Đi lễ chùa đầu năm đã trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân đất Việt mỗi khi tết đến, xuân về. Vào sáng mùng một tết, sau khi hoàn tất các nghi lễ cúng gia tiên, cả nhà tôi cùng bà con lối xóm thường rủ nhau đi lễ chùa đầu năm, cầu chúc một năm mới an lành, nhiều may mắn.
Quê tôi ở miền trung du phía Bắc, đồi núi san sát như bát úp. Làng xóm thường quần tụ dưới chân đồi. Từ nhà tôi đến chùa làng hơn một cây số, khoảng cách không xa nên mọi người đều đi bộ. Đường đến chùa là đường đất rộng chừng hai mét quanh co men theo chân mấy quả đồi. Dọc hai bên đường đến chùa là những vạt hoa dại đua nhau khoe sắc, cây cối đâm chồi nảy lộc, tiếng chim ríu rít trên cành. Đầu năm tiết trời ấm áp, đi chùa thật vui, người lớn vừa đi vừa trò chuyện, lũ trẻ con tụi tôi trong bộ quần áo mới chạy, nhảy lăng xăng lúc trước lúc sau.
Ngôi chùa làng quê tôi được xây dựng từ trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, tuy không lớn nhưng là ngôi chùa cổ, ở trong một không gian rộng rãi, xung quanh chùa sum suê cây cối. Có nhiều cây cổ thụ vài vòng tay người ôm mới xuể. Khung cảnh rêu phong cổ kính, mái ngói cong cong, nóc chùa có đắp rồng chầu nguyệt.
Ngày nhỏ lần đầu bước qua cửa chùa nơi có ông Thiện, ông Ác trấn giữ, lũ trẻ chúng tôi có cảm giác e dè, sợ hãi, nhưng sau nhiều lần viếng chùa cũng đã quen. Vào ngày đầu năm mới, không gian tĩnh mịch của ngôi chùa làng bỗng trở nên đông đúc, chùa được trang hoàng rực sáng ánh đèn cùng nến. Vào sâu bên trong, hương khói nghi ngút tỏa ra từ các ban thờ. Người đến chùa hầu như đều quen biết nhau vì người cùng làng, cùng xã. Mỗi người đi lễ chùa đầu năm với những mục đích khác nhau, người thì cầu tài, cầu lộc, người thì cầu duyên.
Có người đi chùa để xin chữ đầu năm hay xin những câu đối hay, có ý nghĩa để đem về nhà treo ở nơi trang trọng nhất, cầu nguyện năm mới mọi điều trong gia đình được tốt đẹp, hanh thông. Có lần tôi ngây ngô hỏi mẹ: Mẹ ơi mỗi năm đi chùa như vậy thì mẹ cầu xin điều gì? Mẹ nhìn tôi âu yếm và khẽ nói: Mẹ cầu sự bình an và sức khỏe cho gia đình mình. Cầu cho các con ngoan ngoãn và học giỏi để sau này bố mẹ được nhờ.
Thấm thoát đã gần 50 năm trôi qua, tôi lớn lên rồi đi công tác xa nhà từ đó, và tôi cũng đã định cư ở một nơi khác xem như quê hương thứ hai để gắn bó đời mình. Thi thoảng vài năm tôi có về quê thăm gia đình vào dịp tết, và sáng mùng một tết tôi cũng đi lễ chùa nhưng không có cha mẹ đi cùng vì nay ông bà tuổi cũng đã cao, sức khỏe không còn như trước. Đến chùa làng vẫn con đường ngày xưa nhưng giờ đã có nhiều đổi khác. Đường đã được đổ bê tông nên rộng rãi hơn, sạch sẽ hơn. Chỉ tiếc những hàng cây xanh, những vạt hoa dại hai bên đường ngày nào nay không còn nữa thay vào là những ngôi nhà khang trang, khu vườn ngăn tường lưới B40 khép kín dân cư.
Tôi chầm chậm rảo bước đến chùa làng thắp một nén nhang trước Tam Bảo, thầm thì xong lời khấn nguyện và bước đến từng ban thờ thành tâm chắp tay cúi đầu kính lễ. Rồi lặng lẽ ngồi trước Tam Bảo nghe tiếng kinh lúc bổng lúc trầm, cùng tiếng mõ đều đều, tất cả cứ như thực, như mơ. Sau những giờ phút tịnh tâm bên cửa Phật, tôi trở về ngôi nhà ấu thơ thân yêu của mình với một tinh thần thoải mái, tâm hồn thanh thản, những lo toan cuộc sống đời thường như tan biến, chỉ còn lại tình yêu thương vô bờ dành cho người thân và quê hương yêu dấu của mình.
NGUYỄN HOÀI SƠN
