Miệt mài sáng tác và tô đẹp đời sống bằng nhiều ca khúc chạm vào trái tim người nghe, trưa 24/5, tác giả Miền Trung nhớ Bác, Chia tay hoàng hôn, Tình yêu không lời… đã đi vào giấc thu, trong sự tiếc thương của biết bao người.
Với những người hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo văn học nghệ thuật, không có niềm hạnh phúc nào lớn hơn là “đứa con tinh thần” của mình được công chúng nhớ và yêu thích. Chỉ xét riêng ở khía cạnh này, thì nhạc sĩ Thuận Yến (tên thật là Đoàn Hữu Công) là người vô cùng hạnh phúc, bởi ông có hàng chục tác phẩm “đi cùng năm tháng” và được yêu thích cho đến tận bây giờ. Viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhạc sĩ Thuận Yến có rất nhiều ca khúc để đời: Bác Hồ một tình yêu bao la, Miền Trung nhớ Bác, Người về thăm quê, Vầng trăng Ba Đình… Một đồng nghiệp của Thuận Yến ở Ban Văn nghệ Đài Tiếng nói Việt Nam đã “thống kê” rằng nhạc sĩ người Quảng Nam viết 14 ca khúc về Chủ tịch Hồ Chí Minh - “kỷ lục hiếm có của một người sáng tác trong làng nhạc Việt Nam”. Thuận Yến cũng là nhạc sĩ có nhiều ca khúc hay nhất về Bác Hồ kính yêu.
Những ca khúc ngọt ngào, được nhạc sĩ Thuận Yến viết bằng tình cảm thiết tha và niềm kính yêu Bác đã được Nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền và Nghệ sĩ nhân dân Thanh Hoa thể hiện rất thành công. Nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền là người gắn bó đặc biệt với sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Thuận Yến, còn Nghệ sĩ nhân dân Thanh Hoa là người đầu tiên hát Bác Hồ một tình yêu bao la trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam, sau khi ca khúc này ra đời vào năm 1979.
Hòa mình vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và từng xung phong vào chiến trường B (năm 1965), nhạc sĩ Thuận Yến có những ca khúc vượt thời gian về người lính: Mỗi bước ta đi, Gởi em ở cuối sông Hồng, Màu hoa đỏ… Nhạc của ông, khi thì hùng tráng, khi thì nhẹ nhàng sâu lắng, thể hiện rất tinh tế tình yêu quê hương đất nước - động lực thôi thúc những người lính ra trận, chiến đấu cho đến hơi thở cuối cùng.
“Có người lính, mùa thu ấy ra đi từ mái tranh nghèo
Có người lính, mùa xuân ấy ra đi từ đó không về
Dòng tên anh khắc vào đá núi
Mây ngàn hóa bóng cây che
Chiều biên cương trắng trời sương núi
Mẹ già mỏi mắt nhìn theo…”
Không chỉ thành công ở dòng nhạc cách mạng, nhạc sĩ Thuận Yến còn ghi dấu ấn trong dòng nhạc trữ tình bằng những ca khúc rất hay về tình yêu. Nói đến ông, không thể không nhắc đến Chia tay hoàng hôn, Tình yêu không lời và Khát vọng. Đó là những tác phẩm minh chứng cho tài năng của ông ở mảng đề tài này, những tác phẩm không chỉ “chạm khắc tên ông vào thời gian” mà còn chạm khắc vào trái tim của người yêu nhạc nhẹ ở nhiều độ tuổi.
“…Anh phải về thôi xa em thôi
Hoàng hôn yên lặng cũng theo về
Giọt nắng cuối ngày rơi xuống tóc
Mà lời từ biệt chẳng lên môi…”
Ca khúc này được nhạc sĩ Thuận Yến viết vào năm 1968, khi vợ chồng ông chia tay nhau giữa chiến trường Quảng Trị. Rưng rưng kẻ ở người đi, chẳng biết bao giờ gặp lại khi khói lửa chiến tranh bời bời, nhạc sĩ Thuận Yến chợt nhớ đến những câu thơ của nhà thơ Hoài Vũ và ông đã lồng âm nhạc vào thi ca để tạo nên một “cuộc chia tay bất hủ”:
“Chia tay em chia tay hoàng hôn
Chia tay em chia tay hoàng hôn
Anh mang theo về tình yêu và nỗi nhớ
Anh mang theo về con tim cô đơn…”
Một năm sau, Thanh Lam - con gái đầu lòng của nhạc sĩ Thuận Yến và nghệ sĩ đàn tranh Thanh Hương - mới cất tiếng khóc chào đời. Ca sĩ Thanh Lam thừa hưởng niềm đam mê âm nhạc và sự tài hoa, tinh tế của cha lẫn mẹ. Năm 1990, trong cuộc thi nhạc nhẹ toàn quốc, cô con gái rượu của nhạc sĩ Thuận Yến đã hát Chia tay hoàng hôn, “đốt cháy trái tim người nghe”. Sau cuộc thi đó, Thanh Lam trở thành “nữ hoàng nhạc nhẹ”. Và chính chị đã làm cho Chia tay hoàng hôn của nhạc sĩ Thuận Yến trở nên bất hủ. Sau Nghệ sĩ ưu tú Thanh Lam, có rất nhiều người hát Chia tay hoàng hôn, mỗi người một cách thể hiện khác nhau, nhưng đến giờ vẫn chưa có ai vượt qua “người đàn bà hát”. Cũng chưa có ai vượt qua Thanh Lam khi hát Khát vọng mà nhạc sĩ Thuận Yến phổ thơ Đoàn Thị Lam Luyến.
Cuối tháng 9/2009, ca sĩ Thanh Lam và em trai - nhạc sĩ Trí Minh tổ chức đêm nhạc cho cha mình tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Tình yêu không lời là liveshow đầu tiên của nhạc sĩ tài hoa xứ Quảng, cũng là bức thông điệp da diết về tình yêu mà Thuận Yến gửi vào đời sống.
Đi qua 83 mùa xuân, nhạc sĩ Thuận Yến chia tay trần thế trong một ngày hè bỏng nắng. Người nhạc sĩ tài hoa để lại cho đời hơn 500 ca khúc, trong đó có nhiều ca khúc mà mỗi khi cất lên lại ngân vang trong lòng người nghe những cảm xúc vừa dịu dàng, vừa mãnh liệt về tình yêu.
YÊN LAN
