Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 19/4 thông báo đã phát hiện virus cúm gia cầm H5N1 trong sữa tươi nguyên liệu từ động vật bị nhiễm bệnh, tuy nhiên chưa rõ virus này có thể tồn tại trong sữa bao lâu.
Trong một phát biểu trước báo giới, bà Trương Văn Thanh - người đứng đầu chương trình cúm toàn cầu của WHO - nhắc lại trường hợp một người ở bang Texas (Mỹ) đã mắc cúm gia cầm sau khi tiếp xúc với đàn bò sữa. Đây là ca cúm A/H5N1 thứ 2 được phát hiện trên người tại Mỹ và là ca đầu tiên mắc bệnh do tiếp xúc với động vật có vú nhiễm virus.
Theo quan chức này, mối quan ngại hiện hữu là virus dường như đang đi tìm những vật chủ mới và tình trạng virus lan sang nhóm động vật có vú đồng nghĩa rằng chúng đang tiến gần hơn đến con người.
Bà nêu rõ: “Trường hợp bệnh nhân ở Texas là trường hợp đầu tiên con người bị lây cúm gia cầm từ một con bò. Việc lây truyền từ gia cầm sang bò, từ bò sang bò và từ bò sang gia cầm cũng đã được ghi nhận trong những đợt bùng phát hiện nay, điều này cho thấy rằng virus có thể đã tìm thấy những con đường lây truyền khác mà chúng ta đã biết trước đây. Hiện tại, chúng tôi ghi nhận nhiều đàn bò bị ảnh hưởng ở ngày càng nhiều bang của Mỹ, điều này cho thấy một bước tiến xa hơn về sự lây lan của virus sang động vật có vú. Virus này cũng đã được phát hiện trong sữa của động vật bị mắc bệnh”.
Theo bà Trương Văn Thanh, các chuyên gia đã phát hiện “nồng độ virus rất cao trong sữa nguyên liệu” và đang điều tra chính xác thời gian virus có thể tồn tại trong sữa.
Mặc dù vậy, Cơ quan y tế bang Texas khẳng định tình hình cúm AH5N1 ở gia súc hiện không gây rủi ro cho nguồn cung cấp sữa thương mại, do các nhà sản xuất sữa được yêu cầu tiêu hủy sữa từ những con bò bị bệnh. Ngoài ra, quá trình thanh trùng cũng giúp tiêu diệt virus.
Bà Trương Văn Thanh khuyến cáo: “Điều quan trọng là mọi người phải đảm bảo thực hành an toàn thực phẩm, bao gồm cả việc chỉ tiêu thụ sữa và các sản phẩm từ sữa đã tiệt trùng”.
Cúm gia cầm A/H5N1 lần đầu tiên xuất hiện vào năm 1996 và kể từ năm 2020, số đợt bùng phát ở chim đã tăng theo cấp số nhân, trong khi số lượng động vật có vú bị ảnh hưởng cũng ngày càng gia tăng.
Cúm gia cầm đã dẫn tới cái chết của hàng chục triệu gia cầm và chim hoang dã, trong khi các động vật có vú sống trên cạn và ở biển cũng bị mắc bệnh. Bò và dê đã lọt vào danh sách này vào tháng trước. Giới chuyên gia đánh giá đây là một diễn biến đáng ngạc nhiên, do hai loài vật trên không nhạy cảm với loại cúm này.
Từ năm 2003 đến ngày 1/4 vừa qua, WHO đã ghi nhận 463 trường hợp tử vong trong tổng số 889 trường hợp mắc cúm A/H5N1 ở người tại 23 quốc gia, đưa tỉ lệ tử vong do căn bệnh này lên 52%.
Theo WHO, sẽ có gần 20 loại vắc xin ngừa cúm A/H5N1 được cấp phép sử dụng nếu xảy ra đại dịch và những loại vắc xin này có thể được điều chỉnh phù hợp với chủng virus cụ thể đang lưu hành.
Trước đó, WHO cảnh báo về tình trạng ngày càng nhiều loài mới, trong đó có cả con người, bị lây nhiễm virus cúm gia cầm H5N1 và có thể phải đối mặt với tỉ lệ tử vong cao bất thường. Phát biểu với các phóng viên ở Geneva (Thụy Sĩ), nhà khoa học trưởng của WHO Jeremy Farrar đánh giá đây là mối quan ngại lớn.
Đợt bùng phát dịch cúm gia cầm hiện nay bắt đầu từ năm 2020 và đã gây thiệt hại hàng triệu con gia cầm, chưa kể các loài chim hoang dã và những động vật có vú khác. Tháng trước, việc phát hiện các ca cúm gia cầm ở bò và dê đã gây ngạc nhiên cho cả giới chuyên gia vì đây đều là những động vật được cho là khó có thể mắc cúm gia cầm.
Theo ông Farrar, chủng cúm AH5N1 đang trở thành đại dịch động vật toàn cầu. Ông cho rằng đây là mối lo ngại lớn vì sau khi lây lan trong gia cầm rồi lan sang động vật có vú thì đến nay, virus này đang tiến hóa và phát triển khả năng để lây cho con người và dần dần có thể là lây từ người sang người.
Theo ông Farrar, dù hiện vẫn chưa có bằng chứng cho thấy H5N1 lây lan giữa người với người nhưng hàng trăm ca mắc ở người do tiếp xúc với động vật đã được phát hiện, với tỉ lệ tử vong cao bất thường.
Đáng lo ngại, hồi đầu tháng này, giới chức Mỹ cho biết một người ở Texas đã mắc cúm gia cầm sau khi tiếp xúc với đàn bò sữa. Đây là ca cúm AH5N1 thứ 2 được phát hiện trên người tại Mỹ và là ca đầu tiên mắc bệnh do tiếp xúc với động vật có vú nhiễm virus.
Quan chức WHO nhấn mạnh mối quan ngại hiện hữu là virus dường như đang đi tìm những vật chủ mới và tình trạng virus lan sang nhóm động vật có vú đồng nghĩa rằng chúng đang tiến gần hơn đến con người.
WHO kêu gọi tăng cường các biện pháp giám sát, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nắm rõ có bao nhiêu ca mắc bệnh ở người để đánh giá được mức độ thích nghi của virus trong cơ thể con người.
T.LÊ (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
