* Công cụ AI có thể ‘đánh hơi’ nguồn gốc rượu vang
Các nhà khoa học Nhật Bản mới đây cho biết lần đầu tiên trí tuệ nhân tạo (AI) có thể tái tạo hình ảnh từ hoạt động não bộ của người với độ chính xác trên 75%.
Trước đó, việc tái tạo hình ảnh từ hoạt động não bộ chỉ có thể thực hiện được khi đối tượng chủ thể đang nhìn những hình ảnh đó, hoặc các hình ảnh - như khuôn mặt, chữ viết hay các hình vẽ đơn giản - rất rõ ràng.
Nhóm các nhà nghiên cứu từ Viện Khoa học và Công nghệ Lượng tử Quốc gia (QST) và các tổ chức khác đã chứng minh rằng có thể tái tạo tất cả các loại hình ảnh, như phong cảnh hay các hình vẽ phức tạp, ở một mức độ nào đó chỉ dựa trên suy nghĩ.
Đầu tiên, nhóm nghiên cứu sử dụng máy chụp cộng hưởng từ (MRI) ghi lại hoạt động não bộ của những đối tượng chủ thể đã xem 1.200 hình ảnh khác nhau.
Sau đó, nhóm sử dụng AI để tạo ra "biểu đồ điểm" với khoảng 6,13 triệu yếu tố như màu sắc, hình dạng và kết cấu.
Một chương trình giải mã tín hiệu thần kinh đã được tạo ra để khớp hoạt động của não với biểu đồ điểm, tạo ra các biểu đồ điểm mới khi hoạt động não bộ mới được đưa vào.
Tiếp theo, các đối tượng được cho xem một hình ảnh khác 1.200 hình ảnh đã xem trước đó và hoạt động não bộ của họ được đo bằng MRI từ 30 phút đến một giờ sau đó đồng thời được yêu cầu hình dung loại hình ảnh mà họ đã nhìn thấy.
Khi nhập các bản ghi, bộ giải mã tín hiệu thần kinh tạo ra biểu đồ điểm. Các biểu đồ được đưa vào một chương trình AI tổng hợp khác để tái tạo hình ảnh, trải qua quá trình sửa đổi 500 bước.
Quá trình này giúp xác định hình ảnh gốc từ hình ảnh tái tạo với tỉ lệ chính xác lên đến 75,6%, một tiến bộ vượt bậc so với các phương pháp trước đó chỉ đạt được độ chính xác 50,4%. Kết quả này được công bố trên ấn bản trực tuyến của Tạp chí Khoa học quốc tế Neural Networks.
Nghiên cứu này có thể dẫn đến những hình thức giao tiếp mới không cần sử dụng từ ngữ. Nhà nghiên cứu Kei Majima của QST cho biết: "Đây là một thành tựu to lớn khi con người lần đầu tiên nhìn vào suy nghĩ người khác. Tôi hy vọng nghiên cứu này sẽ thúc đẩy sự hiểu biết sâu hơn về tâm trí con người".
* Các nhà khoa học đã huấn luyện một thuật toán có thể truy tìm nguồn gốc của rượu vang dựa trên các phân tích hóa học thông thường.
Theo trang The Guardian (Anh), các nhà nghiên cứu đã sử dụng học máy để phân biệt các loại rượu vang dựa trên khác biệt về nồng độ của các hợp chất. Công nghệ này giúp chúng ta có thể theo dõi nguồn gốc của các loại rượu vang không chỉ ở một vùng trồng nho cụ thể mà còn cả nhà máy sản xuất rượu vang.
Giáo sư Alexandre Pouget tại Đại học Geneva ở Thụy Sĩ cho biết: “Có rất nhiều vụ lừa đảo liên quan đến rượu vang đã xảy ra. Họ bịa ra các câu chuyện về trang trại trồng nho, in nhãn và bán sản phẩm giả với giá hàng nghìn USD. Đây là lần đầu tiên chúng ta phát triển thuật toán có đủ độ nhạy với các kỹ thuật hóa học có thể nhận ra những khác biệt đó”.
Các nhà khoa học đã sử dụng phương pháp sắc ký khí, được sử dụng để phân tích 80 loại rượu vang được thu hoạch trong 12 năm từ bảy vùng đất khác nhau ở vùng Bordeaux của Pháp. Kỹ thuật này thường được sử dụng trong các phòng thí nghiệm để tách và xác định các hợp chất tạo nên hỗn hợp rượu vang.
Thay vì tìm ra các hợp chất riêng lẻ để phân biệt loại rượu này với loại rượu khác, thuật toán này dựa trên tất cả các hóa chất được phát hiện trong rượu để tìm ra dấu hiệu đặc trưng nhất cho mỗi loại rượu vang. Thuật toán hiển thị kết quả trên mạng lưới hai chiều, trong đó các loại rượu có đặc tính giống nhau sẽ được nhóm lại với nhau.
“Điều đầu tiên khiến chúng tôi bất ngờ là có những nhóm tương ứng với một nhà sản xuất rượu vang cụ thể. Điều đó cho chúng tôi biết rằng mỗi nhà sản xuất rượu vang có một dấu hiệu hóa học đặc trưng. Chính đặc điểm tổng thể về nồng độ của rất nhiều phân tử trong rượu vang giúp phân biệt các nhà sản xuất rượu”, ông Pouget cho biết.
Ngoài ra, phương pháp này cũng biểu thị vị trí của các trang trại rượu vang. Trong đó, rượu vang từ ba nhà sản xuất ở phía bắc sông Dordogne khác biệt rõ ràng với bốn nhà sản xuất rượu ở phía tây sông Garonne. “Khi chúng tôi thực hiện những phép chiếu này bằng phương pháp sắc ký đồ, chúng tôi thu được bản đồ của rượu vang Bordeaux”, ông nói.
Ông David Jeffery, Phó giáo sư về khoa học rượu vang tại Đại học Adelaide, và đồng tác giả cuốn sách Tìm hiểu về Hóa học Rượu, cho biết: “Sức mạnh của học máy đối với phát hiện này đang trở nên rõ ràng hơn với mỗi ứng dụng mới trong thực phẩm và nông nghiệp”.
Một loạt các yếu tố - từ giống nho, đất đai đến vi khí hậu và quy trình sản xuất rượu vang - đều ảnh hưởng đến nồng độ các hợp chất có trong rượu vang ở mỗi khu vực. Mặc dù thuật toán truy tìm các loại rượu vang có độ chính xác 99%, song công nghệ này vẫn gặp khó khăn trong việc phân biệt các loại rượu nói chung, chỉ đạt độ chính xác cao nhất là 50%.
Nghiên cứu sắp được đăng tải trên tạp chí Communications Chemistry, cho thấy học máy có thể hỗ trợ truy tìm rượu giả bằng cách xác nhận xem chất lượng rượu có trùng với thông tin in trên nhãn hay không.
Ở châu Âu, vấn nạn rượu giả đã gây thiệt hại 3 tỉ euro doanh thu hàng năm. Trong khi đó, các vụ việc gần đây đã cho thấy quy mô của mạng lưới tội phạm hoạt động trong ngành này ngày càng tăng lên. Đầu năm nay, nhiều nhóm tội phạm đã bị kết án vì vận chuyển rượu vang Tây Ban Nha vào Pháp. Vụ lừa đảo này diễn ra trong nhiều năm và được cho là có liên quan đến gần 5 triệu chai rượu vang, một số trong đó được đóng bao bì dưới mác rượu vang Bordeaux nổi tiếng sản xuất tại vùng Bordeaux, phía tây nam nước Pháp.
T.LÊ (tổng hợp từ Vietnam+, Báo Tin tức)
