Tuổi thơ tôi dân đồng quen lội ruộng, mê tôm cua cá ốc. Đồng làng tôi nhiều ruộng trũng, quanh năm có nước nên không chỉ đặc rật tôm cá mà còn có rất nhiều ốc bươu đen.
Tôm cá dành phần người lớn. Lũ nhỏ chủ yếu rủ nhau đi mò ốc bắt cua. Bắt cua hay dính tai nạn cua kẹp đứt tay chảy máu. Đi bắt ốc khoái hơn bởi những sự cố nói trên hầu như không có. Con ốc bươu đen hiền lành chẳng thể làm gì hại ai ngoài mỗi một cách tự vệ: khép vỏ, buông mình cho rơi tõm xuống nước, hy vọng trốn sau lớp bùn đen. Bắt ốc bươu đen phải đi ban đêm. Đêm mát trời, ốc ngoi lên bò đi ăn, đi đẻ trứng chứ không trốn kỹ dưới bùn như ban ngày nắng gắt. Đi đêm phải cần đuốc. Đuốc hơi kềnh càng khó cầm nên phải đứa cầm soi đứa bắt, khi nào chán thì đổi phiên.
Ngày xưa đồng chỉ rặt giống ốc bươu đen, chưa có thứ ốc bươu vàng di thực từ nước ngoài vào phát triển tràn lan như bây giờ. Đồng trũng, nguồn thực vật phù sinh nuôi sống ốc bươu nhiều nên con nào con nấy mập mĩm. Những chú ốc bươu đen trũi, chậm chạp và ngờ nghệch, nghe tiếng động còn huơ huơ râu chưa kịp hiểu chuyện gì đã thấy mình… bị nhấc bổng lên, lia bộp gọn vào lòng giỏ! Đi bắt, gặp hôm ốc ra nhiều, hai đứa chỉ lòng vòng lượm độ hơn tiếng đồng hồ là giỏ đầy nhóc…
Ốc bắt về chưa ăn được ngay mà phải đem rộng (ngâm) vào nước lã hoặc nước vo gạo độ một, hai hôm. Thay nước vài lần cho ốc nhả hết chất bẩn trong ruột sau đó mới rửa sạch, chế biến món ăn. Ngày nhỏ tôi mê món ốc bươu đen nấu canh chua. Ốc được mẹ dùng sống dao đập vỡ phần đít, lôi bỏ đoạn ruột cùng, phần thân ốc còn lại được mang nấu canh cả vỏ. Nấu chín, nắp đậy miệng ốc sẽ tự động rơi ra, chỉ cần dùng đũa khoắng vào trong sẽ lôi ra nguyên phần thịt ốc chín vàng lườm. Thịt ốc bươu đen ăn ngọt, giòn chứ không bấy, nhạt như thịt ốc bươu vàng.
Nhớ ngày còn bé tí, mỗi lần mẹ mua ốc bươu về nhốt trong thau, đường nào tôi với anh Năm cũng lén nhỏn vài chú ốc to nhất… đem nướng! Chỉ cần cạy bỏ nắp đậy, cho vào ruột ốc muỗng mắm, nhúm tiêu và đặt lên than hồng. Lắng tai nghe tiếng ốc reo khe khẽ cho đến lúc nước trong lòng ốc khô rặt là thịt ốc chín, tỏa quyện mùi mắm, mùi tiêu thơm lừng. Dùng nỉa nhọn nạy nguyên ruột ốc chín vàng nghi ngút hơi thơm ra mà thưởng thức. Ngon, nhưng mà… ăn vụng. Bởi nếu mẹ bắt được đường nào cũng bị quát: Ốc dơ mà đem ăn, coi chừng nhiễm bệnh! Mẹ mắng vậy nhưng lần sau có ốc vẫn cứ lén đem nướng không chừa bởi rất mê món ốc bươu. Cái máu mê còn theo tôi tới lúc lớn. Lâu lâu vẫn dặn vợ đi chợ gặp ốc bươu nhớ mua về nấu canh chua hoặc hấp sả gừng đổi bữa…
Giờ thì đồng ruộng toàn ốc bươu vàng chiếm lĩnh. Muốn ăn ốc bươu đen chỉ còn cách đi mua ốc nuôi. Tiếc và nhớ ký ức một thời cùng những chú ốc bươu đen…
Y NGUYÊN
