Gió mùa âm thầm về phố lúc nửa đêm. Chỉ nghe thấy cánh cửa sổ khép hờ khẽ run lên khe khẽ. Hình như lá ngoài vườn lao xao. Đứa con gái nhỏ đang say giấc chợt ho lên vài tiếng. Tỉnh dậy lục tìm áo ấm mặc cho con tự nhiên ký ức ở đâu đó cùng tràn về theo gió. Về những ngày thơ ấu đón gió mùa bằng nhà không cửa và tường đất trộn rơm thủng lỗ chỗ bốn bề. Mấy mẹ con nằm sát lại gần nhau, tấm chăn mỏng không làm sao hết lạnh. Mẹ ủ chân các con từ đêm này qua đêm khác. Nằm im nghe tiếng chim mẹ chim con hoảng hốt ngoài vườn. Gió mùa của tháng năm nghèo khó hay hiện tại đủ đầy cũng vẫn luôn phảng phất nỗi buồn. Lòng nhớ cố nhân, nhớ những khuôn mặt người từng đi qua năm tháng đời mình. Từng nhắc nhau gió về mặc ấm. Từng ăn với nhau những bữa cơm đạm bạc. Từng tiễn nhau trên một sân ga nào đó trong thành phố. Giờ bặt tin nhau…
Thành phố vừa cựa mình bởi những tiếng ho đêm. Ông cụ nhà bên chắc đã quấn thêm khăn ấm. Ông bị viêm amidan mãn tính, trời trở lạnh là ngứa là ho. Hôm nọ thấy bà ngồi ngâm chanh đào ngoài sân. Bà nói mỗi một lát chanh sẽ giúp cổ họng ông dễ chịu qua một đêm dài. Bà hay dậy sớm lắm để đun nước pha một cốc mật ong ấm cho ông. Lúi húi mở tủ tìm quần áo ấm khâu khâu, vá vá. Lật lại cuốn album ảnh gia đình, thấp thỏm không biết ở nơi xa các con có lạnh không. Đêm ở phố bao giờ cũng dài hơn với những người già. Lẩn thẩn chuyện trò với chính mình cũng tưởng rằng bận bịu. Ở quê nhà xa xôi bố mẹ tôi chắc cũng vừa tỉnh giấc.
Ngoài phố đêm, hàng cháo sáng đã bắt đầu mở sớm hơn. Chị bán cháo hình như tên Nụ, búi lại tóc gọn gàng để bày biện đống đồ lỉnh kỉnh. Chị hình như không chồng. Hình như chị một mình xoay xở nuôi bố mẹ già và hai đứa con ăn học. Năm ngoái chị ốm một trận thập tử nhất sinh. Số vốn liếng ít ỏi dành dụm được cũng không đủ thuốc thang. Đến căn nhà chật trội chui ra chui vào hình như chị cũng phải bán đi. Hình như gia đình chị được người quen thương tình cho ở nhờ trong căn nhà nằm sâu ngõ cụt. Tất cả những điều đó tôi chỉ nghe người ta kể lại. Nhưng có một câu tôi nghe từ chính chị “còn người là còn nồi cháo ấm. Còn kiếm kế sinh nhai nuôi sống gia đình. Nợ nần rồi trả dần. Trời thương người khó”. Ngày gió mùa về những người lao công co cụm lại bên nồi cháo nóng. Bếp than không đủ ấm nhưng vài ba câu chuyện cuộc đời cũng giúp họ bớt đi lạnh lẽo. Gánh cháo nghèo thương khách nghèo. Vài ngàn một bát cháo trắng nhưng khối người nợ đến cuối tháng trả một thể chị cũng vui vẻ gật đầu. Có một sáng chớm đông nào đó tôi từng dậy sớm, lặng lẽ mở cửa bước ra đường. Tôi bắt gặp hình ảnh chị ngồi ngủ gục bên gốc bàng già. Gió vun đám lá khô thành đống ở góc tường. Chiếc nón lá chị đội đã thâm sì màu mưa nắng. Tôi bỗng dưng ứa lệ khi nhớ tới hình ảnh buôn thúng bán bưng của mẹ năm nào.
Đêm gió mùa thao thức nằm nghe những âm thanh thường nhật đang diễn ra trong phố. “Ai xôi khúc nào…” Tiếng rao khản đặc rồi mất hút. Tiếng xe thồ lọc cọc chở thuê vật liệu trong đêm hình như vừa rơi vãi đâu đó vài hòn sỏi. Tiếng bước chân nặng nhọc. Tiếng thầm thì gọi nhau. Tiếng người chủ càu nhàu “chở nhanh kẻo sáng đến nơi rồi”. Bà cụ bán hàng tạp hóa ở nhà đối diện thường thức rất khuya. Để mong bán vài gói mì tôm, vài quả trứng gà, ít dưa cải cho người lao động đêm. Tôi nghĩ chắc chẳng phải vì vài đồng lãi ít ỏi mà bà thức đợi. Hẳn là vì chờ những tiếng người cho bớt đi cô quạnh. Bà thường để hàng hóa lộn xộn, bới tìm rất lâu. Đủ để nấn ná hỏi thăm nhau vài ba câu chuyện. Người lao động thường là ở quê ra tranh thủ kiếm việc làm thêm lúc nông nhàn. Nên bà cụ thường hỏi họ vụ này cấy mấy sào? Có được mùa không? Có đủ ăn không? Khách nhiều khi cũng bị kéo vào câu chuyện của bà lão cô đơn. Ngồi xuống bàn, xin một ít nước nóng pha luôn bát mì với trứng. Bữa ăn đêm được khuyến mãi thêm câu chuyện con mèo mẹ mới đẻ bốn con, nhà chật quá nhưng mang cho không lỡ. Chuyện đứa cháu hẹn chủ nhật về thăm bà mà không thấy về. Chuyện vết sưng tím dưới chân là do vấp trong nhà bếp. “Cái bóng điện hỏng lâu rồi mà không có ai để nhờ thay”. Tôi nghe đến đó thì giật mình bởi tiếng con ngủ mơ ú ớ. Trong lúc quay lại ôm ấp vỗ về con hình như tôi nghe thấy ai đó vừa hứa sẽ thay cho bà cụ chiếc bóng đèn bếp hỏng…
HUYỀN TRANG
