Hội thảo “Nghệ thuật bài chòi dân gian miền Trung Việt Nam, hiện trạng và vấn đề bảo tồn” do Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam phối hợp với Sở VH-TT-DL Bình Định tổ chức, vừa diễn ra tại TP Quy Nhơn (Bình Định).
Tại hội thảo, gần 20 tham luận được các nhà quản lý, nghiên cứu, nghệ nhân… trình bày cho thấy thực trạng bảo tồn nghệ thuật bài chòi dân gian ở các tỉnh, thành phố: Bình Định, Khánh Hòa, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Trị… tồn tại nhiều vấn đề cần giải quyết. Các tham luận cũng đưa ra nhiều ý kiến phân tích, đánh giá những điểm độc đáo và bước phát triển của nghệ thuật bài chòi dân gian Nam Trung Bộ, khẳng định đóng góp tích cực của nghệ thuật bài chòi dân gian Bình Định. Hội thảo cũng nhận được nhiều ý kiến đóng góp thiết thực cho các địa phương, đơn vị liên quan đến việc chuẩn bị xây dựng hồ sơ quốc gia “Nghệ thuật bài chòi miền Trung Việt Nam” đề cử UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Các chuyên gia nhận định, cùng với thời gian và quá trình phát triển của cuộc sống hiện đại, khi nhu cầu thẩm mỹ của công chúng - nhất là giới trẻ - đã thay đổi, thì sân khấu truyền thống trong đó có sân khấu ca kịch bài chòi không còn giữ vai trò chủ đạo trong sinh hoạt nghệ thuật của xã hội. Tình trạng này đã và đang đặt ra câu hỏi: Cần phải làm gì, phải làm như thế nào để sân khấu ca kịch bài chòi có thể tiếp tục đóng góp vào sự nghiệp phát triển văn hóa, nghệ thuật trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa của vùng đất Trung Bộ và toàn xã hội?
Theo Sở VH-TT-DL tỉnh Bình Định, sở đã xây dựng đề án Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa nghệ thuật bài chòi dân gian trên địa bàn tỉnh với mục tiêu đến năm 2020, mỗi làng nông thôn đều tự hình thành nhóm nghệ nhân sinh hoạt nghệ thuật hội đánh bài chòi dân gian. Đề án cũng khuyến khích các nghệ nhân truyền dạy, trao truyền cho thế hệ trẻ; tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề về bài chòi trong hội đồng đội, thanh thiếu niên; biểu diễn phục vụ tại những điểm du lịch; tăng cường liên kết, giao lưu giữa các khu vực miền Trung có di sản bài chòi.
Để giải quyết bài toán nhân lực cho bộ môn nghệ thuật này, theo Nghệ sĩ ưu tú Hoàng Minh Tâm, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Nha Trang, cần hỗ trợ những học sinh có năng khiếu đặc biệt, những em ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Ngoài ra, cần định hướng cho sinh viên để khi ra trường các em tìm được công việc ổn định, đúng ngành nghề đào tạo, đảm bảo đời sống.
Bên cạnh đó, nhà trường sẽ chú trọng đào tạo những lớp đồng ấu tại trường. Đồng thời, để có một lượng khán giả ổn định và yêu mến ca kịch bài chòi thì cần tạo ra những sản phẩm có chất lượng, quảng bá tốt và chú trọng đào tạo từ sân khấu học đường để tạo nên sức sống lâu dài cho loại hình nghệ thuật này.
Phát biểu tại hội thảo, GS-TS Tô Ngọc Thanh, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam - đề nghị cần tiếp tục lưu tâm nghiên cứu, phân tích một cách khoa học trên nhiều khía cạnh về nguồn gốc, tên gọi, đặc trưng, sự lan tỏa… của nghệ thuật bài chòi để phục vụ xây dựng hồ sơ quốc gia đề cử UNESCO công nhận nghệ thuật bài chòi là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Tại hội thảo, bà Đặng Thị Bích Liên, Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL chỉ đạo Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam tổng hợp các ý kiến từ hội thảo, ghi nhận thêm những nghiên cứu của các chuyên gia để có những đề xuất, kiến nghị cụ thể đối với các bộ, ngành liên quan nhằm phục vụ hiệu quả cho việc xây dựng hồ sơ.
TRẦN THU (tổng hợp)
