Nhà văn Nguyễn Trí vừa đoạt giải nhất tiểu thuyết trong cuộc thi văn chương được ví như một cú hích lịch sử, giải thưởng dành cho quán quân lên đến 300 triệu đồng. Bạn văn mừng cho Nguyễn Trí, bởi ông là một nhà văn có thân phận khá đặc biệt, đã trải qua vô số công việc lao động chân tay cực nhọc. Những trang viết của ông ngồn ngộn chất liệu từ cuộc sống mặn chát mồ hôi.

Chân dung nhà văn Nguyễn Trí do họa sĩ Lê Sa Long vẽ

Báo Phú Yên vừa phỏng vấn tác giả Bãi vàng, đá quý, trầm hương; Ma lực của cội nguồn; Ngoi lên từ đáy...

Vừa đi vừa đọc

* Chúc mừng nhà văn đoạt giải nhất tiểu thuyết cuộc thi Sáng tác văn học về công nhân, công đoàn! Nhà văn có thể chia sẻ với bạn đọc những cảm xúc khi ông bước lên sân khấu Nhà hát Lớn Hà Nội nhận giải nhất dành cho tiểu thuyết “Hoa xương rồng”?

- Tôi đã hồi hộp, đã xúc động trước đó cả tuần, khi ban tổ chức cuộc thi thông báo tôi có giải và là giải có số, dù không biết số mấy. Nhưng tôi mơ một giải ba. Nhà văn vốn nghèo. Tôi thì trừ nghèo còn nợ nần như chúa Chổm. Có trăm triệu tôi sẽ giải quyết được một phần nợ “thâm niên”.

Vì thế, khi nghe người dẫn chương trình công bố giải nhì mà không có tên mình, tôi… thật không tưởng tượng nổi. Tôi lên sân khấu Nhà hát Lớn lâng lâng như đi trên mây.

* Được biết ông viết “Hoa xương rồng” chỉ hơn 1 tháng. Làm sao mà chữ nghĩa có thể tuôn ra tràn một quyển tiểu thuyết chỉ trong ngần ấy thời gian, thưa ông?

- Ngày của tôi bắt đầu từ 1 giờ sáng, 7 giờ tối tôi đã ngủ - phải viết 2.000 từ. Có vấn đề thì có ngày tôi viết trên con số quy định. Hoa xương rồng 70.000 từ thì 35 ngày đâu có chi lạ. Tôi không bao giờ viết hết cái ý đã định, luôn giữ cho mình vấn đề cho ngày hôm sau, nên khi mở máy là tôi có cái để tiếp tục.

* Với ông, cuộc thi Sáng tác văn học về công nhân, công đoàn có ý nghĩa như thế nào?

- Tôi cho rằng, đề tài và giá trị lớn của giải thưởng là một cú hích lịch sử, đánh thức những người đã từng coi việc đọc sách là thú vui tao nhã, đầy trí tuệ nhưng - không nhiều thì ít - đang ảnh hưởng bởi văn hóa nghe - nhìn và mạng xã hội mà quên đọc sách. Chính giá trị của giải thưởng đã khơi dậy - ít nhất là với tôi - phải vừa đi vừa đọc.

Không đi để tiếp cận và không đọc để xem những tác giả khác viết gì, nghĩ gì về giai cấp công nhân là không thấu tình, bởi không thể ngồi trong phòng khách với máy lạnh, xem ti vi hay laptop, điện thoại mà có thể thấu hiểu tâm tư tình cảm của người công nhân đang lao động trong nhà máy hoặc công trường.

* Nhà văn muốn gởi gắm điều gì qua tiểu thuyết “Hoa xương rồng”?

- Xương rồng là biểu trưng của sự mãnh liệt trong đức tính của con người. Dù có trải qua bao nhiêu khó khăn, thử thách vẫn bền bỉ vượt qua, đâm chồi và nở hoa...

Bìa tiểu thuyết “Hoa xương rồng” của nhà văn Nguyễn Trí. Ảnh: N.T

“Nhà văn phải đi tìm chân thiện mỹ để cống hiến cho đời”

* Báo chí vừa nhắc lại: Hơn 10 năm trước, trong một phiên tòa đẫm nước mắt, ông đã xin giảm án cho kẻ giết con gái mình. Văn chương hay chính cuộc đời đã làm cho ông mở lòng khoan dung và tha thứ?

- Tôi không nhắc lại chuyện này nữa, nhắc lại dễ sa vô kể lể. Tôi trong bóng tối nhiều hơn ngoài ánh sáng nên nhận ra nhiều điều, trong đó có câu “Đem đạo nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân mà thay cường bạo”. Phật dạy: “Lấy oán báo oán, oán chất chồng”.

YÊN LAN (thực hiện)