Ngân đánh một giấc thật đẫy. Khi nàng choàng dậy căn phòng đã ngập ánh sáng. Trên bàn ăn chén đũa chổng chơ, thức ăn vương vãi. Nàng thở dài, ngao ngán: “Ông ấy lại say nữa rồi!”. Từ khi má nàng buồn tình theo ba nàng về cõi vĩnh hằng, nàng sống vất vưởng với người anh trai lầm lì như chiếc bóng. Vũ - anh trai nàng làm thợ xây, ngày nào cũng rời nhà từ sáng sớm đến tối mịt mới mò về, áo quần nhàu nhòe, lấm lem. Có nhiều hôm Vũ say chao nghiêng, bước vào nhà bằng đôi chân khuỳnh khoàng, quờ quạng, ăn uống lẻm thẻm rồi ngã khuỳnh xuống giường ngáy như sấm. Mỗi tháng anh nàng ném cho hai triệu đồng. Số tiền ít ỏi ấy tạm đủ trang trải cho cuộc sống đạm bạc của hai người. Ngày xưa, anh trai nàng thường chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn với nàng. Đến ngày má nàng mất, anh nàng đắm mình trong quán rượu, người hàng xóm phụ nhau đi tìm đưa về. Lúc ấy cơn uất ức dâng tràn, nàng gào lên khản giọng: “Anh là đồ vô dụng!”. Anh nàng bật khóc thảm thiết. Nàng không hiểu đấy là những giọt nước mắt hối hận, thương má, buồn tủi hay xấu hổ vì những lời sỉ vả của đứa em gái. Nàng đã nhiều lần xin lỗi anh trai, nhưng những lời thống thiết của nàng chẳng mảy may đánh động lòng trắc ẩn của Vũ. Đã từ lâu dường như anh nàng xem như không có sự hiện diện của nàng trong căn nhà xập xệ nằm trong con hẻm sâu hun hút này. Cuộc đời nàng sẽ mốc meo nếu như ngày ấy không gặp Tân.
Hồi đó, có người con gái tuổi mười tám, mặt hoa da phấn sáng nào cũng lẽo đẽo gánh cải ngồng ra chợ với mẹ. Con đường vắt ngang qua chợ Lõm như dải lụa màu sẫm có một ngôi nhà nhỏ, phía trước nhà bày bán gàu tole, thùng tole... Và lúc nào cũng có chàng thanh niên mặc áo cánh, ngồi gò lưng cắt tole, thi thoảng còn dập tole, đóng gàu chan chát. Một hôm đang ngồi bán rau, má Ngân bỗng trúng gió ngã nhoài trong lều chợ. Ngân lóng cóng chân tay, nỗi sợ hãi ập xuống người con gái mảnh mai khiến cô bệu bạo khóc. Trong khi người ta trơ mắt ra đứng nhìn thì Tân buông chiếc gàu tole đang làm dở, chạy đến bế thốc bà cụ sải chạy đến trạm y tế xã. Nghĩa cử của chàng thanh niên làm thợ thiếc khiến cho Ngân đem lòng cảm mến. Sáng nào trước khi bước vào chợ, nàng cũng đặt xuống thềm nhà của ân nhân bó rau, có khi vài trái cà, trái dưa lấy thảo. Không ngờ một hôm anh chàng thợ thiếc suốt ngày mặt mày lem luốc bỗng đóng thùng ăn diện như ông hoàng đủng đỉnh xách đôi thùng tưới nước đến nhà tặng cho cô gái bán cải ngồng. Ngân sững sờ: “Anh Tân đừng làm vậy. Anh mang đôi thùng về bán cho người ta”. Chàng trai cười nói tự nhiên như người trong nhà: “Thế bác và em ngày nào cũng tặng rau quả cho anh, anh đã trả lại lần nào chưa? Thôi đi cô bé, nhận cho anh vui nào!”. Ngân lúng túng không biết nên ứng xử ra sao thì mẹ cô cười hiền: “Thằng Tân đã có lòng như vậy, con không nên từ chối. Mời anh vào nhà uống nước đi con!” Rồi bà cụ quay sang Tân, giọng buồn buồn: “Phải chi bác có con trai ngoan như cháu thì bác yên lòng nhắm mắt”. Đến lúc ấy nàng mới lấy lại sự tự tin và cũng từ đó bắt đầu có sự xuất hiện thường xuyên của Tân trong ngôi nhà sâu hút ở con hẻm buồn tênh. Có một sách lược mà xưa nay con trai thường áp dụng là: muốn “cưa đổ” con gái thì trước hết phải gây được sự thiện cảm đối với những người trong gia đình cô ấy. Tân xin phép má của Ngân gánh nước tưới rau để xem đôi thùng tưới nước thế nào. Chiều thu buông lơi ánh vàng bàng bạc, có một gã con trai “đóng đinh” trong khu vườn của Ngân làm vỡ mộng lũ con trai hàng xóm. Nàng ỡm ờ cười: “Coi như em và má đã chấm anh, nhưng đừng chủ quan với anh Vũ”. Tân cười cầu an: “Hôm nào anh mang theo chai rượu ra mắt anh vợ tương lai. Đàn ông lúc lâng lâng ai cũng thơm thảo, phơi gan trải ruột, trừ thằng thủ đoạn”.
Buổi sáng. Nàng dậy sớm hơn mọi hôm. Lúc nàng ngồi ngoài thềm giếng giặt áo, miệng ư hử hát một bản tình ca thì anh nàng dắt chiếc xe đạp sườn ngang hoen gỉ như ông già tám mươi ra sân nhếch mép cười: “Hôm nay yêu đời dữ ha!”. Nói xong, anh nàng đi ngay. Nàng phì cười thầm nghĩ: “Hôm nay ông ấy đi xe đạp chắc là không dám nhậu say. Mong sao mỗi ngày ông ấy lên tiếng vài lần, nói gì cũng được mình đỡ thấy tẻ nhạt trong căn nhà chỉ có hai người”. Anh nàng không thể nào hiểu hôm nay lòng nàng tràn ngập niềm vui. Nàng chẳng muốn thổ lộ tin vui cho người anh hãm tài, ích kỷ, quanh năm không ngó ngàng gì đến nàng. Tân đến êm ru và hiền như chú mèo mướp: “Em nhắn anh đến có chuyện gì quan trọng lắm phải không? Hãy nói đi! Anh hồi hộp quá!”. Nàng cười giòn giã như đứa trẻ chơi trò ú tim: “Thế anh nghĩ gặp em là không quan trọng ư?”. Chàng cười lấp lém: “Thôi đi, đừng lẻo mép cô bé. Chuyện gì xảy ra nào?”. Nàng kéo chàng ngồi phịch xuống thềm nhà, mắt sáng lên: “Công ty vật tư y tế tỉnh nhận cấp học bổng cho em mỗi tháng ba triệu đồng để em học đại học y. Vui quá anh ơi!”. Chàng đét một cái lên đùi mình reo lên: “Trời ơi! Tốt quá! Em gặp vận đỏ rồi! Thế em đã cho anh Vũ biết tin vui chưa?”. Ngân cười chua chát: “Nói với cái ông anh ích kỷ đó làm gì hả anh? Có bao giờ ông ấy nghĩ đến chuyện cho em đi học đâu. Làm có đồng nào ông ấy bỏ vào tủ sắt khóa kỹ, chìa khóa tủ lúc nào ông ấy cũng giữ khư khư trong người như ông hội đồng trong vở cải lương “Đời cô Lựu”. Tân cười không thành tiếng: “Khi đàn ông quán xuyến tiền nong là lúc họ không còn tín nhiệm vào sự điều hành chi tiêu của phái yếu, hoặc ít ra họ thích sống tủn mủn cũng nên”. Ngân cười lạt: “Thế anh nghĩ Ngân không đáng tin hay anh Vũ không đáng kính?” Tân than thầm: Nguy to rồi! Khi không cưỡi lên lưng cọp. Trả lời cách nào để khỏi bị quy chụp đây? Đành hoãn binh thôi: “Em thừa biết anh luận theo lẽ thường tình?”. Nàng đổ quạu: “Ngay cả anh cũng nghi ngờ em!”.
Buổi tối. Anh trai nàng đi làm về chưa kịp giở mâm cơm, nàng đã đốp chát: “Từ đầu tháng tới tôi sẽ không còn là kẻ ăn chực của anh nữa. Tôi lên thành phố tự làm kiếm tiền để ăn học. Không có tôi, anh tha hồ rượu chè. Lúc làm có tiền anh hãy nghĩ đến lúc ốm đau. Anh mà ngã xuống thì chẳng có ai bên cạnh đâu”. Vũ nghe xong, đập tay xuống bàn đánh rầm một cái, giọng gầm gừ: “Bây giờ cô đủ lông đủ cánh rồi muốn đi đâu thì đi. Tôi mà còn nghe cô dạy khôn tôi bằng cái giọng xách mé đó nữa thì đừng có trách tôi ở ác!”. Nàng chạy ùa vào phòng đóng chặt cửa, ôm mặt khóc, còn anh trai nàng vắt chiếc áo sơ mi lên vai giận dữ bước ra cửa.
*
Buổi trao học bổng cho Ngân diễn ra đơn sơ và chóng vánh. Ông giám đốc công ty trạc tuổi với anh nàng có thân hình và nét mặt của diễn viên điện ảnh, nụ cười cởi mở và ánh mắt tự tin: “Công ty chúng tôi sẽ trao học bổng thường xuyên cho cô trong suốt thời gian học tập. Mong rằng cô đừng phụ lòng chúng tôi!”. Nàng như chơi vơi trong nguồn cảm xúc dạt dào: “Em xin chân thành biết ơn lãnh đạo công ty đã trao học bổng cho em. Em sẽ sử dụng nguồn học bổng hiệu quả nhất để khỏi phụ lòng các anh chị”. Lần đầu tiên Ngân có một số tiền lớn, nhưng niềm vui pha trộn với nỗi buồn. Giá như anh nàng cũng thương người, sống hoạt bát, sôi nổi như ông giám đốc kia thì nàng hạnh phúc biết bao! Cuộc đời cái phúc luôn đi kèm với cái họa. Anh nàng không phải là mối họa đối với nàng, nhưng là hiện thân của sự chán chường, vô vọng.
Đêm cuối cùng của Ngân ở cái xóm nghèo mà nàng đã sinh ra và lớn lên là đêm của nước mắt. Nàng khóc vùi trong vòng tay rắn chắc của Tân: “Anh có biết không? Ngày mai này em lên thành phố học rồi vậy mà anh Vũ không một lời hỏi han, động viên. Gương mặt anh ấy lúc nào cũng lầm lì, dửng dưng. Ba má em mất sớm, chỉ còn hai anh em. Lẽ ra anh ấy phải chăm sóc em... Cái mạng của em chỉ nhờ ở người dưng nước lã... hức!... hức…!”. Anh chàng người dưng còn trẻ, nhưng từng trải: “Mỗi nhà mỗi cảnh em à, em không nên trách anh Vũ. Anh ấy còn độc thân cũng có nỗi lo riêng”. Nàng giận dỗi, thoát ra khỏi vòng tay của người tình: “Anh mà còn bênh vực anh ấy thì em không thèm nhìn mặt. Em nói thật: đời đời, kiếp kiếp em sẽ không bao giờ quay về căn nhà ấy để nhìn lại ông ta một lần nữa”. Và Ngân đã giữ đúng lời hứa. Nhiều năm sau đó nàng không về. Cuộc sống nhộn nhịp, văn minh của đô thị làm Ngân choáng ngợp. Nàng có những người bạn sinh viên xinh xắn, sang trọng lúc nào cũng ăm ắp niềm vui, ra mỗi tấc đường có kẻ đưa người đón, điện thoại di động đắt tiền léo nhéo trong tay. Có lần Nga - cô bạn học với Ngân đến ký túc xá sinh viên chơi với Ngân, tình cờ phát hiện tấm ảnh của Tân, cô nàng dè bỉu: “Gã này trông cục mịch như gã nhà quê. Anh trai của Ngân chắc?” Nàng ậm ờ cho qua chuyện.
Một hôm Ngân đang ngồi ăn sáng trong căn tin thì ông bảo vệ lập khập bước vào, giọng gấp gáp: “Cháu Ngân ơi! Anh của cháu bị bệnh, người của công ty đưa vào bệnh viện rồi!”. Nàng buông đũa thảng thốt: “Trời ơi! Cháu biết làm sao bây giờ?”. Ông bảo vệ nhìn nàng thương hại: “Cháu ra đón xe về quê để chăm sóc cho anh”. Đầu óc nàng rối bời, tim nàng đập loạn xạ, nàng ngồi lên xe ôm như cái máy. Dọc đường Ngân không khóc, nhưng nước mắt cứ trào ra. Suýt soát bốn năm rồi nàng chưa về nhà một lần, một lá thư ghi đôi dòng cho anh trai cũng không. Ngân đã căm giận anh trai nàng như kẻ thù. Vậy mà khi nghe tin anh bị bệnh, nhập viện thì bao nhiêu giận hờn trôi theo dòng nước mắt. Trước mắt nàng hiện lên chiếc giường trong bệnh viện trải ra trắng toát. Anh nàng nằm bất động. Gần nửa đêm, Vũ mệt nhọc trở mình, anh ngỡ ngàng khi thấy em gái ngồi cạnh giường. Rồi hai anh em ôm nhau khóc.
Hôm sau, Ngân về nhà với xâu chìa khóa Vũ trao cho. Nàng có trong tay một vật mà ngày trước nàng rất mong có nó để mở bức màn bí mật của anh nàng, để biết được anh nàng cất giấu bao nhiêu vàng bạc? Xâu chìa khóa có bốn chiếc, nhưng chỉ hai loại. Hai chiếc chìa khóa màu vàng hẳn là khóa tủ mà Ngân đã nhiều lần nhìn thấy anh nàng dùng để mở cái kho tàng lồ lộ trước mắt. Ngân từ từ bước lại, tra chìa khóa vào tủ, hồi hộp kéo chiếc hộc tủ ra. Trước mắt nàng là một quyển sổ tay màu nâu đã sờn gáy, một cuộn giấy và một cây bút bi nằm trơ lì, tuyệt nhiên không tiền bạc, của cải như nàng từng nghĩ. Ngân hụt hẫng lật quyển sổ, thì ra đây là quyển nhật ký của anh trai nàng. Những dòng chữ nhảy múa lung linh trước mắt cô gái:
Ngày... tháng... năm...
Thằng Quang xuất ngũ với mình cùng một ngày, nó vào đại học kinh tế, còn mình thì không thể nào. Ba má mình đau bệnh triền miên, mình làm sao dám mơ bước vào con đường đại học.
Ngày... tháng... năm...
Mình cố gắng làm để có thật nhiều tiền lo cho bé Ngân vào đại học. Con bé ngang ngạnh và cực đoan thấy mồ. Dường như nó ghét mình lắm! Nó tức giận mình chừng nào vẻ mặt nó càng dễ thương chừng ấy.
Ngày... tháng... năm...
Sáng nay mừng ơi là mừng! Thằng Quang - Giám đốc Công ty Vật tư y tế nhận cấp học bổng cho bé Ngân học đại học y. Đành rằng tiền của mình nhờ Quang gởi khéo cho bé Ngân, nhưng nó chấp nhận gởi là tốt rồi! Bé Ngân căm mình lắm, chỉ có cách đó nó mới phấn khởi đi học.
Cơn bão lòng dâng lên làm Ngân đau nhói ở tim và khó thở. Nàng hấp tấp mở cuộn giấy cột bằng dây thun. Bàn tay nàng run lên khi nhìn thấy đó là những mẩu giấy nhận tiền học bổng do chính tay nàng đã ký.
