Gọi là đìa nhưng nó không phải là hũng nước nhỏ bé, chật chội. Đó là chỗ đất trũng thấp, quanh năm đọng nước, mùa nắng người lớn lội tới gối nhưng mùa mưa có thể lên tới hông. Xóm đặt cho cái tên Đìa Tre vì xung quanh chỗ đất úng nước ấy được những bụi tre to bao bọc. Đìa Tre rộng khoảng năm, sáu sào đất nhưng quanh năm ngập nước nên bị bỏ hoang.
Một vùng nước không ai coi sóc, cai quản nên bèo tây bèo ta lấn lướt mọc, lau sậy, cây cỏ lên cao bằng đầu, rong rêu đu từng mảng dưới gốc. Cũng nhờ vậy mà Đìa Tre là nơi lý tưởng để cua cá sinh sôi. Mấy tên choai choai trong xóm thích mê cái Đìa Tre. Chỉ cần rảnh là tranh thủ vác vó, xách lờ xuống đìa, nói là đi chợ. Mẹ tôi cũng hay xuống đìa nhưng không để bắt cá, tôm mà để hái rau. Đìa Tre là đìa rau của mẹ. Ban đầu tôi kinh ngạc chuyện mẹ bảo anh xuống phụ dọn đìa để trồng rau. Anh “cằn nhằn”, đìa ăm ắp nước thì rau nào sống nổi mà trồng nhưng mẹ bảo có một loại rau có thể sống được, lại ăn rất ngon. Đó chẳng phải loại rau gì xa lạ, đó là rau muống nước.
Rau muống nước thân to, cuống đỏ tím, có thể sống được ở những nơi nhiều nước. Chỉ cần chọn những nhánh rau khỏe khoắn, có nhiều đốt và rễ, chỉ cần cắm được xuống bùn là rau sẽ tự động sinh sôi, nảy nở. Ngay ở cái tên đã thấy độ khát của loài rau này nên miễn là có nước, nhiều hay ít không thành vấn đề, rau đã bám xuống bùn rồi thì rất nhanh bén ngọn, dễ dàng xanh mướt.
Còn nhớ, sau những đêm mưa dầm dề, sáng sớm tôi thường theo mẹ xuống đìa hái rau. Chỉ cần qua một đêm mưa thì rau muống sẽ vươn dài những đọt non tơ, những chiếc lá chưa kịp bung, cứ he hé nhưng xanh um mơn mởn. Đã lắm, cọng rau mập ú, giòn rụm, đưa tay ngắt thì kêu cái “bụp” và tứa mủ ra. Đọt rau uốn lượn vươn dài, lá không bung kịp độ dài của ngọn nên bó rau chỉ toàn những đọt non mềm múp. Mẹ bảo, nhìn những đọt rau chỉ muốn nhai sống vì thèm.
Vâng! Mẹ tôi thích ăn rau, bữa cơm nào của mẹ cũng phải có rau, đặc biệt là rau muống. Rau muống cạn có thể luộc, xào, nấu canh, làm gỏi và cả ăn sống nhưng rau muống nước thì khó tính hơn, chỉ đem luộc là ngon nhất, cọng rau xanh mềm, giòn rụm. Phần nước luộc bỏ vào ít lá me non sau hè, cho thêm chút gia vị nữa thì đã có một tô canh hảo hạng.
Sau này, khi Đìa Tre được san lấp thành những căn nhà cao tầng, thôn xóm đã thoát nghèo, bữa cơm gia đình thịt cá nhiều hơn thì mẹ vẫn tìm đĩa rau, đến nỗi tới bữa cơm mà không thấy rau muống là lạt miệng, mẹ chẳng còn hứng thú để gắp thịt. Có những hôm đi chợ không thấy rau muống, mẹ lại ước giá còn cái đìa rau.
* * *
Mấy rày, xứ núi mưa nhiều, mưa triền miên không dứt...
Những cơn mưa giăng giăng, bập bùng. Tôi ngồi trước hiên nhà nhìn ra mưa, lòng cứ nao nao. Hình như thấy nhơ nhớ, thấy thèm một cái gì đấy. Có bóng người đội mưa, trong đầu tôi bỗng hiện lên cái đìa rau muống cách nhà chừng trăm bước chân và mẹ đang bì bõm dưới đìa. Tôi nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ bữa cơm có đĩa rau muống quá chừng.
Nhớ nhất là cách mẹ ăn rau, thấy thèm lắm: Gắp một gắp rau khẳm, quết mạnh xuống chén mắm, lua vào một miệng đầy cơm và rau, nhai ngon lành. Anh tôi bảo, mẹ là người ăn rau nhiều nhất thế gian. Mẹ cười hì hì, đói ăn rau đau uống thuốc, hồi nhỏ mồ côi mồ cút, ăn nhờ ở đậu, học được cách ăn rau để sống…
Ôi chao, nhớ lại những bữa cơm đơn sơ ấy, nghĩ về nỗi cơ cực của mẹ, tự dưng chảy nước mắt...
TIỂU KHA
