Tối 21/4, tỉnh Phú Thọ trọng thể tổ chức Khai mạc Lễ hội Đền Hùng - Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ 2023 và Kỷ niệm 20 năm Công ước 2003 của UNESCO và Liên hoan Di sản Văn hóa phi vật thể Việt Nam được UNESCO ghi danh.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà phát biểu tại lễ khai mạc. Ảnh: TTXVN

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Trưởng Văn phòng đại diện UNESCO tại Việt Nam Christian Manhart; đại diện các tổ chức quốc tế; lãnh đạo Bộ VH-TT&DL và lãnh đạo một số tỉnh, thành phố dự lễ.

Tại lễ khai mạc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Con người có tổ, có tông/Như cây có cội, như sông có nguồn". Truyền thống đạo hiếu đó đã được đúc kết qua hàng nghìn năm, để đến ngày này, triệu triệu con tim Việt Nam trong và ngoài nước cùng hướng về đất Tổ thiêng liêng, nơi khởi nguồn Tổ quốc để thành kính tưởng nhớ công ơn dựng nước của các Vua Hùng.

Trưởng Văn phòng đại diện UNESCO tại Việt Nam Christian Manhart phát biểu tại lễ khai mạc. Ảnh: TTXVN

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương thể hiện lòng tự hào về cội nguồn và khát vọng thống nhất, minh triết độc đáo của quốc gia, dân tộc Việt Nam, gắn liền truyền thống nông nghiệp lúa nước, ý chí tự cường và tinh thần đoàn kết chống ngoại xâm, thiên tai, làm nên sức mạnh Việt Nam. Với ý nghĩa đó, cùng với 14 giá trị văn hóa phi vật thể tiêu biểu, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã được UNESCO vinh danh là Di sản phi vật thể của nhân loại.

Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm 2023 với chủ đề “Linh thiêng nguồn cội - Đất Tổ Hùng Vương” là nơi hội tụ của các tinh hoa di sản văn hóa của mọi miền Tổ quốc, sẽ mang đến cho du khách và nhân dân hành hương về với cội nguồn đất Tổ những trải nghiệm sâu sắc, để hiểu thêm, yêu hơn và càng tự hào về đất nước, văn hóa, con người Việt Nam.

Tiết mục nghệ thuật chào mừng trong đêm khai mạc Lễ hội Đền Hùng và kỷ niệm 20 năm Công ước 2003 của UNESCO. Ảnh: TTXVN

Đặc biệt, lễ hội là dịp nhìn lại chặng đường 20 năm Việt Nam là thành viên có trách nhiệm trong triển khai các Chương trình hành động về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể. Các di sản văn hóa Việt Nam tiếp tục được bảo tồn và lan tỏa hệ giá trị bản sắc, nhân văn; góp phần đưa văn hiến Việt Nam cùng tỏa sáng trong dòng chảy văn minh của thế giới.

Với 15 di sản phi vật thể đã được UNESCO ghi danh, Việt Nam là một trong số những quốc gia giàu tài nguyên văn hóa cộng đồng hết sức độc đáo trên thế giới. Các di sản văn hóa này cùng với hệ giá trị đậm đà bản sắc đã được hun đúc, định hình nên hồn cốt dân tộc qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước, giữ nước với bao thăng trầm.

Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm đầu tư nguồn lực cho nghiên cứu, phục hồi, phục dựng và trùng tu các di sản văn hóa; kêu gọi con cháu dòng máu Lạc Hồng trên mọi miền Tổ quốc cũng như đồng bào ta ở nước ngoài cùng chung tay, góp sức phát huy các giá trị tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và các di sản phi vật thể khác.

Để khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, tạo nên sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, cần tiếp tục tập trung hoàn thiện chủ trương, chính sách, tạo môi trường thuận lợi để thúc đẩy, thu hút các nguồn lực xã hội cho phát triển văn hóa, đưa tài nguyên văn hóa trở thành nguồn lực phát triển đất nước; nghiên cứu, hoàn thiện hệ giá trị văn hóa quốc gia và con người Việt Nam, phát huy thuần phong mỹ tục, truyền thống tốt đẹp Việt Nam cùng với tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.

Biểu diễn nghệ thuật Xòe Thái tại lễ khai mạc. Ảnh: TTXVN

Phó Thủ tướng đề nghị tiếp tục xây dựng và triển khai Chương trình tổng thể mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam; thực hiện kiểm kê di sản văn hóa và dữ liệu hóa di sản văn hóa; lập bản đồ di sản trên nền tảng số nhằm bảo tồn các giá trị, di sản văn hóa, phục vụ phát triển kinh tế số; đầu tư nguồn lực nhà nước, thu hút nguồn lực xã hội để bảo tồn, tôn tạo, phục dựng và phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể đồ sộ, phong phú, đa dạng; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nghiên cứu cơ bản về văn hóa, cán bộ văn hóa tầm chiến lược, văn hóa nghệ thuật đỉnh cao; chương trình giáo dục văn hóa, nghệ thuật trong nhà trường các cấp.

Đánh giá cao và biểu dương tỉnh Phú Thọ trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa tiêu biểu, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ VH-TT&DL, UBND tỉnh Phú Thọ đảm bảo các điều kiện tốt nhất để các nghệ sĩ, nghệ nhân dân gian có không gian sáng tạo, biểu diễn; để du khách có thời gian trải nghiệm, khám phá những giá trị văn hóa dân tộc, đồng thời để đưa hình ảnh Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế. Phó Thủ tướng mong muốn UNESCO, các tổ chức quốc tế và đối tác tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong bảo tồn, công nhận, vinh danh các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể.

Ông Christian Manhart, Trưởng Văn phòng đại diện UNESCO tại Việt Nam, cho biết UNESCO vui mừng vì Chính phủ Việt Nam đề cao tầm quan trọng của việc phát huy mọi khía cạnh văn hóa nhằm góp phần thúc đẩy kinh tế; đồng thời chúc mừng Việt Nam là thành viên thứ 2 trúng cử vào Ủy ban liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể. Với thành công này, Việt Nam đang đảm nhận những vai trò quan trọng trong hầu hết các hoạt động của UNESCO và có thể chia sẻ bài học thành công của mình với các quốc gia khác trong lĩnh vực văn hóa.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Bùi Văn Quang, lễ hội là dịp các nghệ nhân dân gian trình diễn, thực hành, tôn vinh các tinh hoa di sản nhằm lan tỏa mạnh mẽ đến cộng đồng. Liên hoan Di sản Văn hóa phi vật thể lần này được tổ chức vào đúng vào dịp kỷ niệm 20 năm thực hiện Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể. Đây là dịp khẳng định những nỗ lực, cố gắng trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị các di sản; đồng thời khẳng định Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong quá trình thực hiện Công ước.

Chương trình nghệ thuật khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm 2023 với chủ đề “Linh thiêng nguồn cội - Đất Tổ Hùng Vương” có sự tham gia biểu diễn của hàng trăm nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên chuyên nghiệp thuộc các đơn vị nghệ thuật của Trung ương và các địa phương, cùng lực lượng học sinh, sinh viên các trường phổ thông, đại học trên địa bàn TP Việt Trì.

Với tổng thời lượng 90 phút, chương trình được đầu tư xây dựng công phu, quy mô hoành tráng theo hình thức nghệ thuật tổng hợp, lấy ngôn ngữ và hình tượng nghệ thuật các di sản văn hóa làm chủ đạo. Âm nhạc, lời bình làm nhiệm vụ kết nối các tiết mục và diễn giải nội dung mang tính nghệ thuật cao, nổi bật không gian lễ hội, đậm nét văn hóa các vùng, miền.

Đặc biệt, buổi lễ khai mạc có sự tham gia của 100 nghệ nhân dân gian lớn tuổi và 90 học sinh tiểu học từ 4 phường Hát xoan nổi tiếng của Phú Thọ. Điều này thể hiện ý thức gìn giữ di sản, trao truyền di sản qua các thế hệ, gìn giữ bản sắc của dân tộc, thể hiện sự trường tồn của dân tộc, đó là niềm tự hào không chỉ của Phú Thọ mà của tất cả mọi người dân Việt Nam.

Cùng với đó, chương trình còn được kết cấu khéo léo với việc đan xen biểu diễn các di sản văn hóa nổi tiếng của Việt Nam, niềm tự hào của người dân Việt đã được UNESCO ghi danh như Hát then, Ca trù, nghệ thuật xòe Thái, Dân ca quan họ Bắc Ninh, Dân ca Ví - Dặm Nghệ Tĩnh, Nhã nhạc cung đình Huế, Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt, nghệ thuật Bài Chòi, Đờn ca tài tử, Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên….

Lễ hội Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm 2023 diễn ra từ ngày 20-29/4 (tức từ mùng 1-10/3 năm Quý Mão). Sự kiện đã được tỉnh Phú Thọ chuẩn bị kỹ lưỡng, đảm bảo phần lễ trang nghiêm, trọng thể, thành kính mang tính cộng đồng sâu sắc. Nhiều nghi lễ truyền thống sẽ được tổ chức trong suốt những ngày diễn ra lễ hội như Lễ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng; Lễ giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân; Lễ dâng hương Tổ Mẫu Âu Cơ; Lễ dâng hương tại các di tích thờ Hùng Vương và các danh nhân, danh tướng thời Hùng Vương trên địa bàn tỉnh; Lễ dâng hương của các huyện, thành, thị tại Đền Hùng; Lễ rước kiệu về Đền Hùng do các xã, phường, thị trấn vùng ven di tích tổ chức.

Các hoạt động phần hội được tổ chức vui tươi, lành mạnh, gắn kết chặt chẽ với du lịch, nhằm giới thiệu, quảng bá, tôn vinh những giá trị của di sản văn hóa độc đáo vùng đất Tổ, gồm Hội chợ Du lịch Tây Bắc năm 2023 và Liên hoan Văn hóa Ẩm thực Đất Tổ tại Khu Di tích lịch sử Đền Hùng; Hội chợ Triển lãm thương mại công thương vùng Đông Bắc và các Hội thi gói nấu bánh chưng, giã bánh dày; trình diễn đâm đuống, đánh trống đồng' triển lãm “Di sản Văn hóa, du lịch các vùng kinh đô Việt Nam;" biểu diễn Múa rối nước; trình diễn trang phục áo dài và xác lập kỷ lục Guinness Việt Nam; thi đấu các môn thể thao truyền thống.

Theo TTXVN/Vietnam+