Năm học 1976-1977, tôi chia tay trường tiểu học ở làng để lên lớp 6, chính thức bước vào ngưỡng cửa bậc học cấp II (nay là trung học cơ sở). Thoắt đã hơn 40 năm, nhưng cứ mỗi độ bắt đầu mùa tựu trường trong tôi vẫn không quên tâm trạng nao nao tuổi học trò ngày xưa khi đến với ngôi trường mới với nhiều niềm vui, sự hãnh diện và xen lẫn sự rụt rè bỡ ngỡ trước ngôi trường mới, bạn học mới và thầy cô mới...
Ngày trước quê tôi không có trường cấp II riêng như bây giờ mà ghép hai cấp học thành một trường. Trường chúng tôi theo học ngày xưa có tên là Trường cấp II-III Ngô Gia Tự. Từ nhà đến trường trên 3 cây số, thời đó đi học bằng “mô tô bước” là chính. Trước khi khai giảng hai ngày, tôi và một vài đứa bạn trong xóm rủ nhau cuốc bộ đến trường xem nhà trường niêm yết danh sách mình học lớp nào, phòng nào, ngày khai giảng nhập học lúc mấy giờ... Biết vậy nhưng đến ngày khai giảng, trời còn tờ mờ sáng lũ chúng tôi đã í ới gọi nhau chuẩn bị đi đến trường.
Còn nhớ ngày đầu tiên đến trường - đó là một ngày chớm thu nắng ấm, khí trời dìu dịu, những con đường đến Trường cấp II-III Ngô Gia Tự, như: từ thị trấn Phú Lâm (cũ), từ thôn Thạnh Phú (quê tôi) và từ làng biển xóm Rớ (Đông Tác)… nhộn nhịp những học sinh các lớp và nói chuyện ríu rít về trường dự khai giảng. Theo thông báo của nhà trường và cho dù hoàn cảnh kinh tế sau ngày giải phóng (30/4/1975) còn khó khăn lắm, nhưng mẹ tôi cũng đã chuẩn bị mọi thứ nào là quần áo, đôi dép nhựa, vở và bút (sách học lúc đó được nhận ở thư viện nhà trường, hết năm học trả lại)…
Dẫu biết lớp 6, lớp đàn em nhỏ nhất trong các lớp học, nhóm con trai xóm tôi trao đổi nhau: Ngày mai đến trường không nên “ngợp bét” nhen tụi bay, vì mình là con trai làng Thạnh Phú mà! Nhưng khi tập trung trước sân trường rộng lớn không riêng gì tôi mà nhìn lại mấy đứa bạn, mặt thằng nào thằng ấy ngơ như “ngỗng đực”. Bởi trước mắt tôi lúc này tất cả đều mới tinh. Mới từ thời khóa biểu, từ cách học mỗi giờ học mỗi môn, mỗi môn một thầy cô giáo khác nhau, chất giọng giảng bài khác nhau (Quảng Ngãi, Huế, Thanh Hóa...) không như thời học cấp I chỉ một thầy hay một cô giáo chủ nhiệm.
Thời gian đã trôi qua, hơn 40 năm cảm giác nao nao vẫn còn đọng mãi với tôi khi mình đã bước vào ngưỡng cửa bậc học cấp II - một không gian hoàn toàn mới lạ từ cổng trường, hàng cây phượng vĩ, phòng học, cột cờ… tất cả đều đập vào mắt tôi, khiến lòng không thể nén lại được cảm xúc ngỡ ngàng, bao niềm vui sướng và tôi đã thốt lên: “Ôi! Trường lớn quá!”.
Theo danh sách, tôi tập trung vào phòng học lớp 6A, lòng thầm ước sao có một số thằng bạn ở xóm học cùng. Tiếc thay, lớp tôi học hoàn toàn là bạn lạ. “Nhưng dần rồi cũng sẽ quen với các bạn ấy thôi” - Tôi tự an ủi. Sau mấy phút bỡ ngỡ ban đầu, tôi thấy thầy giáo chủ nhiệm bước vào (thầy Nguyễn Dậu, dạy môn Địa lý), nhìn dáng đi, hình ảnh của thầy làm cho tôi gợi nhớ về thầy giáo chủ nhiệm năm lớp 5. Vẫn một dáng người gầy, nhỏ nhắn, đôi mắt hiền lành, tôi phần nào bớt đi sự lo lắng. Lời đầu tiên thầy nói với chúng tôi là những lời dạy bảo ân cần về ý thức và trách nhiệm đối với bản thân, trường, lớp, trong học tập và rèn luyện trong năm học đầu tiên của cấp II. Đó là bài học đầu tiên mà tôi có được ở Trường cấp II-III Ngô Gia Tự.
Sau bốn năm theo học, vì hoàn cảnh kinh tế gia đình tôi chia tay tuổi học trò cấp II để tự thân lo liệu việc học vấn, tôi theo học ở một trường miền núi (Trường PTTH Vừa học -Vừa làm Sơn Thành), nay đã ở tuổi “bên kia triền dốc cuộc đời” nhưng cái nao nao cảm xúc thuở nào của niềm vui xen lẫn niềm kiêu hãnh có cả sự thẹn thùng bỡ ngỡ và một chút lo lắng… của những ngày đầu tiên vào lớp 6 vẫn đọng mãi trong lòng tôi như một dấu ấn không thể phai mờ…
HOÀNG HÀ THẾ
