sắp nuôi có phải con thật của mình không. Kết quả cho thấy, có tới 30% các ông bố đi xét nghiệm đang nuôi con… giùm người khác. Nhà văn cho biết: “Tôi đọc được thông tin oái ăm này, bỗng nổi hứng viết nên truyện Đau. Đúng như lời của một nhân vật trong truyện, “chỉ có bà ngoại mới chắc chắn mình là… bà ngoại ruột, còn từ ông bà nội đến ông ngoại đều… hên xui!”.
Bìa tập truyện ngắn Đời 2.
Đây có thể là một truyện mà hình bóng của nó là chuyện “ông ăn chả bà ăn nem”. Nhưng người viết bài này hiểu được thêm một ý khác muốn gửi gắm của nhà văn. Tôi bỗng thấy “tội nghiệp” cho nhiều ông bố khoái đẻ con trai để “nối dõi tông đường”. Chính vì cái “văn hóa con trai” đã nảy sinh nhiều hệ lụy và thậm chí bi kịch cho nhiều gia đình. Đọc xong Đau, có lẽ nhiều ông sẽ nghĩ lại, rằng con trai hay gái không quan trọng, miễn là không “nuôi giùm con người khác” một cách bất đắc dĩ.
Nhà văn Đoàn Thạch Biền sau khi đọc Đời, nhận định ngắn gọn: Đời như ly rượu cocktail. Mỗi người đọc Đời có mỗi cách để tự tay pha chế ly cocktail cho riêng mình: ngọt ngào hay cay đắng.
Năm 2008, NXB Trẻ và Tủ sách Tuổi Trẻ đã ấn hành Đời - được nhà văn viết sau một cơn bạo bệnh. Năm 2009, Đời được tái bản khiến nhà văn “phấn khích” viết tiếp Đời tập 2. Sau hai tập Đời, Nguyễn Đông Thức cho biết ông dừng lại để theo đuổi một dự án tiểu thuyết dài hơi đã ấp ủ từ lâu. Đến nay, nhà văn Nguyễn Đông Thức đã in 5 tập truyện dài, 3 tập truyện vừa, 13 tập truyện ngắn cùng 25 kịch bản được dựng thành phim và 3 kịch bản sân khấu. Ngoài sáng tác, Nguyễn Đông Thức còn là nhà báo thâm niên ở Báo Tuổi trẻ TP Hồ Chí Minh từ khi báo này mới được thành lập. Sức viết của ông thuộc hàng “lực điền” của làng văn nước ta.
LÝ CƯỜNG
