Có những nỗi nhớ rất lạ, như một chiều nắng phố thị hắt nóng bao trùm cả không gian, tôi ngồi bó gối với nỗi nhớ mênh mang quê nhà, về những chén canh rau tập tàng ngọt lành mẹ nấu. Những lúc ấy, tim rôi run lên khe khẽ, lòng xao xuyến chộn rộn không ngừng và những thước phim cũ ngọt ngào như cổ tích bỗng ùa về lặng lẽ, chân thực đến đắm say.
Tôi còn nhớ như in, trong thước phim ký ức diệu kỳ có hình bóng dịu dàng của mẹ, sáng sớm cắp cái rổ ngang hông đi dọc khu vườn tìm hái những loài rau tập tàng. Nói là rau tập tàng nhưng thực ra chúng đều có tên rõ ràng nhưng chỉ là ít được mang ra trao đổi bán mua nên người dân quen gọi như vậy. Buổi sáng sương còn chưa tan, lúng la lúng liếng trên tán lá xanh ngời, mẹ cúi xuống và chọn những cọng rau non và mượt nhất. Này là rau sam phơn phớt tím, rau dền xanh non, rau núi có lá hình thoi nhọn hoắt, còn rau tàu bay thì lại ngạo nghễ vươn thẳng cao vút. Loanh quanh khu vườn một lúc mẹ đã có ngay một rổ rau ngon lành. Chẳng cần mẹ nói, tôi đã đoán ngay trưa hôm đó sẽ có món canh rau lẫn hay còn gọi là canh rau tập tàng. Trong đầu tôi cũng đã quá quen thuộc với cách mẹ rửa từ lá rau, xắt thật nhỏ cho vào nồi nước sôi sùng sục và nêm nếm muối, bột ngọt.
Canh rau tập tàng trở thành món ăn của mọi người mọi nhà hay nói đúng hơn là của nhà nghèo ngày ấy. Ngày hai bữa, mâm cơm đạm bạc lúc nào cũng có chén canh rau tập tàng. Bữa cơm ngày ấy đơn giản như chưa bao giờ đơn giản hơn thế. Một món mặn thường là cá dưới ao kéo lên hoặc ngoài đồng cha bắt được. Nhưng không được thường xuyên. Món chủ đạo vẫn là canh rau tập tàng ngoài vườn mẹ hái. Mẹ kể thời tôi sinh ra vẫn chưa đói khổ bằng thời ông bà cha mẹ ngày xưa. Thời đó chẳng có cơm trắng mà ăn, chỉ được ăn bắp độn khoai hoặc sắn. Còn đến thời của tôi vẫn có chút cá, chút tôm, thi thoảng mẹ còn mua được dăm ba lạng thịt heo ngoài chợ…
Loài rau tập tàng mọc dại, có cây chẳng cần ươm giống cũng chẳng cần tưới tắm. Đến mùa chúng tự mọc, tự ra hoa, hạt rụng xuống đất đợi ngày mọc mầm rồi lớn lên. Đôi lúc tôi tưởng tượng chúng như những đứa trẻ con nhà nghèo, tự khắc vượt qua số phận mà vươn lên trong cuộc sống. Bốn chị em chúng tôi học từ những gian khó, chắt chiu từ tình thương yêu của cha mẹ và những bữa cơm nhà nghèo với canh rau tập tàng mà vững chãi bước vào đời. Sau này lớn lên tôi nhận ra nhờ có những bữa cơm gian khó như vậy mà chị em tôi mới có được như ngày hôm nay…
MAI HOÀNG
