Bí thư Tỉnh ủy Đào Tấn Lộc thắp hương tưởng niệm những người đã chết trong quá trình thi công công trình thuỷ lợi kỳ vĩ Đồng Cam, mở đầu cho lễ hội. Ảnh Ly Kha

Đập Đồng Cam được xây dựng từ năm 1924 và hoàn thành vào năm 1929. Tháng 11/1930 và tháng 11/1931 đã xảy ra hai sự cố gây hư hại lớn cho hệ thống kênh vừa mới hoàn thành. Do đó, công trình chỉ được hoàn thiện vào năm 1932. Trước đó, công trình được thiết kế trong hai giai đoạn, từ 1889 – 1904 do kỹ sư trưởng Desbos đảm trách và từ 1920 -1923 do kỹ sư trưởng Lefèvre thực hiện (cả hai đều là người Pháp).

Sự cố đau xót nhất đã xảy ra vào ngày 01/9/1929, một chiếc thuyền chở công nhân thi công công trình bị đắm làm 52 người thiệt mạng. Ngoài ra, có 2 công nhân khác đã tử nạn khi đắp đê quai và bắn mìn phá đá. Hàng ngàn người, cả người Việt và người Pháp, đã phải hứng chịu nhiều bệnh dịch nguy hiểm trong quá trình thi công.

Hàng ngàn người dân nô nức về dự lễ hội đập Đồng Cam. Ảnh Ly Kha

 

Hiện tại, hệ thống thủy nông Đồng Cam phục vụ nước tưới cho hơn 19.000 ha lúa của đồng bằng Tuy Hòa, nơi trước đây chỉ là vùng đất khô cằn, cung cấp nguồn lương thực cho bao thế hệ người Phú Yên. Hệ thống Đồng Cam còn được xem là kiệt tác xây dựng, mỹ thuật không chỉ của Phú Yên mà còn của cả nước. Nhiều năm qua, khu vực đập đầu mối Đồng Cam liên tục được tôn tạo, nâng cấp hình thành nên một điểm du lịch sinh thái thu hút du khách thập phương. Đây cũng là điều kiện để lễ hội đập Đồng Cam ngày càng được nâng cấp, mở rộng trở thành một trong những lễ hội lớn của Phú Yên. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức về truyền thống văn hóa, lịch sử cho lớp người trẻ tuổi.

LY KHA